Człowiek i organizacja - dylematy autonomii jednostki

• Autorzy: Janusz R. Sobczyk

Warianty tytułu

A Human and an Organization. Dilemmas of Individual Autonomy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zagadnienie relacji człowieka z otoczeniem społecznym i jego sytuację jako jednostki wobec tego otoczenia, ilustruje na poziomie bardziej konkretnym - położenie człowieka w organizacji. Organizacja łączy cechy całości, systemu i struktury determinującej. W ujęciu ogólnym jest ona całością złożoną o charakterze dynamicznym, której zewnętrzna zmienność obserwowana w procesach realizacji celu, jest wypadkową oddziaływań jej poszczególnych części jako elementów owej złożoności - między sobą, a także wobec niej samej jako całości - i odwrotnie. Znamienne jest to, że zachodzące przy tym przemiany wewnętrzne samych elementów, wyznaczone zostają określonym stopniem ich dopuszczalnej różnorodności (ograniczonej zmienności) - przez sterującą strukturę całości. W ten sposób ponadindywidualna całość jako układ dominujący podtrzymuje swą zdolność sterowania elementami swej złożoności. Ograniczając przejawianą przez nie różnorodność i zakres jej zmienności, jednocześnie - zwiększa przewidywalność ich zachowań, a rozciągając nad nimi kontrolą zwiększa stopień własnej pewności. (fragment tekstu)

EN

The starting point of the presented deliberations is the fundamental contradiction between basic human roles which determine a human as an individuum and a social individual at the same time and, in opposite to that, an organization, widely understood as a social environment. As the base of considerations, a general analysis of relationships in the part and whole system was assumed as well as a conceptual model of an organization as a definite whole. A criterion of conformity between the individual human definite character as an individuum and the grade of definition of this whole was assumed as the base for an idealizing organizational solution. This criterion falls into a widely understood concept of the organizational progress directly referring to the notion of the social wide progress which reassures a possibility of self-determining and the harmonious development. Thus, this definite character can be socially accepted through the wide recognition - a fundamental precondition for integrity and unity of a human individuum established through the connection of two elementary human functions: cogito (based on the sphere of cognition) and negito (based on the ethical sphere and the right to an individual objection). This objection should be treated only as a sign of the evaluative attitude of an individuum which establishes the human relationships to the environment. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Człowiek w przedsiębiorstwie; Organizacja; Wolność

EN

Human in enterprises; Organisation; Freedom

• Czasopismo: Annales : etyka w życiu gospodarczym
• Rocznik: 2006
• Tom: 9
• Numer: nr 1
• Strony: 331--337

Twórcy

autor

Janusz R. Sobczyk

• Salezjańska Wyższa Szkoła Ekonomii i Zarządzania w Łodzi

Bibliografia

• A.W. Gouldner, Teoretyczny kontekst socjologii, [w:] E. Mokrzycki (red.), Kryzys i schizma, cz. I, Biblioteka myśli współczesnej, PIW, Warszawa 1984, s. 124.
• W. Sedlak, Na początku było jednak światło, Biblioteka myśli współczesnej, PIW, Warszaw 1984, s. 193.
• F. Znaniecki, Socjologia wychowania, t.II, Urabianie osoby wychowanka, PWN, Warszawa 1973, s. 141.
• A. Touraine, Socjologia akcjonalistyczna, [w:] E. Mokrzycki (red.), Kryzys i schizma, cz. II, Biblioteka myśli współczesnej, PIW, Warszawa 1984, s. 191.
• P. Tilich, por. I.G. Barbour, Mity, modele, paradygmaty, Społeczny Instytut Wyd. ZNAK, Kraków 1983, s. 110.
• B. Paź, Hasło Determinizm, [w:] Powszechna encyklopedia filozofii, t.2, Polskie T-stwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2001, s. 505-511.
• O. Bauer, Kapitalistyczny obraz świata (1924), [w:] Problemy socjologii wiedzy, PWN, Warszawa 1985, s. 303.
• G. Simmel, Socjologia, Biblioteka Socjologiczna, PWN, Warszawa 1975, s. 140-141.
• M. Markowski, Filozofia przyrody w pierwszej połowie XV wieku, Dzieje filozofii średniowiecznej w Polsce, t. IV, PAN, Instytut Filozofii i Socjologii, Ossolineum, Wrocław 1976, s. 82-86.
• L. von Bertalanffy, Ogólna teoria systemów, PWN Warszawa 1984, s. 85-86.
• A.I. Czuchnow, Hasło Związek (zależność), [w:] N.P. Fiedorenko (red. nacz.) Słownik matematyki i cybernetyki ekonomicznej, PWE, Warszawa 1985, s. 873.
• W.R. Ashby, Wstęp do cybernetyki, PWN Warszawa 1963, s. 289, 340.
• P. Chauchard, Biologia i moralność, Instytut Wyd. PAX, Warszawa 1966, s. 159.
• M. Scheler, cyt. wg W. Stróżewski, Dialektyka twórczości, Polskie Wyd. Muzyczne, Kraków 1983, s. 172.
• Encyklopedia organizacji i zarządzania, PWE, Warszawa 1981, s. 374-375.