Złośliwe przeszkadzanie jako znamię przestępstw z art. 195 Kodeksu karnego

• Autorzy: Magdalena Materniak

Warianty tytułu

Malicious Disturbance as an Attribute of an Offences from Article 195 of Criminal Code

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niniejszy artykuł koncentruje się na analizie znamion przestępstw z art. 195 Kodeksu karnego. W artykule przedstawiono poglądy doktryny dotyczące przedmiotu ochrony, strony przedmiotowej, podmiotu i strony podmiotowej, a w szczególności znamienia złośliwego przeszkadzania w aktach religijnych i w pogrzebie. W artykule zasygnalizowano trudności wykładni omawianego przepisu. Znamię "złośliwości" ma charakter oceny i stosunkowo mało precyzyjny. Znamię to obejmuje szczególne nastawienie sprawcy do czynu, polegające na chęci obrażenia, dokuczenia lub sprawienia przykrości innym osobom. Przeszkadzanie w praktykach religijnych oraz w pogrzebie o charakterze świeckim musi wynikać ze złośliwości sprawcy. Sprawca powinien chcieć przeszkodzić wykonywaniu aktu religijnego, gdyż strona podmiotowa wyraża się w zamiarze bezpośrednim. Nie każde zachowanie sprawcy nosi cechy złośliwego przeszkadzania. Znamię "złośliwości" może w praktyce stanowić narzędzie do zawężania ochrony oraz tolerowania zachowań naruszających wolność sumienia i wyznania. Należy zatem w każdym przypadku przeanalizować dokładnie stronę przedmiotową i podmiotową przestępstwa. W artykule ponadto ukazano przykłady orzeczeń sądowych dotyczących przestępstw złośliwego przeszkadzania aktom religijnym i uroczystościom pogrzebowym. (abstrakt oryginalny)

EN

This paper presents analysis of offences from article 195 of Criminal Code, especially the characteristics of malicious disturbance while performing religious acts, funeral and mourning ceremony. The trait of malignancy express strong perpetrator's attitude towards act. Perpetrator desires to offend, tease or to make other people sad. The article 195 of Criminal Code protects the freedom of conscience and confession within the demonstration of religious beliefs. Such freedom fall into category of one of the essential rights given to human. Improper interpretation of regulation may not assure sufficient protection of this freedom. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo karne; Orzecznictwo sądu; Religia

EN

Criminal Law; Judicial decision; Religion

• Czasopismo: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 27
• Strony: 55--64

Twórcy

autor

Magdalena Materniak

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, Polska

Bibliografia

• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny, Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. Kodeks karny, Dz.U. Nr 60, poz. 571 z późn. zm.
• Wyrok SN z dnia 29 maja 1935 r., I K 387/35, OSN(K) 1936, Nr 1, poz. 34.
• Wyrok SA z dnia 26 stycznia 2005 r., II AKa 365/04, OSA 2005, Nr 10, poz. 70.
• Wyrok SR w Tarnowskich Górach z dnia 12 stycznia 2004 roku, II K 1146/02.
• Wyrok SR w Chrzanowie z dnia 12 lipca 2006 r., II K 42/06.
• Wyrok SR w Wodzisławiu Śląskim z dnia 27 stycznia 2012 r., II K 821/11.
• Postanowienie SR z dnia 19 lipca 2012 r. w Łodzi, IV Kp 342/12.
• Postanowienie Prokuratury Rejonowej w Łodzi z dnia 6 lutego 2012 r., 2 Ds. 2296/11.
• Filar M., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010.
• Filar M., Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania (art. 194-196), w: Kodeks karny. Komentarz, red. O. Górniok, Warszawa 2006.
• Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2003.
• Góral R., Kodeks karny. Praktyczny komentarz, Warszawa 1996.
• Hypś S., Przestępstwa przeciwko wolności, wolności sumienia i wyznania, w: Prawo karne, red. A. Grześkowiak, Warszawa 2011.
• Hypś S., Rozdział XXIV. Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania, w: Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2014, s. 752-762.
• Jachimowicz M., Przestępstwo przeszkadzania wyborom (art. 249 k.k.), Wojskowy Przegląd Prawniczy 2012, Nr 1-2, s. 86-107.
• Janyga W., Przestępstwo obrazy uczuć religijnych w polskim prawie karnym w świetle współczesnego pojmowania wolności sumienia i wyznania, Warszawa 2010.
• Koredczuk J., Ewolucja prawnokarnej ochrony wolności sumienia i wyznania w Polsce w latach 1989-2009, w: Prawo wyznaniowe w Polsce (1989-2009). Analizy-dyskusje-postulaty, red. D. Walencik, Katowice - Bielsko Biała 2009, s. 81-91.
• Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1932.
• Makarska M., Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania w Kodeksie karnym z 1997 roku, Lublin 2005.
• Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2007.
• Markiewicz M, Sprawa "motyla", czyli między wolnością religii a jej kontestacją, Kultura-Media-Teologia 2012, Nr 12, s. 63-77.
• Petasz P., Wolność religijna w Polsce i jej karnoprawna ochrona na gruncie art. 195 Kodeksu karnego z 1997 roku, Gdańskie Studia Prawnicze 2005, T. 13, s. 262-280.
• Piórkowska-Flieger J., Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania w: Kodeks karny. Komentarz, red. T. Bojarski, Warszawa 2011.
• Rejman G., Zasady odpowiedzialności karnej, Art. 8-31 KK Komentarz, Warszawa 2009.
• Stefański R., Przestępstwo złośliwego przeszkadzania wykonywaniu aktu religijnego (art. 195 §1k.k.), Prokuratura i Prawo 2005, Nr 2, s. 57-64.
• Sosnowska M., Prawo karne jako ultima ratio w ochronie wolności sumienia i wyznania człowieka, w: Prawne granice wolności sumienia i wyznania, red. R. Wieruszewski, M. Wyrzykowski, L. Kondratiewa-Bryzik, Warszawa 2012, s. 313-331.
• Surkont M., Prawo karne, Bydgoszcz-Gdynia 2001.
• Śliwowski J., Prawo karne, Warszawa 1979.
• Warylewski J., Prawo karne część ogólna, Warszawa 2007.
• Wojciechowska J., Rozdział XXIV. Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania, w: Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do artykułów 117-221. Tom I, red. A. Wąsek, R. Zawłocki, Warszawa 2010, s. 886-901