Kościół katolicki w Polsce a przemiany społeczno-gospodarcze

• Autorzy: Janusz Mariański

Warianty tytułu

The Catholic Church in Poland and the Social and Economic Transformations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Rozwój gospodarczy i religia w systemie demokratycznym nie muszą być z konieczności sobie przeciwstawne. Według José Casanovy religia może pełnić pozytywne funkcje w życiu publicznym. Istnieją pewne formy deprywatyzacji religii, które są usprawiedliwione, a nawet pożądane ze współczesnej perspektywy normatywnej. Jeżeli nawet uznać liberalną zasadę, że religia jest sprawą prywatną, to nie znaczy to bynajmniej, że religia nie może zajmować się problemami życia publicznego, że jest wykluczona ze społeczeństwa obywatelskiego (cywilnego). Instytucje religijne mogą odnaleźć swoje miejsce w tym typie społeczeństwa. Religie poniekąd zmuszają nowoczesne społeczeństwa do zbiorowego i publicznego namysłu nad ich strukturami normatywnymi, a także mogą przedstawiać swoje argumenty w debacie dotyczącej kwestii spornych. (fragment tekstu)

EN

The significant majority of Poles evaluate the past by comparing it with the present needs and economic difficulties. Many people do not want to remember the 1980s as the time of the endless economic crisis, the constant shortage of goods on the market ("empty shelves"), as well as the time of the political crisis and the restriction of democratic freedoms. They only remember the guarantee of employment, which made unemployment practically impossible, the large state-run companies, low standards of work. In surveys, more than half of adult Poles indicate that the transformations after the year 1989 did not work for their advantage. The condition of the Polish market economy is not highly appraised by the Polish society. The results of sociological analysis confirm the well-known thesis that, for many Poles, the religious life and the social engagement are two completely different and autonomic realities. Only every fifth respondent evaluated the influence of religious believes on the professional activity as "strong" or "moderate", and almost the half of the respondents as "not applicable". It is the connection between economy and morals which seems to be more noticeable. Almost the half of adult Poles tended to accept the importance of religious principles in the economy. It can be stated in general that the religiousness (especially the Church) and the social life (especially the economy) are the more or less separate realities. Only the minority discerns the correlation of both factors in their lives. These processes can intensify in the 21st century. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kościół w społeczeństwie; Rozwój społeczno-gospodarczy; Gospodarka rynkowa; Poglądy filozoficzne

EN

Church in society; Social economic development; Market economy; Philosophical thought

• Czasopismo: Annales : etyka w życiu gospodarczym
• Rocznik: 2006
• Tom: 9
• Numer: nr 1
• Strony: 41--54

