Empatia w przywództwie : kultura organizacyjna instytucji edukacyjnej oparta na współodczuwaniu

• Autorzy: Sylwia Grodecka , Agata Gierczak

Warianty tytułu

Empathy in Leadership : Organization Culture of Educational Institutions Based on Compassion

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Rozumienie zarządzania i przywództwa przez pryzmat kultury organizacyjnej w instytucjach edukacyjnych jest obiecującym i bardzo pożądanym zjawiskiem w polskiej rzeczywistości. W trybach korporacyjnych kulturowość i jej korelacje ze stylem zarządzania są obecne od dawna, natomiast szkolnictwo, z racji niekomercyjnego charakteru działania, to obszar, gdzie nie prowadzi się dyskusji na temat wyboru stylu zarządzania. Sam styl przywództwa, jego zdefiniowanie, a potem konsekwentne wdrażanie dla dyrektorów nie wydają się tematami, którym poświęca się czas i uwagę. Skupiają się oni przede wszystkim na efektywności (rozumianej jako realizowanie swoich zadań, niekoniecznie w sposób innowacyjny), czasami zatracając możliwości gwarantowane przez podejście zbudowane na empatii i przez empatyczny sposób komunikowania i budowania relacji. W sektorze publicznym w wielu instytucjach edukacyjnych, oświatowych, również w innych branżach, nie ma tradycji zatrudniania na stanowiskach najwyższych menedżerskich specjalistów z dziedziny zarządzania; tradycyjnie muszą to być nauczyciele w szkołach, lekarze w szpitalach, artyści w instytucjach kultury etc. Właściwy jest więc taki dobór i przygotowanie kadry zarządzającej, że będzie ona w stanie wykreować kulturę organizacji o konkretnej specyfikacji (w tym wypadku kulturę organizacji instytucji edukacyjnej). Celem niniejszego artykułu jest próba znalezienia odpowiedzi na pytanie, czy współczesne szkoły jako ogniwa, w których mocy jest zmiana społeczeństwa (najczęściej i w zdecydowanej większości instytucje publiczne), to podmioty posiadające własną, wypracowaną kulturę organizacyjną, gdzie przywódca-dyrektor za pomocą empatycznego komunikowania i budowania relacji strategicznie i konceptualnie realizuje cele edukacyjne. Zwracając uwagę na rozbudowane zaplecze teoretyczne tego tematu w literaturze europejskiej i światowej, autorzy podkreślają potrzebę pogłębionych badań empirycznych umiejscowionych w środowiskach polskich szkół i placówek oświatowych. (abstrakt oryginalny)

EN

Understanding of management and leadership through the prism of organizational culture in educational institutions is a promising and very desirable phenomenon in the Polish reality. In corporate modes culturalism and its correlation with the style of management have been present for a long time, whereas education, because of non-commercial nature of the action, is an area where there is no discussion on the choice of management style. The style of leadership itself, its defining, and then the consistent implementation for the directors do not seem to be the subjects which require time and attention. They focus primarily on efficiency (understood as the realization of their tasks, not necessarily in an innovative way), sometimes losing opportunities guaranteed by the approach built on empathy and the empathetic way to communicate and building relationships. In the public sector in many educational institutions, also in other industries, there is no tradition of employing specialist of the highest managerial positions in the field of management; traditionally they have to be teachers at schools, hospitals, doctors, artists, cultural institutions, etc. So it is necessary to make a correct selection and preparation of management staff that they will be able to create the culture of the organization with a particular specification (in this case, the culture of the organization of educational institution). The purpose of this article is to try to find an answer to the question of whether modern school as a link which has the power to change society (most often, and the vast majority of public institutions), these are the entities with their own developed organizational culture where the leader-manager, by using empathic communication and building relationships strategically and conceptually, pursues educational goals. Taking into consideration the extensive theoretical background of this subject in European and world literature, the authors emphasize the need for in-depth empirical research in environments located at Polish schools and educational institutions. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przywództwo; Kultura organizacyjna; Rynek usług edukacyjnych; Zarządzanie oświatą

EN

Leadership; Organisational culture; Education services market; Management in education

• Czasopismo: Modern Management Review
• Rocznik: 2014
• Tom: 19 (XIX)
• Numer: nr 21 (4)
• Strony: 87--97

