Rozważania o polskim interesie narodowym

• Autorzy: Stanisław Bieleń

Warianty tytułu

Reflections on Polish National Interest

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Kategoria interesu narodowego należy do centralnych w dziedzinie polityki zagranicznej i stosunków międzynarodowych. Jej analityczne i wyjaśniające walory są jednak przeceniane, co wynika z powszechności stosowania, często w znaczeniu intuicyjnym i zdroworozsądkowym. Interes narodowy w sensie przedmiotowym odnosi się do czynników motywacyjnych w polityce państwa, stanowiących odzwierciedlenie naturalnych tendencji do obrony posiadanych wartości i zdobywania wartości pożądanych. Jest instrumentem mobilizującym, integrującym i konsolidującym elity polityczne i obywateli danego państwa w sferze działań i oddziaływań międzynarodowych. Można go traktować dwojako - jako kategorię ideologiczną i idealizacyjną oraz jako wytyczną pragmatycznego działania w polityce zagranicznej. W pierwszym przypadku interes narodowy wskazuje na rangę wartości nadrzędnych, lub uznawanych za takie w danej zbiorowości narodowej. W drugim - chodzi o stymulator aktywności, oparty na kalkulacji zysków i strat w osiąganiu celów, jakie przed państwem wyznacza strategia polityczna. W obu przypadkach interes narodowy wyraża się w retoryce politycznej, która sprzyja uzasadnianiu działań podejmowanych w jego realizacji. (fragment tekstu)

EN

The national interest refers to motivation of the state to defend its values on the international scene. It has various dimensions and is subject to a complex classifi cation. As an analytical category it serves to diagnose the national interest of particular countries. The basis to formulate the Polish national interest is a geopolitical identity and complex relations with neighbours in history, and that determines civilizational identity. Tense international situation in the neighborhood of Poland does not foster the rational defi nition of interest. We are facing a defi cit of strategic thinking and many interferences in the international perception which have an impact on effectiveness of foreign policy. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Geopolityka; Polityka zagraniczna; Interes narodowy

EN

Geopolitics; Foreign policy; National interest

• Czasopismo: Stosunki Międzynarodowe
• Rocznik: 2014
• Tom: 50
• Numer: nr 2
• Strony: 57--73

