Klimatyczna deterytorializacja państwa na przykładzie Tuvalu

• Autorzy: Dariusz Rafał Bugajski
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Jeszcze kilkadziesiąt lat temu mit o pochłoniętej przez morze krainie szczęśliwości, jaką miała być Atlantyda, był traktowany jako coś nierzeczywistego, a jeśli nawet odnoszącego się do rzeczywistości, to tylko bardzo odległej, przedhistorycznej. Dziś wiemy, że los Atlantydy może w bliskiej przyszłości podzielić część współczesnego świata. Mieszkańcy jednej z wysp Tuvalu Nanumangi mają swoją legendę, mówiącą o wielkim domu położonym pod ich wyspą. W 1986 r. płetwonurkowie odkryli zatopioną na głębokości niemal 40 metrów jaskinię, w której odnotowano ślady pobytu ludzi. Ostatnio jaskinia ta mogła być ponad poziomem morza 8000 lat temu. Czy historia zatopionych światów się powtórzy? Jeśli tak, to wiele dziedzin nauki już dziś musi się zmierzyć z problemami, które pojawią się lub już się pojawiły w związku z podnoszeniem poziomu morza. Również z punktu widzenia prawa międzynarodowego publicznego wiele zagadnień wymaga rozpatrzenia. Po pierwsze, możemy zapytać, czy państwo, które utraci terytorium traci swoją podmiotowość prawnomiędzynarodową? Po drugie, wiadomo jest, że podstawą objęcia suwerennością terytorialną wód morskich jest istnienie suwerenności w stosunku do lądu. Czy zatem państwo, które utraci terytorium lądowe zachowa wody terytorialne? Po trzecie, czy współczesne prawo międzynarodowe pozwala rozwiązać problem ludności państwa bez terytorium lądowego, czy też, jak się ich coraz częściej nazywa, problem "uchodźców klimatycznych". Odpowiedź na te pytania może mieć duże znaczenie nie tylko dla grupy państw, których egzystencja jest bezpośrednio zagrożona podnoszeniem się poziomu oceanów (Malediwów, Wysp Marshalla, Kiribati i Tuvalu), ale także dla wszystkich 152 nadbrzeżnych państw. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Zmiany klimatyczne; Terytorium państwowe; Granice państwa; Prawo międzynarodowe; Podmioty prawa międzynarodowego

EN

Climate change; National territory; State boundaries; International law; Legal entities governed by international law

• Czasopismo: Stosunki Międzynarodowe
• Rocznik: 2010
• Tom: 41
• Numer: nr 1/2
• Strony: 203--213

Twórcy

autor

Dariusz Rafał Bugajski

• Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni

Bibliografia

• R. Rayfuse, W(h)ither Tuvalu? International Law and Disappearing States, University of New South Wales, Faculty of Law Research Series 9, 2009,
• www.austlii.edu.au/au/journals/UNSWLRS/2009/9.html
• www.tuvaluislands.com/const_tuvalu.htm
• www.un.org/Depts/los/LEGISLATIONANDTREATIES/PDFFILES/TUV_1983_Act.pdf
• Exchange of Notes between France and Tuvalu constituting an Agreement concerning Provisional Maritime Delimitation between the two Countries, 6 August 5 November 1985,
• www.un.org/Depts/los/LEGISLATIONANDTREATIES/PDFFILES/TREATIES/FRA-TUV1985MD.PDF
• I. Kawaley, Implications of the Exclusive Economic Zone and EEZ Management for Seychelles, a Small Midocean Island Commonwealth Territory, "Ocean Development and International Law" 1998, t. 29, nr 3
• Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza sporządzona w Montego Bay 10 grudnia 1982 r., Załącznik Dz.U .2002,nr 59, poz. 543.
• J. Symonides, Nowe prawo morza, Warszawa 1986.
• South Pacific Applied Geoscience Commission, SOPAC, www.sopac.org/data/ virlib/TR/TR0102.pdf
• R. Tarnacki, Pojęcie pionierskiego inwestora w świetle konwencji o prawie morza, "Prawo Morskie" 2008, t. XXIV
• K. Szamałek, Perspektywy zagospodarowania kopalin oceanicznych, "Stosunki Międzynarodowe-International Relations" 2006, nr 3-4
• D.R. Bugajski,Międzynarodowe organizacje morskie, Gdynia 2009
• Law of the Sea Bulletin (LOS Bulletin), Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea (Office of Legal Affairs of United Nations).
• A. Straburzyński, Delimitacja wód archipelagowych, "Prawo Morskie 2000, t. XIII
• D.R. Bugajski, Prawa żeglugowe okrętu w świetle prawa międzynarodowego, Warszawa 2009
• Marine Spaces (Archipelagic Baselines and Exclusive Economic Zone) Order, "Law of the Sea Bulletin" 2008, United Nations, New York, nr 66
• Marine Spaces (Territorial Sea) (Rotuma and Its Dependencies) Order, "Law of the Sea Bulletin" 2008, United Nations, New York, nr 66
• Fiji's Maritime Claims, 30 November 1984, "Limits in Seas" 1984, nr 101, United States Department of Defense
• Maritime Claims Reference Manual, Under Secretary of Defense for Policy 2005, United States Department of Defense 2005.1-M
• The Law of Sea. Baselines: An Examination of Relevant Provisions of the United Nations Convention on the Law of the Sea, New York 1989.
• Arbitration Commission of the Peace Conference on the former Yugoslavia: Opinions on Questions Arising from Dissolution of Yugoslavia, 1991-1993. Opinion 1 on November 20th, 1991 ("Dissolution SFR of Yugoslavia").
• M.N. Shaw, Prawo międzynarodowe, Warszawa 2000
• Oficjalna strona Zakonu Maltańskiego, www.orderofmalta.org/italiano
• L. Gelberg, Prawo międzynarodowe i historia dyplomatyczna. Wybór dokumentów, Warszawa 1958, t. 2
• R. Bierzanek, J. Symonides, Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2003
• J. Symonides, Status prawny wysp naturalnych i sztucznych w nowym prawie morza, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1984, nr 4
• A. Straburzyński, Terytoria morskie i strefy pozaterytorialne wysp, "Prawo Morskie" 1993, t. 7
• A. Straburzyński, Państwo archipelagowe i jego prawo do posiadania dodatkowego komponentu terytorium morskiego, "Prawo Morskie" 1995, t. 8
• S.N. Nandan, S. Rosenne (red.), United Nations Convention on the Law of the Sea 1982. A Commentary, The Dordrecht-Boston-London 1995, t. 3
• G. Francalanci, T. Scovazzi (red.), Lines in the Sea, Dordrecht-Boston-London 1994
• www. kioaisland.org
• www.immigration.govt.nz/opsmanual/13118.htm
• www.theage.com.au/articles/2004/08/24/1093246516150.html?from=storylhs