Kłopoty z pograniczem. Socjologia wobec tradycji i ponowoczesności

• Autorzy: Dariusz Wojakowski

Warianty tytułu

The Predicament of Borderland. Sociology Towards Its Tradition and Postmodernity

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł opisuje główną oś obecnej w polskiej socjologii dyskusji dotyczącej definiowania pogranicza, przebiegającą pomiędzy szerokim ujęciem symbolicznym tej kategorii oraz tradycyjną koncepcją, kojarzącą pogranicze z konkretnym terytorium. Przyjęta w analizie perspektywa interakcyjna pozwala na częściowe połączenie obu sposobów ujmowania pogranicza, definiując go jako konstrukcja kulturowa opierająca się na doświadczeniu niekompatybilności poczucia lokalnej i etnicznej wspólnoty. W artykule wskazuje się, że ów typ doświadczenia może wykraczać poza tradycyjnie opisywane pogranicza. Takiego założenia nie można jednak traktować jako ponowoczesnego pewnika, lecz tezę wyjściową do dalszych poszukiwań badawczych.(abstrakt oryginalny)

EN

The article describes main standpoints in a dispute over definition of borderland. The first one defines borderland solely as a symbolic category, whereas the second one traditionally associates that term with a particular territory. The interactional perspective used in the analysis of that problem enabled partial fusion of those polar standpoint and defined the borderland as an experience of cultural incompatibility of local and ethnic communities. The article shows the cases when that type of experience can exceed the traditionally described borderlands, although that assumption should not be treated as a postmodern certainty, but only as a starting point to the further research.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Badania socjologiczne; Socjologia; Socjologia kultury

EN

Sociological research; Sociology; Sociology of culture

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
• Rocznik: 2013
• Numer: z. 65
• Strony: 419--431