Twórcy

autor

Sylwia Grodecka

• Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie

autor

Agata Gierczak

• Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza

Bibliografia

• Beatty B., Going through the emotions: leadership that gets to the heart of school renewal, "Australian Journal of Education" 51/3 (2007), s. 328-340.
• Coplan A., Will the real empathy please stand up? A case for a narrow conceptualization, The Southern Journal of Philosophy, Vol. 49, Issue Supplement s1, pp. 40-65, September 2011.
• Coplan A., Goldie P., Empathy: Philosophical and Psychological Perspectives, Oxford University Press Inc., New York 2011.
• Costetti V., Nonviolent Communication Experimental Project in Primary Schools, 1999, https://www.cnvc.org/sites/cnvc.org/files/NVC_Research_Files/Vilma_Costetti_Nonviolent_Communication_Experimental_Project_in_Primary_Schools.pdf (dostęp: 20.12.2014).
• Deutsch F., Madle R., Empathy: Historic and current conceptualizations, measurement and a cognitive theoretical perspective. Human Development, 1975.
• Długosz P., Elitaryzm versus egalitaryzm systemu oświatowego. Analiza aspiracji edukacyjnych gimnazjalistów Polski południowej, [w:] Społeczne skutki zmiany oświatowej w Polsce, red. M. Niezgoda, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011.
• Dorczak R., Dyrektor szkoły jako przywódca edukacyjny - próba określenia kompetencji kluczowych, [w:] Przywództwo i zmiana wedukacji. Ewaluacja jako mechanizm doskonalenia, red. G. Mazurkiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012.
• Dorczak R., School organisational culture and inclusive educational leadership, "Współczesne zarządzanie" 2011/2, s. 45-56.
• Dziemanowicz-Bąk A., Dzierzgowski J., Likwidacja szkół oraz przekazywanie stowarzyszeniom. Kontekst, proces i skutki przemian edukacyjnych w społecznościach lokalnych na podstawie studiów przypadku, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2014.
• Englert R.M., Understanding the urban context and conditions of practice of school administration, [w:] Forsyth P., Tallerico M. (red.), City schools: Leading the way, Newbury Park: CA: Corwin Press 1993.
• Feshbach N.D., Parental empathy and chil adjustment/maladjustment. In N. Eisenberg &J. Strayer (eds.), Empathy and its development, New York: Cambridge University Press 1987.
• Fullan M, Change therory. A force for school improvement, Centre for Strategic Education Seminar Series Paper, 157, November 2006. http://www.michaelfullan.ca/media/ 13396072630.pdf (dostęp: luty 2015).
• Fullan M., Odpowiedzialne i skuteczne zarządzanie szkołą, tłum. K. Kruszewski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
• Goleman D., Focus. Sztuka koncentracji jako ukryte dążenie do doskonałości, Media Rodzina, Poznań 2014.
• Goleman D., Boyatzis R., McKnee A., Naturalne przywództwo: odkrywanie mocy inteligencji emocjonalnej, Jacek Santorski - Wydawnictwa Biznesowe, Wrocław-Warszawa 2002.
• Hackett P.T., Hortman J.W., The Relationship of Emotional Competencies to Transformational Leadership: Using a Corporate Model to Assess the Dispositions of Educational Leaders, "Normes" 8/1 (2008).
• Hoffman, M.L., Empathy and moral development: Implications for caring and justice, Washington, D.C.: American Psychological Association 2000.
• Howe D., Empatia. Co to jest i dlaczego jest taka ważna, Oficyna Ingenium, Warszawa 2013.
• Ignjatovic Savic N., MUTUAL EDUCATION: GIRAFFE LANGUAGE IN KINDERGARTENS AND SCHOOLS The report on the realisation of the Project October 1995 - June 1996 Institute of Psychology at the Faculty of Philosophy Belgrade University 1996, https://www.cnvc.org/sites/cnvc.org/files/NVC_Research_Files/NVC%20in%20Schools/MUTUAL_EDUCATION_GIRAFFE_LANGUAGE_IN_KINDERGARTENS_SCHOOLS_Yugoslavia.pdf, (dostęp: 20.12.2014).