Twórcy

autor

Stanisław Bieleń

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• S. Smith, Theories of Foreign Policy: An Historical Overview, "Review of International Studies" 1986, nr 1
• D. Kabat-Rudnicka, Pojęcie interesu w perspektywie głównych ujęć teoretycznych stosunków międzynarodowych, "Polski Przegląd Stosunków Międzynarodowych" 2013, nr 3.
• S. Bieleń, Polityka w stosunkach międzynarodowych, Warszawa 2010
• R. Zięba, Cele polityki zagranicznej państwa, w: R. Zięba (red.), Wstęp do teorii polityki zagranicznej państwa, Toruń 2004
• B. Mieżujew, Poniatie "nacjonalnyj intieries" w rossijskoj obszczestwiennopoliticzeskoj mysli, "Polis" 1997, nr 1
• K. Łastawski, Racja stanu Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2000
• H. Morgenthau, In Defense of the National Interest: A Critical Examination of American Foreign Policy, New York 1951;
• J. Herz, Political Realism and Political Idealism: A Study in Theories and Realities, Chicago 1951.
• R. Skarzyński, Anarchia i policentryzm. Elementy teorii stosunków międzynarodowych, Białystok 2006
• K. Waltz, Theory of International Politics, New York 1979;
• A. Gałganek, Historia teorii stosunków międzynarodowych, Warszawa 2009.
• J.S. Nye, Jr., Neorealism and Neoliberalism, "World Politics" 1988, nr 2.
• F.A. Sonderman, The Concept of National Interest, w: W.C. Olson (red.), The Theory and Practice of International Relations, Englewood Cliffs 1987
• R.L. Rothstein, On the Costs of Realism, "World Politics" 1972, nr 3
• A. Wendt, Anarchy Is What States Make of It: The Social Construction of Power Politics, "International Organization" 1992, nr 2
• G. Chafetz, M. Spirtas, B. Frankel, Introduction: Tracing the Influence of Identity on Foreign Policy, w: G. Chafetz, M. Spirtas, B. Frankel (red.), The Origins of National Interests, London-Portland, OR 1999.
• J. Weldes, Constructing National Interests, "European Journal of International Relations" 1996, nr 3
• E.S. Furniss, R.C. Snyder, An Introduction to American Foreign Policy, New York 1955.
• R.L. Doty, Foreign Policy as Social Construction: A Post-positivist Analysis of US Counter-insurgency Policy in the Philippines, "International Studies Quarterly" 1993, nr 3
• R. Zięba (red.), Wstęp do teorii polityki zagranicznej państwa, Toruń 2004.
• T.W. Robinson, National Interest, w: J. Rosenau (red.), International Politics and Foreign Policy, New York 1969
• J. Frankel, National Interest, London 1970.
• J. Kukułka, Problemy teorii stosunków międzynarodowych, Warszawa 1978
• M.G. Roskin, R.L. Cord, J.A. Medeiros, W.S. Jones, Wprowadzenie do nauk politycznych, Poznań 2001
• A. Bromke, Poland's Politics: Idealism vs. Realism, Cambridge, Mass. 1967.
• R. Domke (red.), Między historią a geopolityką, Częstochowa 2009.
• E. Romer, Ziemia i państwo. Kilka zagadnień geopolitycznych, Lwów-Warszawa 1939;
• R. Dmowski, Niemcy, Rosja i kwestia polska, Warszawa 1991;
• A. Bocheński, Między Niemcami a Rosją, Kraków-Warszawa 2009.
• R. Kuźniar, Położenie geopolityczne Polski - od fatalizmu do normalności, w: J. Błuszkowski (red.), Dylematy polskiej transformacji, Warszawa 2007, s. 249.
• M. Stolarczyk, Rosja w polityce zagranicznej Polski w okresie pozimnowojennym (aspekty polityczne), "Studia Politicae Universitatis Silesiensis" t. 11, J. Iwanek, M. Stolarczyk (red.), Katowice 2013.
• J. Białek, Czy istnieje polityka zagraniczna Polski? "Opcja na Prawo" 2014, t. 135, nr 2
• T. Orłowski, Geopolityka polska, w: C. Jean, Geopolityka, Wrocław 2003
• Z. Szczerek, Nieznośnie wschodnia Polska, "Herito" 2014, nr 15, s. 42-49.
• S. Bieleń, Deficyt realizmu w polskiej polityce zagranicznej, "Stosunki Międzynarodowe-International Relations" 2008, t. 39, nr 3-4
• R. Zięba, Bezpieczeństwo w polityce zagranicznej rządu koalicji PO i PSL, "Stosunki Międzynarodowe-International Relations" 2013, t. 47, nr 1
• A. Dmochowski, Między Unią a Rosją: o polskiej racji stanu, polityce zagranicznej i miejscu Polski w Unii Europejskiej, Warszawa 2013.
• S. Sierpowski (red.), Polska na tle procesów rozwojowych Europy w XX wieku, Poznań 2002.
• S. Bieleń, Pozycja geopolityczna Polski, w: S. Bieleń (red.), Polska w stosunkach międzynarodowych, Warszawa 2007
• M. Stolarczyk, Dylematy bezpieczeństwa Polski w kontekście kryzysu ukraińskiego w latach 2013-2014, w: K. Czornik, M. Lakomy (red.), Dylematy polityki bezpieczeństwa Polski na początku drugiej dekady XXI wieku, Katowice 2014.
• E.M. Thompson, Zagrać w szachy z Ameryką, "Rzeczpospolita Plus Minus" z 12-13 lipca 2014 r.
• D. Bandow, Is Poland's Alliance with America "Worthless"?, "The National Interest" z lipca-sierpnia 2014 r.
• G. Friedman, Następna dekada. Gdzie byliśmy i dokąd zmierzamy, tłum. M. Wyrwas-Wiśniewska, Kraków 2012
• W. Kieżun, Patologia transformacji, Warszawa 2013.
• M. Szwarc, Oxford nie robi wrażenia, "Duży Format. Magazyn Reporterów z Gazetą Wyborczą" z 26 czerwca 2014 r.
• H. Rodham Clinton, Hard Choices, New York 2014.
• J. Kiwerska, Wymarzony sojusznik Polski, "Przegląd Zachodni" 2009, nr 3.
• J. Borocz, Goodness Is Elsewhere: The Rule of European Difference, "Comparative Studies in Society and History" 2006, nr 1
• J. Sowa, Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą, Kraków 2011.
• D. Chakrabarty, Provincializing Europe. Postcolonial Thought and Historical Difference, Princeton, NJ 2000;
• L. Gandhi, Teoriapostkolonialna. Wprowadzenie krytyczne, Poznań 2008.
• T. Zarycki, Peryferie. Nowe ujęcia zależności centro-peryferyjnych, Warszawa 2009.
• J. Galtung, M.H. Ruge, The Structure of Foreign News: The Presentation of the Congo, Cuba and Cyprus Crises in Four Norwegian Newspapers, "Journal of Peace Research" 1965, nr 1.
• P. Grudziński, Państwo inteligentne. Polska w poszukiwaniu międzynarodowej roli, Toruń 2008.
• Cykl artykułów Żegnaj Polsko, "Newsweek" z 24-30 marca 2014 r.
• J. Zając, Bandwagoning w polskiej polityce zagranicznej, "Przegląd Zachodni" 2009, nr 3
• J.A. Agnew, Hegemony. The New Shape of Global Power, Philadelphia 2005.
• A. Balcer, K. Wóycicki, Polska na globalnej szachownicy, Warszawa 2014.