Twórcy

autor

Dariusz Wojakowski

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

Bibliografia

• 1. Anderson B.: Wspólnoty wyobrażone. Znak, Kraków 1997.
• 2. Appaduraj A.: Modernity at Large. Cultural Dimension of Globalisation. University of Minnesota Press, Minneapolis1996.
• 3. Babiński G.: Pogranicze etniczne, pogranicze kulturowe, peryferie. Szkic wstępny problematyki. "Pogranicze. Studia społeczne" 1994, t. IV, s. 5-28.
• 4. Babiński G.: Pogranicze polsko-ukraińskie: Etniczność, zróżnicowanie religijne, tożsamość. Nomos, Kraków 1997.
• 5. Babiński G.: Pogranicza etniczne i kulturowe. Między Polską a Ukrainą. Pogranicze - Mniejszości - Współpraca regionalna. Pr. zbior. (pod red.): M. Malikowskiego i D. Wojakowskiego, Mana, Rzeszów 1999, s. 19-27.
• 6. Babiński G.: Pogranicza stare i nowe. Ciągłość i zmiana procesów społecznych. Pogranicza etniczne w Europie. Harmonia i konflikty. Pr. zbior. (pod red.): K. Krzysztofka i A. Sadowskiego, Wyd. UwB, Białystok 2001, s. 69-82.
• 7. Babiński G.: Przemiany pograniczy narodowych i kulturowych - próba typologii. Polskie pogranicza a polityka zagraniczna u progu XXI wieku. Pr. zbior. (pod red.): R. Stemplowskiego i A. Żelazo, ISM, Warszawa 2002, s. 13-30.
• 8. Babiński G.: Tożsamości na pograniczach. Tożsamość bez granic. Współczesne wyzwania. Pr. zbior. (pod red.): E. Budakowskiej, Wyd. UW, Warszawa 2005, s. 99-117.
• 9. Barth F.: Introduction. Ethnic Groups and Boundaries. Pr. zbior. (pod red.): F. Bartha, Universitetforlaget, Oslo 1969, s. 9-38.
• 10. Bauman Z.: Społeczeństwo w stanie oblężenia. Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2006.
• 11. Berger P., Luckmann T.: The Social Construction of Reality. A Treatise in the Sociology of Knowledge. Anchor Books, New York 1966.
• 12. Blumer H.: Interakcjonizm symboliczny. Nomos, Kraków 2007.
• 13. Chlebowczyk J.: Procesy narodotwórcze we wschodniej Europie środkowej w dobie kapitalizmu. PWN, Katowice - Warszawa - Kraków 1975.
• 14. 14. Clifford J.: Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka. Wyd. KR, Warszawa 2000.
• 15. Donnan H., Wilson T. M.: Granice tożsamości, narodu, państwa. Wyd. UJ, Kraków 2007.
• 16. Geertz C.: Zastane światło. Antropologiczne refleksje na tematy filozoficzne. Universitas, Kraków 2003.
• 17. Geertz C.: Interpretacja kultur. Wybrane eseje. Wydawnictwo UJ, Kraków 2005.
• 18. Granice na pograniczach. Pr. zbior. (pod red.): J. Kurczewskiej i H. Bojar, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2005.
• 19. Grzybowski P.: Edukacja międzykulturowa - przewodnik. Impuls, Kraków 2008.
• 20. Gupta A., Ferguson J.: Beyond 'Culture': Space, Identity and the Politics of Difference. Culture, Power, Place: Explorations in Critical Anthropology. Pr. zbior. (pod red.) A. Gupty i J. Fergusona, Duke University Press, Durham 1997, s. 33-51.
• 21. Kasperski E.: Kategoria pogranicza w badaniach literackich. Problemy metodologiczne. Pogranicze kulturowe (odrębność - wymiana - przenikanie - dialog). Pr. zbior. (pod red.): O. Weretiuk, J. Wolskiego i G. Jaśkiewicza, Fraza, Rzeszów 2009, s. 7-13.
• 22. Kłoskowska A.: Kultury narodowe u korzeni. PWN, Warszawa 1996.
• 23. Kurczewska J.: Robocze ideologie lokalności: Stare i nowe schematy. Oblicza lokalności: tradycja i współczesność. Pr. zbior. (pod red.): J. Kurczewskiej, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2004, s. 88-129.
• 24. Kurczewska J.: Granica niejedno ma imię - trzy podejścia teoretyczne. Granice na pograniczach. Pr. zbior. (pod red.): J. Kurczewskiej i H. Bojar, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2005, s. 365-396.
• 25. Kurczewska J.: Granice III RP jako problem badawczy. Granice i pogranicza nowej Unii Europejskiej. Z badań regionalnych, etnicznych i lokalnych. Pr. zbior. (pod red.): M. Malikowskiego i D. Wojakowskiego, Nomos, Kraków 2005, s. 15-38.
• 26. Nikitorowicz J.: Pogranicze, tożsamość, edukacja międzykulturowa. TransHumana, Białystok 1995.
• 27. Ossowski S.: Zagadnienia więzi regionalnej i więzi narodowej na Śląsku Opolskim. Z zagadnień psychologii społecznej. Dzieła, t. III, PWN, Warszawa 1967, s. 251-299.
• 28. Polskie granice i pogranicza: Nowe problemy i interpretacje. "Pogranicze. Studia społeczne" 2008, t. XIV, numer specjalny.
• 29. Sadowski A.: Pogranicze. Studia społeczne. Zarys problematyki. "Pogranicze. Studia Społeczne", 1992, t. I.
• 30. Sadowski A.: Socjologia pogranicza. Wschodnie pogranicze w perspektywie socjologicznej. Pr. zbior. (pod red.): A. Sadowskiego, Trans Humana, Białystok 1995, s. 12-19.
• 31. Sadowski A.: Tożsamość. Identyfikacja. Pogranicze. Tożsamość Polaków na pograniczach. Pr. zbior. A. Sadowskiego i M. Czerniawskiej, Wyd. UwB, Białystok 1999, s. 11-32.
• 32. Sadowski A.: Pogranicza etniczne w Europie: harmonia i konflikty. Pogranicza etniczne w Europie. Harmonia i konflikty. Pr. zbior. (pod red.): K. Krzysztofka i A. Sadowskiego, Wyd. UwB, Białystok 2001, s. 11-24.
• 33. Straczuk J.: Kulturowe zróżnicowanie pogranicza - koncepcje badawcze. Oblicza lokalności. Różnorodność miejsc i czasu. Pr. zbior. (pod red.): J. Kurczewskiej, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2006, s. 145-163.
• 34. Sulima R.: Małe ojczyzny. Głosy tradycji. DiG, Warszawa 2001, s. 129-181.
• 35. Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Pr. zbior. (pod red.): L. Gołdyki i in., LTN, Zielona Góra 1997.
• 36. Witkowski L.: Uniwersalizm pogranicza. O semiotyce kultury Michała Bachtina w kontekście edukacji. Wyd. A. Marszałek, Toruń 1991.
• 37. Wojakowski D.: Swojskość i obcość na pograniczu - strategie interpretacyjne granic grup społecznych. Granice na pograniczach. Pr. zbior. (pod red.): J. Kurczewskiej i H. Bojar, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2005, s. 37-65.
• 38. Wojakowski D.: Kultura lokalna, czyli węzeł symboliczny. Oblicza lokalności. Różnorodność miejsc i czasu. Pr. zbior. (pod red.): J. Kurczewskiej, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2006, s. 127-144.
• 39. Wojakowski D.: Poza socjologię pogranicza: w poszukiwaniu nowych ujęć teoretycznych dla zjawisk pograniczności. Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Pogranicza Polski w integrującej się Europie. Pr. zbior. (pod red.): M. Zielińskiej, B. Trzop i K. Lisowskiego, LTN, Zielona Góra 2007, s. 29-47.
• 40. Wojakowski D.: Swojskość i obcość w zmieniającej się Polsce. Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2007.
• 41. Znaniecki F.: Siły społeczne w walce o Pomorze. Współczesne narody. PWN, Warszawa1990 [I wyd. 1931], s. 265-358.