System polityczny Królestwa Norwegii

• Autorzy: Martyna Liber

Warianty tytułu

The Political System of the Kingdom of Norway

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Norwegia należy do grupy państw Europy Północnej. Zajmuje północną, zachodnią i południowo-zachodnią część Półwyspu Skandynawskiego. Norwegia jest monarchią parlamentarną. Podstawy ustroju politycznego Norwegii zostały określone Konstytucji Królestwa Norwegii z 17 maja 1814 roku. W myśl postanowień Konstytucji władzę ustawodawczą w Królestwie Norwegii sprawuje parlament (Storting). Głową państwa w Norwegii jest król. Mimo iż w ujęciu Konstytucji norweskiej władza wykonawcza jest sprawowana przez króla, to w praktyce należy ona do powoływanej przez króla Rady Państwa. Władza sądownicza pozostaje zaś domeną sądów. Doniosłą rolę w funkcjonowaniu systemu politycznego oraz państwa jako całości i poszczególnych jego instytucji odgrywają partie polityczne oraz tzw. grupy interesu. W Norwegii funkcjonuje system wielopartyjny umiarkowanie spolaryzowany, czasem określany mianem systemu równowagi bądź rywalizacji dwublokowej. Idea samorządu i decentralizacji władzy wiązana jest w Norwegii z zasadą podziału i równowagi władz, która dotyczy w równej mierze relacji poziomych między organami naczelnymi (ustawodawczymi, wykonawczymi i sądowniczymi), jak i relacji pionowych między zakresem kompetencji władz centralnych i władz lokalnych czy relacji organów samorządowych do organów administracji państwowej. (abstrakt oryginalny)

EN

Norway belongs to the group of Nordic countries and is situated in Northern Europe. It occupies the northern, western and south-western portion of the Scandinavian Peninsula. Norway is a parliamentary democracy. The foundations of its political system were laid in the Constitution of the Kingdom of Norway of 17 May 1814. It states that the legislative power within the Kingdom of Norway is held by the parliament (Storting). Head of the Norwegian State is King. Although the Norwegian constitution assigns executive power to King, in practice this power is exercised through the Council of State appointed by King. Judicial power is the domain of courts. A pivotal role in the political system is played by political parties and the so called political interest groups, which are vital to the functioning of both the State as a whole and of its particular institutions. Norway has a multi-party, moderately polarized system, also known as a balanced system or a two-block opposition system. The idea of self-government and decentralization of power is linked to the principle of separation and equilibrium of powers, which is consistently applied throughout the horizontal relations among the highest national authorities (legislative, executive and judicial) as well as to the vertical relations between the competences of central government and local governments or between local self-government units and central administration units. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

System polityczny; Struktura społeczna; Ustrój państwa; Parlament; Władza wykonawcza; Wymiar sprawiedliwości; Samorządność; Partie polityczne; System partyjny

EN

Political system; Social structure; Political system of the state; Parliament; Executive authority; Judiciary; Self-government; Political parties; Party system

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wydziału Zamiejscowego w Chorzowie Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu
• Rocznik: 2006
• Numer: nr 7
• Strony: 119--156

