Zagubiony i odnajdywany Lewiatan w ponowoczesnym ładzie międzynarodowym: wyzwania, ograniczenia, szanse

• Autorzy: Teresa Łoś-Nowak

Warianty tytułu

Leviathan - Lost and Being Found in Postmodern International Order: Challenges, Constraints, Opportunities

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Ład międzynarodowy jest swoistym fenomenem o ponadczasowym wymiarze. W świecie realnym układał się przemiennie z chaosem (czasem bezładem), z brakiem sił zdolnych stanowić normy i reguły, ramy, instytucje i mechanizmy gwarantujące porządek, poczucie bezpieczeństwa, potencjał do działań w przypadku zagrożeń dla jego stabilności i trwałości. Jako metafora ład międzynarodowy stawał się symbolem "porządku" w systemie międzynarodowym. Taką metaforą, na trwale osadzoną w dyskursie naukowym jest "ład westfalski", ale również był nią "ład zimnowojenny". Obecnie staje się nią ład "ponowoczesny". Jako skrót myślowy każda z jego konstrukcji jest zawsze przejawem kondensacji wyobrażeń o rozwiązaniach instytucjonalnych, formalno-prawnych, normatywnych i innych dominujących w systemie międzynarodowym w określonej czasoprzestrzeni, jego fundamentalnych aktorów. Mówi nam o rozkładzie potencjałów w systemie międzynarodowym, o podmiotach dysponujących możliwościami uprawdopodabniającymi ich szczególne znaczenie, pozycję i możliwości reagowania w sytuacjach zagrożeń lub naruszeń wartości, interesów i racji utrwalonych i sankcjonowanych umowami, sojuszami, traktatami międzynarodowymi, gotowych do konfrontacji z każdym, kto chciałby je naruszyć, zagrozić funkcjom pełnionym przez uczestników stosunków międzynarodowych oraz odgrywanym przez nich rolom. (fragment tekstu)

EN

The transition from the post-Westphalian order to the post-Cold War order causes cognitive problems of methodological and explanatory nature. This means accumulation of phenomena and processes which are a symbol of change, not only in the organization, structure and mechanisms of functioning of the international system, but also the perception of the state, its attributes, uniqueness and indispensability. The morphology of the international system has undergone profound transformations which determines the adaptive processes, assimilation and autonomization processes in post-industrial countries and societies. The author advocates the use of the concept of "spatial imagination" to diagnose the state policy in the new reality of the postmodern era, including the knowledge of the transformation of power relations in the international system. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Stosunki międzynarodowe; Postmodernizm; Nowy ład międzynarodowy

EN

International relations; Postmodernism; New international order

• Czasopismo: Stosunki Międzynarodowe
• Rocznik: 2014
• Tom: 50
• Numer: nr 2
• Strony: 87--100

Twórcy

autor

Teresa Łoś-Nowak

• Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• M. Karwat, O statusie poznawczym i zaletach metafor, w: B. Kaczmarek (red.), Metafory polityki, t. 2, Warszawa 2003
• M. Pietraś, Hybrydowość późnowestfalskiego ładu międzynarodowego, w: M. Pietraś, K. Marzęda (red.), Późnowestfalski ład międzynarodowy, Lublin 2008
• R. Kuźniar (red.), Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku, Warszawa 2005;
• D. Kondrakiewicz, Systemy równowagi sił w stosunkach międzynarodowych, Lublin 1999.
• K. Łastawski, Od idei do integracji europejskiej, Warszawa 2003.
• A. Gałgnek, Historia stosunków międzynarodowych, t. I: Idee, Warszawa 2013
• L. Cruz, Policy Point-Counterpoint: Is Westphalia History?, "International Social Science Review" 2005, t. 80, nr 3-4
• M. Castells, Społeczeństwo sieci, Warszawa 2011.
• L.W. Zacher, Społeczeństwo informacyjne w myśli współczesnej, w: T. Białobłocki, J. Mróz, M. Nowina-Konopka, L.W. Zacher, Społeczeństwo informacyjne. Istota - Rozwój - Wyzwania, Warszawa 2006.
• A. Gałganek, Westfalia jako metafora genezy w nauce o stosunkach międzynarodowych, w: M. Pietraś, K. Marzęda (red.), Późnowestfalski ład międzynarodowy, Lublin 2008
• F. Stalder, Manuel Castells. Teoria społeczeństwa sieci, Kraków 2012
• T. Łoś-Nowak, Polityka zagraniczna w przestrzeni teoretycznej, w: T. Łoś-Nowak, Polityka zagraniczna. Aktorzy - Potencjały - Strategie, Warszawa 2011
• M. Geise, Wybrane aspekty przemian strukturalnych w gospodarce światowej w latach 2008-2010, "Transformacje. Pismo interdyscyplinarne", Warszawa, 2012
• J. Stiglitz, Wizje sprawiedliwej globalizacji, Warszawa 2007.
• B. Rychłowski, Globalizacja - jej istota i główne kierunki rozwoju, w: E. Haliżak, R. Kuźniar, Prawo, instytucje i polityka w procesie globalizacji, Warszawa 2003.
• R. Kuźniar, Polityka i siła. Studia strategiczne. Zarys problematyki, Warszawa 2005
• R. Uesseler, Wojna jako usługa. Jak prywatne firmy wojskowe niszczą demokrację, Warszawa 2008.
• M. Lakomy, Znaczenie cyberprzestrzeni dla bezpieczeństwa państw na początku XXI wieku, "Stosunki Międzynarodowe-International Relations" 2010, t. 42, nr 3-4, 2010
• M. Zachara, Global Governance. Ład międzynarodowy po zakończeniu stulecia Ameryki, Kraków 2012,.
• U. Beck, Władza i przeciwwładza w epoce globalnej, Warszawa 2005.
• McŚwiat rządzi. Wywiad z B. Barberem, "Wprost" z 6 stycznia 2013 r., s. 55.
• K.J. Holsti, The Necrologists of International Relations, "Canadian Journal of Political Science" 1985, nr 4;
• R.O. Keohane, J.S. Nye, Power and Interdependence, New York 2001
• Z. Bauman, Wieloznaczność nowoczesna. Nowoczesność wieloznaczna, Warszawa 1995
• W. Szumski, Świat rozmyty. Kwestia granic, "Transformacje. Pismo Interdyscyplinarne" 2011, nr 1-2;
• S. Strange, The Retreat of the State. The Diffusion of Power in the World Economy, Cambridge 2003.
• M. Albrow, The Global Age: State and Society Beyond Modernity, Stanford 1997, za: S. Żukowski, Kosmopolityzm i postmodernism a ład światowy, "Żurawia Papers" 2009, z. 13
• A. Wendt, Społeczna teoria stosunków międzynarodowych, Warszawa 2008
• L. Hansen, R.B.J. Walker: Deconstructing IR, w: I.B. Neumann, O. Waever, The Future of International Relations, London 1997
• Z. Bauman, Prawodawcy i tłumacze, Warszawa 1998