Palma wielkanocna w wierzeniach polskiego ludu

• Autorzy: Czesława Trąba

Warianty tytułu

Eastern Palm in Polish Folk Beliefs

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zwyczaj ozdabiania rózeg wierzbowych jest starosłowiański i łączy się ze świętem wiosny, obchodzonym koło wiosennej równonocy. Po przyjęciu chrześcijaństwa zwyczaje te weszły do obrzędów religijnych i święcenie palm, przybranych zielenią gałązek wierzbowych, odbywa się w Niedzielę Palmową, tydzień przed Wielkanocą. Kształt palm wielkanocnych, materiał, z których są robione, sposób strojenia są różne, w zależności od regionu, różne są też zwyczaje z tym związane. Artykuł jest przeglądem zwyczajów i wierzeń, związanych z tą żywą tradycją nie tylko w całej Polsce, ale i środkowowschodniej Słowiańszczyźnie. (abstrakt oryginalny)

EN

The custom of decorating willow twigs is Old-Slavic and it is associated with the spring holiday celebrated around the vernal equinox. After Christianity had been adopted, these customs became a religious ceremony, and blessing the palms - decorated willow twigs - is celebrated on Palm Sunday, a week before Easter. The shape of Easter palms, materials of which the palms are made and the methods of decoration vary and are related to the celebration, depending on the region. The author reviews customs and beliefs connected with this living tradition, maintained not only in the whole of Poland, but also in Central and Eastern Slavic regions. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Religia; Zróżnicowanie regionalne; Dziedzictwo kulturowe; Obrzędy religijne

EN

Religion; Regional diversity; Cultural heritage; Religious ceremonies

• Czasopismo: Aura
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 4
• Strony: 24--26

Twórcy

autor

Czesława Trąba

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• [1] M. Angielczyk 2011. Obrzędy i tradycje zielarskie regionu nadbużańskiego. Wydanie II. Wyd. Stowarzyszenie, Lokalna Grupa Działania - Tygiel Doliny Bugu w Drohiczynie, s. 80.
• [2] A. Dudek-Szumigaj 2006. "Bud zdorowyj jak werba", czyli uwagi о funkcjach i nominacji wiązanki wierzbowych gałązek w obrzędowości dorocznej. [W:] F. Czyżewski, D. Urban (red.) Flora i fitonimy na pograniczu polsko-ukraińskim, 107-113.
• [3] A. Gaweł 2009. Zwyczaje, obrzędy i wierzenia agrarne na Białostocczyźnie od połowy XIX w. do początku XXI w. Księgarnia Akademicka, Muzeum Podlaskie w Białymstoku, Kraków, s. 396.
• [4] B. Gustawicz 1882. Podania, przesądy, gadki i nazwy ludowe w dziedzictwie przyrody. Część druga. Rośliny. Wyd. UJ. W Krakowie, s. 117.
• [5] U. Janicka-Krzywda 1988. Rok karpacki - obrzędy doroczne w Karpatach Polskich. Biblioteczka Turysty Górskiego 16, PTTK "Kraj", Warszawa - Kraków, ss. 64.
• [6] A. Karczmarzewski 1972. Obrzędy i zwyczaje doroczne wsi rzeszowskiej. Muzeum Okręgowe w Rzeszowie, s. 115.
• [7] A. Kowalska-Lewicka 1985. Wierzenia i zwyczaje związane ze śmiercią. Studia z kultury ludowej Beskidu Sądeckiego. PAN - Oddz. w Krakowie, Komisje Etnograficzne, 53-89.
• [8] Z. Libera, A. Paluch 1993. Lasowiacki zielnik. Varia Kolbuszowskie 2, s. 152.
• [9] S. Niebrzegowska 2000. Przestrach od przestrachu. Wyd. UMCS, Lublin, ss. 265.
• [10] B. Ogrodowska 2004. Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne. Sport i Turystyka - MUZA S.A., Warszawa, s. 273.
• [11] E. Smykowska 2008. Zwyczaje i obrzędy prawosławne. Mały słownik. Wydanie II, Verbinum Wydawnictwo Księży Werbistów. Warszawa, ss. 77.
• [12] A. Szary 2010. Flora Bieszczadów w magiczno-religijnej świadomości Łemków, Bojków i Hucułów, Bieszczad 16, 167-180.
• [13] K. Szcześniak 2008. Świat roślin, światem ludzi na pograniczu wschodniej i zachodniej Słowiańszczyzny. Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, s. 410.
• [14] E. Szot-Radziszewska 2005. Sekrety ziół. Wiedza Ludowa, magia, obrzędy, leczenie. Wyd. TRIO Warszawa, ss. 229.
• [15] H. Szymanderska 1980. Polska Wielkanoc. Wyd. Watra, Warszawa, ss. 167.
• [16] D. Tylkowa 1989. Medycyna ludowa w kulturze wsi Karpat Polskich. Tradycja i współczesność. Biblioteka Etnografii Polskiej. PAN, s. 17-57.
• [17] J. Uryga 2002. Rok polski w życiu, w tradycji i obyczajach ludu. Wyd. Duszpasterstwa Rolników, Włocławek, s. 384.