Twórcy

autor

Martyna Liber

Bibliografia

• Konstytucja Norwegii, tłum. J. Osiński, Warszawa 1996.
• Act No 107 of 25 September 1992 Local Government Act.
• Act No 57 of 28 June 2005 Representation of the People Act.
• Act of 1 October 2003 Stortinget the Norwegian Parliament. Rules of Procedure.
• Ombudsmani krajowi. Zbiór regulacji prawnych, Warszawa 1998.
• Administracja państwowa i samorząd terytorialny w wybranych krajach, L. Wojtasiewicz (red.), Poznań 1996.
• Bereza-Jarociński A., Zarys dziejów Norwegii, Warszawa 1991.
• Dalbakk Steinar, Norway's political parties and the Norwegian electoral system, źródło internetowe: http://odin.dep.no/odin/engelsk/norway/system/032005-990426/index-dok000-b-n-a.html z dnia 10.09.2005.
• Demokracje zachodnioeuropejskie. Analiza porównawcza, A. Antoszewski i R. Herbut (red.), Wrocław 1997.
• Dzięgiel L., Norwegia, Warszawa 1978.
• Fonkowicz J., Kwiaty w dolinach fiordów, Warszawa 1984.
• Grzybowski M., Organizacje interesów grupowych i ich rola w szwedzkim i norweskim systemie politycznym, Zeszyty Naukowe UJ. Prace z Nauk Politycznych, 1984, z. 21.
• Grzybowski M., Systemy konstytucyjne państw skandynawskich, Warszawa 1998.
• Grzybowski M., Systemy polityczne współczesnej Skandynawii, Warszawa 1989.
• Grzybowski M., Współczesny parlamentaryzm skandynawski, Zeszyty Naukowe UJ. Prace z Nauk politycznych, 1988, z. 32.
• Hansen E., Instytucja ombudsmana w Norwegii, "Nowe Prawo" 1968, nr 3.
• Hansen E., Ombudsman w państwach skandynawskich. Podstawowe przejawy jego działalności, "Studia Prawnicze" 1972, nr 32.
• Helgesen M., Public Administration in Norway, materiały internetowe: http://www.husbanken.no/PORTALER%5CTJENESTER.NSF/FILE/D5958EEF776D649EC 1256F3B002CBF5D$File/IFHP012015.pdf, z dnia 28.10.2004.
• Izby drugie parlamentu, pod red. E. Zwierzchowskiego, Białystok 1996.
• Kersten A., Historia Szwecji, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk 1973.
• Local government in Norway, Ministry of Local Government and Regional Development, Oslo 2004.
• Nordycki model demokracji i państwa dobrobytu, Terje Steen Edvardsen i Bernt Hagtvet (red.), Warszawa 1994.
• Osiński J., Interpelacje zapytania w norweskim Stortingu, "Państwo i Prawo" 1988, z. 4.
• Osiński J., Parlament i rząd w Królestwie Norwegii, Monografie i Opracowania SGH nr 390, Warszawa 1994.
• Stacey F., Ombudsman compared, Oxford 1978.
• Structure and Operation of Local nad Regional Democracy. Norway, Council of Europe 1998.
• The main functions of county municipalities and municipalities in Norway, materiały internetowe: http://odin.dep.no/krd/norsk/dok/andre_dok/veiledninger/016051-2 50027/dok-bn.html.
• W kręgu zagadnień konstytucyjnych, M. Kudej (red.), Katowice 1999.
• Władza i społeczności lokalne a reforma samorządowa w Polsce, P. Dobrowolski i S. Wróbel (red.), wyd. UŚ, Katowice, 1995.
• Współczesna Skandynawia, Warszawa 1974.
• Zieliński E., Bokszczanin I., Zieliński J., Referendum w państwach Europy, Warszawa 2003.
• Iceland in figures 2004-2005, http://www.statice.is/lisalib/getfile.aspx?ItemID = 1312, z dnia 05.09.2005.
• Eurostat Yearbook 2004, http: //epp.eurostat.cec.eu.int/cache/ITY_OFFPUB/KS-CD-04-001-3/E N/KS-CD-04-001-3-EN.PDF, z dnia 05.09.2005.
• http://epp.eurostat.cec.eu.int/portal/page?_pageid=1996,39140985&_dad=portal&_ schema=PORTAL&screen=detailref&language=en&product=STRIND_ECOBAC&root=STRIND_ECOBAC/ecobac/eb040, z dnia 10.09.2005.
• Minifacts about Norway 20005, http://www.ssb.no/english/subjects/00/minifakta_en/en/, z dnia 05.09.2005.
• Statistics Norway, http://www.ssb.no.
• Statistical Yearbook of Norway 2004, http: //www.ssb.no/english/yearbook/emne00.html, z dnia 05.09.2005.
• http//www.amb-norwegia.pl.
• http//www.dna.no.
• http//www.dziennik.pap.com.pl.
• http//encarta.msn.com/encyclopedia_761556517_7/Norway.html, z dnia 10.09.2005.
• http//epos.stortinget.no.
• http//www.frp.no.
• http//www.hoyre.no.
• http//www.krf.no.
• http//www.norway.org.uk.
• http//odin.dep.no.
• http//www.senterpartiet.no.
• http//www.sv.no.
• http//www.venstre.no.