Twórcy

autor

Janusz Mariański

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, Polska

Bibliografia

• B.R. Wilson, Religia w zsekularyzowanym społeczeństwie, [w:] Socjologia religii. Antologia tekstów, (red.) W. Piwowarski, Kraków 1998, s. 356.
• D. Ansorge, Der Horizont der Freiheit. Säkularisierung als theologisches Postulat, [w:] "Wer Religion verkennt, erkennt Politik nicht". Perspektiven der Religionspolitologie, (Hrsg.) von C.-E. Bärsch, P. Berghoff, R. Sonnenschmidt, Würzburg 2005, s. 254-277.
• D. Hervieu-Léger, Religion und sozialer Zusammenhalt in Europa, "Transit. Europäische Revue" 2003, nr 26, s. 105.
• J. Casanova, Religion und Öffentlichkeit. Ein Ost-Westvergleich, "Transit, Europäische Revue" 1994, nr 8, s. 37-40.
• A. Miszalska, Sytuacja demokracji u schyłku wieku - niepokoje globalne, niepokoje polskie, "Kultura i Społeczeństwo" 44:2000, nr 3, s. 27.
• Powrót do natury. Z Francisem Fukuyamą rozmawia Magdalena Środa, "Tygodnik Powszechny" 2000, nr 49, s. 1.
• H.P. Widmaier, O ładzie społecznym. Demokratyczna polityka społeczna. Logika biurokracji, tł. T. Kowalak, Warszawa 1995, s. 10.
• Kościół wobec współczesnych problemów życia gospodarczego. Społeczne dokumenty episkopatów, (red.) S. Fel, J. Kupny, Lublin 2002, s. 34-35.
• R. Marx, H. Wulsdorf, Christliche Sozialethik. Konturen - Prinzipien - Handlungsfelder, Paderborn 2002, s. 135-145.
• "L'Osservatore Romano" 26:2005, nr 2, s. 37.
• F. Furger, Gospodarka rynkowa w Europie skoncentrowana na pracy, ekologiczna i odpowiedzialna przed światem? [w:] Europa jutra. Europejski rynek wewnętrzny jako zadanie kulturalne i gospodarcze, (red.) P. Koslowski, Lublin 1994, s. 301-313.
• F.J. Mazurek, Wolność pracy, przedsiębiorczość, uczestnictwo, Lublin 1993, s. 37.
• "L'Osservatore Romano" 26:2005, nr 1, s. 18.
• "L'Osservatore Romano" 26:2005, nr 1, s. 15.17
• "L'Osservatore Romano" 26:2005, nr 2, s. 52.
• W. Morawski, Globalizacja: wyzwania i problemy, [w:] Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku, (red.) M. Marody, Warszawa 2002, s. 460.
• B. Wiórka, Kondycja polskiego społeczeństwa obywatelskiego, Komunikat z badań CBOS, BS/35/2002, Warszawa 2002.
• "L'Osservatore Romano" 19:1998, nr 3, s. 39.
• K. Pankowski, Państwo a rynek - poglądy Polaków po 13 latach, Komunikat z badań CBOS, BS/149/149/1998, Warszawa 1998, s. 1-4.
• K. Pankowski, Polacy o gospodarce wolnorynkowej, socjalizmie i zmianach gospodarczych ostatniego dziesięciolecia, Komunika z badań CBOS, BS/71/2000, Warszawa 2000, s. 1-6.
• Wskaźnik Nastrojów Ekonomicznych - Polacy o kondycji ekonomicznej kraju i własnej sytuacji materialnej w połowie czwartego kwartału 2004 r. Komunikat z badań TNS OBOP (styczeń, 2005). Warszawa 2005, s. 1-20.
• M. Strzeszewski, Nastroje społeczne w lutym, Komunikat z badań CBOS, BS/32/2005, Warszawa 2005, s. 1-14.
• Młodzież 2003, Opinie i diagnozy, nr 2, CBOS, Warszawa 2004, s. 67-71.
• K. Szafraniec, Socjalizacja a losy pokoleniowe w toruńskich badaniach dynamicznych, [w:] Człowiek i społeczeństwo w perspektywie zmiany społecznej. Polskie i niemiekie badania podłużne (Longitudinal study), (red.) E. Narkiewicz-Niedbalec, E. Hajduk, B. Idzikowski. Zielona Góra 2003, s. 81-93.
• M. Wenzel, Opinie o działalności instytucji publicznych, Komunikat z badań CBOS, BS/35/2005, Warszawa 2005, s. 6.
• R. Dolata, K. Koseła, A. Wiłkomirska, A. Zielińska, Młodzi obywatele. Wyniki międzynarodowych badań młodzieży, Warszawa 2004, s. 105.
• J. Mariański, Religijność a życie społeczne, [w:] Kościół i religijność Polaków 1945-1999, (red.) W. Zdaniewicz, T. Zembrzuski, Warszawa 2000, s. 408-424.
• Epistemological Modesty: an Interview with Peter Berger, "The Christian Century" 114:1997, nr 30, s. 972-977.
• H. Skorowski, Katolicka etyka życia publicznego wobec współczesnych wyzwań, [w:] Kościół w życiu publicznym. Teologia polska i europejska wobec nowych wyzwań, T. I (Wykłady i wprowadzenia do dyskusji grupowych), Lublin 2004, s. 86-87.
• J. Homeyer, Aufbruch zu neuer Gemeinschaft. Kirche in nachchristlicher Gesellschaft, Hildesheim 1991, s. 126.
• A. Dylus, Globalny rynek i jego granice, Centrum im. Adama Smitha i Instytut Politologii UKSW, Warszawa 2001, s. 146.
• P. Mazurkiewicz, Kościół i demokracja, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 2001, s. 309.