• Jones S., TRADITIONAL EDUCATION OR PARTNERSHIP EDUCATION: WHICH EDUCATIONAL APPROACH MIGHT BEST PREPARE STUDENTS FOR THE FUTURE? Thesis as Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Master of Arts in Communication, 2009, https://www.cnvc.org/sites/cnvc.org/files/NVC_Research_Files/NVC%20in%20Schools/ TRADITIONAL_EDUCATION_OR_PARTNERSHIP_EDUCATION_S_Jones.pdf (dostęp: 20.12.2014).
• Kocoń P., Ukryte programy jako element kultury organizacyjnej, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie" 2013.
• Kotter J.P., Leading Change, Harvard Business School Press, Boston 1996.
• Kwiatkowski S.M., Miejsce i rola przywództwa w edukacji, [w:] Przywództwo edukacyjne w teorii i praktyce, red. S.M. Kwiatkowski, J.M. Michalak, I. Nowosad, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Warszawa 2010.
• Kwiatkowski S.M., Madalińska-Michalak J., Przywództwo edukacyjne. Współczesne wyzwania, Wolters Kluwer Polska 2013.
• Kwiatkowski S.M., Typologie przywództwa, [w:] Przywództwo edukacyjne w szkole i jej otoczeniu, red. S.M. Kwiatkowski, J.M. Michalak, I. Nowosad, Difin, Warszawa 2011.
• Louis K., Leithwood K., Wahlstrom, K., Anderson S., Learning from leadership: Investigating the links to improved student learning, Final report of research to the Wallace Foundation, New York 2010.
• Lowney C., Heroic Leadership, Loyola Press, Chicago 2003 [wyd. pol. Heroiczne przywództwo, WAM, Kraków 2011].
• Maulding W.S., Peters G.B., Roberts J., Leonard E., Sparkman L., Emotion Intelligence and Resilience as Predictors of Leadership in School Administrators, "Journal of Leadership Studies" 5/4 (2012).
• Mayer J.D., Salovey P., What is emotional intelligence?, [w:] P. Salovey , D. Sluyter (red.). Emotional development and emotional intelligence: Implications for education, Basic Books, New York 1997.
• Mazurkiewicz G. (red.), Ewaluacja w nadzorze pedagogicznym: Refleksje, Wydawnictwo UJ, Kraków 2011.
• Mehrabian A., Epstein N., A measure of emotional empathy, Journal of Personality, 40(4), 525-543, 2006 (DOI: 10.1111/j.1467-6494.1972.tb00078.x).
• Michalak J., Przywództwo dla wzmocnienia szans edukacyjnych uczniów, [w]: Jakość życia i jakość szkoły. Wprowadzenie w zagadnienia jakości i efektywności pracy szkoły, red. I. Nowosad, I. Mortag, J. Ondrakova, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2010.
• Miller, N. Eisenberg, The relations of empathy to aggressive and externalizing/antisocial behawior, Psychological Bulletin 1988, Vol. 103, 3, 324-344.
• Mourshed M., Chijioke Ch., Barber M., How the world's most improved school system keep getting better, McKinsey&Company, London 2010.
• Przywództwo w szkole, red. J. Michalak, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2007, s. 72.
• Pyżalski J., Analiza porównawcza systemów kształcenia kadry kierowniczej szkół oraz placówek. Wydawnictwo Uniwersytety Jagiellońskiego, Kraków 2014.
• Rosenberg M.B., Edukacja wzbogacająca życie, Jacek Santorski, Warszawa 2006.
• Rosenberg M.B., Porozumienie Bez Przemocy: Język Serca, Jacek Santorski, Warszawa 2003.
• TALIS, Creating Effective Teaching and Learning Environments First results From TALIS. OECD 2009a, http://www.oecd.org/edu/school/43023606.pdf (dostęp: 20.12.2014).
• TALIS, TALIS - nauczanie - wyniki badań 2008. Polska na tle międzynarodowym, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2009b.
• Tettegah S., Anderson C.J., Pre-service teacher`s empathy and cognitions: Statistical analysis of text data by graphical models, "Contemporary Educational Psychology 2007/32, s. 48-82.
• Williams M.R., Mistrzowskie przywództwo, Wolters Kluwer, Warszawa 2009, http//www.crn.pl
• Wispe L.G., The distinction between sympathy and empathy: To call for a concept, a word is needed, "Journal of Personality and Social Psychology" 50/2 (1986), s. 314-321.
• Zhou, Qing; Valiente, Carlos; Eisenberg, Nancy Lopez, Shane J. (Ed); Snyder, C. R. (Ed), Positive psychological assessment: A handbook of models and measures, Washington, DC, US: American Psychological Association, 2003.

Identyfikatory

DOI

10.7862/rz.2014.mmr.48