Spór między Charlsem Taylorem a Jürgenem Habermasem - dwa koncepty praktyki społecznej i filozofii moralności

• Autorzy: Wojciech Sztombka

Warianty tytułu

A Dispute between Charles Taylor and Jürgen Habermas - Two Concepts of Social Practice and Moral Philosophy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Dwie, znajdujące się w opozycji, teorie praktyki społecznej, współokreślają dziś, w stopniu dominującym, przestrzeń debaty nie tylko filozoficznej, lecz także politycznej. W sposób odmienny widzą one proces konstytuowania się poczucia społecznej odpowiedzialności jednostki. Inaczej ujmują również funkcje etycznej refleksji, choć obie uznają, iż osnową życia zbiorowego stały się we współczesnym świecie procesy ludzkiego językowego komunikowania się. Pierwszą z owych teorii odnajdujemy w tzw. etyce dyskursu - jej prominentnymi przedstawicielami pozostają w Niemczech Jürgen Habermas i Karl O. Apel, drugą w ramach stanowisk zwanych komunitarystycznymi. (fragment tekstu)

EN

The recent developments in contemporary practical philosophy provide contradictory outlooks on justifying morality and political order of liberal democracy. Rationality that regulates individual's actions is defined in philosophy either as a set of immanent standards unrelated to a cultural setting or in terms of criteria entrenched in life practices of human communities. Discourse ethics of Jürgen Habermas and Karl O. Apel perceives rationality as governed by universal criteria and entrenched in the ability to use language. Works of Charles Taylor offer a paradigmatic polemic with the stance of Apel and Habermas carried out from the communitarian standpoint. According to Taylor, both contemporary theories of rationality that regulates social practice and communication theories in the procedural sense are based on an inadequate view of the ethical self. They do not gain insight into the structure of moral goods that are fundamental for experiencing that which we call justice and solidarity. The paper discusses major lines of the dispute between Habermas and Taylor, with a focus on the impact their theoretical debate has on the life practice in a democratic society. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Filozofia moralna; Poglądy filozoficzne; Więzi społeczne; Komunikowanie społeczne

EN

Moral philosophy; Philosophical thought; Social bond; Social communication

• Czasopismo: Annales : etyka w życiu gospodarczym
• Rocznik: 2006
• Tom: 9
• Numer: nr 1
• Strony: 143--154

Twórcy

autor

Wojciech Sztombka

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Bibliografia

• J. Habermas, Können komplexe Gesellschaften eine vernunftige Identität ausbilden? [w:] J. Habermas, D. Henrich, Zwei Reden, Suhrkamp, Frankfurt 1974, s. 66.
• K.O. Apel, Transformation der Philosophie, tom II: Das Apriori der Kommunikationsgemeinschaft, Suhrkamp, Frankfurt/M 1973, s. 411.
• K.O. Apel, Diskurs und Verantwortung, Suhrkamp, Frankfurt/M 1990, s. 36-37.
• K.O. Apel, Kann der postkantische Standpunkt der Moralität noch einmal in substantielle Sittlichkeit "aufgehoben" werden, [w:] Moralität und Sittlichkeit, (red.) W. Kuhlmann, Suhrkamp, Frankfurt/M 1986, s. 223-224.
• A. Berlich, Elenktik des Diskurses. Karl-Otto Apels Ansatz einer Transzendentalpragmatischen Letztbegründung, [w:] Kommunikation und Reflexion, (red.) W. Kuhlmann, D. Böhler, Suhrkamp, Frankfurt/M 1982, s. 252.
• Ch. Taylor, Die Motive einer Verfahrensethik, [w:] Moralität und Sittlichkeit, (red.) W. Kuhlmann, Suhrkamp, Frankfurt/M 1986, s. 101.
• Ch. Taylor, Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, tłum. M. Gruszczyński, O. Latek, A. Pipszyc, A. Michalak, A. Rostkowska, M. Rychter, Ł. Sommer, PWN, Warszawa 2001, s. 126-127, 168-169.
• Ch. Taylor, Sprache und Gesellschaft, [w:] Kommunikatives Handeln. Beiträge zu Jürgen Habermas' «Theorie des kommunikativen Handelns», (red.) A. Honneth, H. Joas, Suhrkamp, Frankfurt/M 1986, s. 35.
• J. Habermas, Teoria i praktyka, tłum. M. Łukasiewicz, Z. Krasnodębski, PIW, Warszawa 1983, s. 41.
• J. Habermas, Teoria działania komunikacyjnego, tłum. A. M. Kaniowski, tom II, PWN, Warszawa 2002, s. 211-266.
• A. Szahaj, Krytyka, emancypacja, dialog. Jürgen Habermas w poszukiwaniu nowego paradygmatu teorii krytycznej, "Prace Kolegium Otryckiego" 1990, nr 4, s. 157.
• J. Habermas, Pojęcie działania komunikacyjnego (uwagi wyjaśniające), "Kultura i społeczeństwo" 1986, nr 3, s. 35.
• A. MacIntyre, Dziedzictwo cnoty, tłum. A. Chmielewski, PWN, Warszawa 1996, s. 376-401.
• J. Habermas, Erläuterungen zur Diskursethik, Suhrkamp, Frankfurt/M 1991, s. 184.