Realizacja funkcji podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych w kontekście reformy systemu podatkowego : wybrane zagadnienia

• Autorzy: Beata Kucia-Guściora

Warianty tytułu

Implementation of the Tax Function in Personal Income Tax in the Context of Tax Reform : Selected Issues

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Podatek dochodowy od osób fizycznych jest jednym ze stałych elementów polityki fiskalnej państwa. Ocena tej polityki, z perspektywy 20 - letniego funkcjonowania tego podatku obnaża jednak liczne jej wady. Ujawniają się one w szczególności wówczas gdy podejmuje się próbę oceny stopnia realizacji funkcji podatkowych. Wyraźnie bowiem uwidacznia się tu brak spójnej i jednolitej koncepcji celów stawianych przed ww. podatkiem. Niezaprzeczalna funkcja fiskalna podatku jest osłabiona poprzez realizację funkcji pozafiskalnych: stymulacyjnej i redystrybucyjnej. Te ostanie z kolei choć rozbudowane poprzez system licznych m.in. zwolnień i ulg podatkowych, nie przynoszą oczekiwanych efektów z powodu często błędnych, niejasnych i skomplikowanych regulacji prawnych. W niniejszym opracowaniu podjęto próbę oceny czy z prawnego punku widzenia można zrezygnować z realizacji funkcji podatkowych. Odpowiedź negatywna uzasadniona jest odniesieniem się do obowiązków państwa względem obywateli wynikających z Konstytucji RP, jak i potrzeb budżetowych. Względy te wymagają aby w ramach polityki fiskalnej zapewnić kompromis w realizacji funkcji tak fiskalnych jak i pozafiskalnych. Istotnym ich aspektem jest ustalenie prawnych i ekonomicznych granic opodatkowania. Sprzyjającą okolicznością do zastosowania przemyślanych, właściwych (poprzedzonych rzetelną diagnozą prawną, ekonomiczną czy społeczną) konstrukcji w podatku dochodowym od osób fizycznych jest zapowiadana przez ekipę rządzącą reforma podatkowa. Dotychczasowe doświadczenia przemawiają jednocześnie za odstąpieniem od wyrywkowego poprawiania obowiązujących przepisów na rzecz uchwalenia nowych aktów prawnych. (abstrakt oryginalny)

EN

Income tax on individuals is one of the fixed elements of state fiscal policy. However, evaluation of this policy from the perspective of 20 years of this tax reveals a number of its disadvantages. They manifest themselves especially when attempts are made to assess the extent to which the tax functions. The lack of a coherent and consistent concept of the aims of the above tax becomes clearly evident. The fundamental fiscal tax function is impaired through tax implementation non - fiscal (socio-economic) complex taxation system, with many allowances, exemptions and preference arrangements, does not bring the expected results because of the often erroneous, vague and complicated regulations. The present study aims to evaluate whether, from the legal point of view, you can renounce implementation of the tax functions. A negative answer is justified by the obligatinos of the state towards the citizen under the Constitution and budgetary needs. These considerations rationalize the need of a compromise between fiscal and non-fiscal (socio-economic) functions in taxation policy. An important issue is also to determine the legal and economic limits of taxation. Under the favorable circumstances of announced tax reform, which is to be carried out by the current government, there arises a possibility to apply a well-considered, adequate (proceeded by a reliable legal, economic or social diagnosis) structure of personal income tax. Also past experience argues for withdrawal from the random amendments of existing legislation in favour of passing a new law. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podatek dochodowy od osób fizycznych; Polityka fiskalna; System podatkowy; Teoria opodatkowania

EN

Individual income tax; Fiscal policy; Tax system; Taxation theory

• Czasopismo: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 17
• Strony: 16--28

Twórcy

autor

Beata Kucia-Guściora

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, Polska

Bibliografia

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U 2007 Nr 78, poz. 483 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U 2010, Nr 51, poz. 307 z późn. zm.).
• Brzeziński B., Wstęp do nauki prawa podatkowego, Toruń 2003.
• Dębowska - Romanowska T., Prawo finansowe. Część konstytucyjna wraz z częścią ogólną, Warszawa 2010.
• Duda M., Kontrowersje dotyczące redystrybucyjnej funkcji podatków. Wybrane zagadnienia "Roczniki Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu" 2009, nr 8.
• Gomułowicz A., J. Małecki Podatki i Prawo podatkowe, Warszawa 2004.
• Gwiazdowski R, Sprawiedliwość a efektywność opodatkowania. Pomiędzy progresją a podatkiem liniowym. Warszawa 2001.
• Gwiazdowski R., Podatek progresywny i proporcjonalny. Doktrynalne przesłanki, praktyczne konsekwencje, Warszawa 2007.
• Kosikowski C., Naprawa finansów publicznych w Polsce, Białystok 2011.
• Litwińczuk H., Ogólne zagadnienia podatków i prawa podatkowego [w:] Prawo podatkowe przedsiębiorców, t.1, Warszawa 2006.
• Łączkowski W., Granice opodatkowania, Acta Uniwersitatis Lodziensis. Folia Iuridica 1992, nr 54.
• Mastalski R. Stosowanie prawa podatkowego, Warszawa 2008.
• Ofiarski Z, Ewolucja funkcji pozafiskalnej podatków w Polsce po roku 1990, [w:] Kierunki reformy polskiego systemu podatkowego.
• Ostaszewski J., Fedorowicz Z., Kierczyński T. (red.), Teoretyczne podstawy reformy podatków w Polsce. Warszawa, 2004.
• Piotrowska - Marczak K., Funkcje podatków[w:] Prawo podatkowe pod red H. Dzwonkowskiego.
• Pomorski P., Uwarunkowania polityki fiskalnej na przykładzie podatku dochodowego od osób fizycznych [w:] Stosowanie i stanowienie prawa podatkowego w Polsce, pod red M. Münnich, A. Zdunka, Lublin, 2010.
• Sowiński R. Uchylanie się od opodatkowania. Przyczyny, skutki, i sposoby zapobiegania zjawisku, Poznań 2009.
• Sowiński R., Realizacja redystrybucyjnej funkcji finansów publicznych za pomocą systemu podatkowego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1995, z. 1.
• Szołno- Koguc J., Reforma polskiego systemu podatkowego w latach 1990-1995 (założenia a realizacja), Lublin 2000.
• Taxation trends In the European Union. Data for the EU Member States, Iceland and Norway, Eurostat, European Commission, edition 2011.
• Taxes on personal income As a percentage of gross domestic product, Taxation: Key tables from OECD, OECD 2010, opubl. http://www.oecd-ilibrary.org/taxation/taxes-on-personal-income_20758510-table4.
• Tegler E., Funkcje systemu podatkowego i cena jego sprawności, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica" 1992, nr 54.
• Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2000 opublikowane na www.mf.gov.pl.
• Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2001 opublikowane na www.mf.gov.pl.
• Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2002 opublikowane na www.mf.gov.pl.
• Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2003 opublikowane na www.mf.gov.pl.
• Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2004 opublikowane na www.mf.gov.pl.
• Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2005 opublikowane na www.mf.gov.pl.
• Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2006 opublikowane na www.mf.gov.pl.
• Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2007 opublikowane na www.mf.gov.pl.
• Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2008 opublikowane na www.mf.gov.pl.
• Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2009 opublikowane na www.mf.gov.pl.
• Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2010 opublikowane na www.mf.gov.pl