Problemy kształtowania regionów miejskich w Polsce

• Autorzy: Witold Rakowski

Warianty tytułu

Problems of Shaping Urban Regions in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wzrost i rozwój gospodarczy naszego kraju przyczynił się do koncentracji życia społeczno-ekonomicznego i znaczenia dużych miast nie tyle w tworzeniu dochodu narodowego co przede wszystkim w jego podziale. W ślad za tym rosną dysproporcje w poziomie rozwoju poszczególnych ogniw sieci osadniczej. Nierównomierność ich rozwoju oraz społeczny podział pracy spowodowały hierarchiczne podporządkowanie jednych punktów osadniczych innym punktom silniej rozwiniętym. W ten sposób tworzą się pewne podsystemy powiązań - przyciągania i ciążenia - zgodne w zasadzie z prawami funkcjonowania rynku. Powstają pewne obszary zdominowanych, czy też przeważających obszarów oddziaływania miast, które można utożsamiać z regionami miejskimi. W warunkach polskich proces koncentracji życia społeczno-ekonomicznego przyczynił się do zróżnicowania dostępności większych miast dla ludności, a zarazem do niektórych dóbr wyższego rzędu. Taka sytuacja wzmaga odpływ ludności z terenów leżących z dala od dużych miast, zwłaszcza tej która w sposób szczególny odczuwa potrzeby w zakresie rozrywki, kształcenia. Dotyczy to więc młodzieży oraz osób, które w kształceniu widzą awans społeczny.

EN

The discussion of the notions region in general and "functional region" in parts 1 and 2 has been followed by part 3, in which there were characterized state and structure of urban system in Poland. Author's attitude towards forming of this system in the post-war period was critical. Namely, he stated, that the excessive development of large towns and agglomerations demands bearing high costs. Development of big towns required incomparably high investment outlays, and did not bring the anticipated effects. The result of such development of urban system in Poland was the fact, that significant part of population inhabiting eastern, northern western and central territories of Poland has difficult access to towns of full infrastructure. At the same time, these regions were characteristic of accelerated depopulating process, whereas the growth of industrial agglomerations through the devastation of natural environment endangered health of population living in these regions. Part 4 of the article includes the discussion of urban regions in Poland. The division was made on the base of fulfilled functions, especially in the case of university education. This part of the article enabled the critical evaluation of functionality of urban regions in Poland /part 6/. In this context the author proposed limitation of quantitative growth of towns and their suburban zones, including the limitation of urban housing and simultaneous development of medium and small towns, the ones situated outside large agglomerations. The development of towns in eastern and western parts of the country should be particularly accelerated. Author proposed to entrust the design of development of settlement system of the country by an independent team, which would not be connected with the Planning Committee and the Cabinet /state in 1988/, as the latter was involved in departmental connections and cannot plan for the remote future. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wzrost gospodarczy regionu; Rozwój gospodarczy regionów; Region

EN

Economic growth of the region; Economic development of regions; Region

• Czasopismo: Biuletyn IGS / Szkoła Główna Handlowa. Instytut Gospodarstwa Społecznego
• Rocznik: 1988
• Numer: nr 2-3
• Strony: 91--118

Twórcy

autor

Witold Rakowski

Bibliografia

• Berezowski S., Wstęp do regionalizacji gospodarczej, SGPiS. Warszawa 1968.
• Domański R., Teoretyczne podstawy geografii ekonomicznej /i zawarta tam bibliografia/, PWE, Warszawa 1982.
• Dziewoński K., Miasto jako region ekonomiczny, "Prace Geograficzne" IG PAN nr 87, PWN, Warszawa 1971.
• Dziewoński K., Teorie regionu ekonomicznego, "Przegląd Geograficzny" 1967, t. 39.
• Friedman I., Miller I., The Urban Field, "Journal American Institute of Planners", 1965, tom 31.
• Grabowiecki R., Zawadzki S.M., Planowanie struktury osadnictwa jako element planu krajowego, (w:) 40 lat planowania struktury przestrzennej Polski, "Studia KPZK" PAN, tom LXIV, Warszawa 1978.
• Grzeszczak J., Założenia przestrzennego zagospodarowania kraju na lata 1966-1985, (w:) 40 lat planowania struktury przestrzennej Polski, "Studia KPZK" PAN, tom LXIV, Warszawa 1978.
• Kiełczewska-Zalewska M., Geografia osadnictwa, PWN, Warszawa 1972.
• Korcelli P., Regiony miejskie w systemie osadniczym Polski, (w:) Studia nad migracjami i przemianami systemu osadniczego w Polsce, "Prace Geograficzne" IGiPZ 1981, nr 40.
• Leszczycki S., Pojęcie czynnika przestrzeni i jego rola we współczesnej gospodarce, (w:) K. Secomski /red./ Elementy teorii planowania przestrzennego, PWN, Warszawa 1972.
• Mrzygłód T., Przestrzenne zagospodarowanie Polski, PWE, Warszawa 1971.
• Ośrodki centralne w południowych Niemczech, "Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej", Warszawa 1963.
• Rakowski W., Migracje ludności wiejskiej w Polsce, "Wieś Współczesna" 1985, nr 8.
• Rakowski W., Migracje ludności wiejskiej województwa radomskiego i ich wpływ na proces wyludniania się terenów rolniczych, "Monografie i Opracowania SGPiS", nr 195, Warszawa 1985.
• Rakowski W., Obszary urbanizowane w Polsce, "Biuletyn IGS" 1984, nr 3-4.
• Rakowski W., Tworzenie się i przemiany regionów miejskich w Polsce, maszynopis w Instytucie Gospodarstwa Społecznego SGPiS. Praca wykonana na zlecenie Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa 1985.
• Rakowski W., Uprzemysłowienie a proces urbanizacji, PWE, Warszawa 1980.
• Rocznik Demograficzny 1986, GUS, Warszawa 1986.
• Secomski K., Ekonomika regionalna, PWE, Warszawa 1982.
• Stasiak A., Wieś polska się wyludnia, "Wieś Współczesna" 1987, nr 6.
• Stokowski T., Demograficzne zagrożenie wsi, "Życie Gospodarcze" 1985, nr 34.
• Strzelecki Z., O korzystne perspektywy demograficzne Polski, referat na Pierwsze Walne Zgromadzenie Polskiego Towarzystwa Demograficznego, Warszawa, czerwiec 1982 r.
• Teoplitz K.L., Pierwszy plan krajowy, (w:) 40 lat planowania struktury przestrzennej Polski, "Studia KPZK" PAN, tom LXIV, Warszawa 1978.
• Wróbel A., Pojęcie regionu ekonomicznego a teoria geografii, "Prace Geograficzne IG PAN" nr 42, Warszawa 1965.