Zastosowanie wybranych systemów klasyfikacji do określenia typów materii organicznej w glebach leśnych w Tatrach

• Autorzy: Katarzyna Wasak

Warianty tytułu

Application of Selected Classification Systems in Describing the Types of Humus in Forest Soils of the Tatra Mountains

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Budowa poziomów organicznych i próchnicznych jest odzwierciedleniem warunków środowiska, w jakich kształtuje się gleba, toteż zagadnienie morfologii materii organicznej jest bardzo istotne dla zrozumienia warunków i procesów ją kształtujących. W lasach Tatr Zachodnich istnieje duże zróżnicowanie czynników, które wpływają na kształtowanie właściwości gleb oraz materii organicznej. W podłożu występują łupki ilaste oraz skały węglanowe (wapienie i dolomity). Na dużych obszarach w miejsce naturalnych lasów bukowojodłowych nasadzono świerki, które zmieniły środowisko glebowe, a w konsekwencji także właściwości materii organicznej. Celem opracowania jest ocena przydatności Systematyki gleb Polski (2011), Klasyfikacji gleb leśnych Polski (2000) oraz nowo zaproponowanej klasyfikacji typów materii organicznej Jabiola i współautorów (2013) do określenia zróżnicowania morfologii materii organicznej tych gleb w nawiązaniu do warunków środowiska. (abstrakt oryginalny)

EN

Features of humus horizons are strictly controlled by environmental factors like trophic and climatic conditions. Morphology of humus horizons is a key to understanding the conditions and processes that shape the horizons. In the Tatra Mountains many factors influence humus formation. Firstly, soils are developed on different bedrock - limestones and more acidic shales. Secondly, on large areas natural beech forests have been replaced by spruce forests. The aim of this study is to compare the existing humus form classifications to verify their applicability in this diverse region. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Gleboznawstwo; Geologia

EN

Soil science; Geology

• Czasopismo: Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Rocznik: 2013
• Numer: z. 135
• Strony: 101--119

Twórcy

autor

Katarzyna Wasak

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Bibliografia

• Albers D., Migge S., Schaefer M., Scheu S., 2004, Decomposition of beech leaves (Fagus sylvatica) and spruce needles (Picea abies) in pure and mixed stands of beech and spruce, Soil Biology and Biochemistry, 36, 155-164.
• Albrektson A., 1988, Needle literfall in stands of Pinus sylvestris L. in Sweden in relation to site quality, stand age and latitude, Scandinavian Journal of Forest Research, 3, 333-342.
• Berg B., 2000, Litter decomposition and organic matter turnover in northern forest soils, Forest Ecology and Management, 133, 13-22.
• Bernier N., 1996, Altitudinal changes in humus form dynamics in a spruce forest at the montane level, Plant and Soil, 178, 1- 28.
• Ciarkowska K., Miechówka A., 2005, Aktywność biologiczna górskich rędzin próchnicznych wytworzonych ze skał węglanowych i siarczanowych. Część I. Mikromorfologiczne wskaźniki aktywności fauny glebowej i aktywność hydrogenaz, Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich 52, 51- 63.
• Drewnik M., 1998, Geoekologiczne uwarunkowania rozwoju poziomów próchnicznych w glebach górskich Karpat Polskich, Praca dokorska, IGiGP, Kraków.
• Drewnik M., 2006, The effect of environmental conditions on the decomposition rate of cellulose in mountain soils, Geoderma 132, 116-130.
• Dziadowiec H., 1990, Rozkład ściółek w wybranych ekosystemach leśnych (mineralizacja, uwalnianie składników pokarmowych, humifikacja), Rozprawy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Fabijanowski J., Dziewolski J., 1996, Gospodarka leśna, [w:] Z. Mirek (red.), Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego, TPN-PAN, Kraków-Zakopane, 675-696.
• Hobbie S.E., Reich P.B., Oleksyn J., Ogdahl M., Zytkowiak R., Hale C., Karolewski P., 2006,
• Tree species effects on decomposition and forest floor dynamics in a common garden, Ecology 87, 2288-2297.
• Jabiol B., Zanella A., Ponge J.-F., Sartori G., Englisch M., van Delf B., de Waal R., Le Bayon R.-C., 2013, A proposal for including humus forms in the World Reference Base for Soil Resources (WRB-FAO), Geoderma 192, 286-294.
• Klasyfikacja gleb leśnych Polski, 2000, Centrum Inf. Lasów Państwowych, Warszawa.
• IUSS Working Group WRB, 2006, World reference base for soil resources, World Soil Resources Reports No. 103, FAO, Rome.
• Komornicki T., 1977, Tatrzańskie rędziny strefy leśnej, Roczniki Gleboznawcze, 28(1), 278- 291.
• Komornicki T., Skiba S. 1996, Gleby, [w:] Z. Mirek (red.), Przyroda Tatrzañskiego Parku Narodowego, TPN-PAN, Kraków-Zakopane, 215-226.
• Kononowa M., 1955, Zagadnienie próchnicy glebowej, PWRiL, Warszawa.
• Krawiec A., Czerny M. (red.), 2005, Dokumentacja urządzeniowa lasów Skarbu Państwa Tatrzańskiego Parku Narodowego, Tom 1. Opisanie ogólne (Elaborat), Krameko.
• Kubiena W.L., 1953, The Soils of Europe, Thomas Murby and Co., London.
• Maciaszek W., Gruba P., Januszek K., Lasota J., Wanic T., Zwydak M., 2000, Degradacja i redegradacja gleb pod wpływem gospodarki leśnej na terenie Żywiecczyzny.
• Maciaszek W., Gruba P., Lasota J., Wanic T., Zwydlak M., 2009, Właściwości fizyko-chemiczne gleb drzewostanów naturalnych i monokultur świerkowych w Beskidzie Zachodnim, Sylwan 153(5), 338-345.
• Miechówka A., 2000, Charakterystyka tatrzańskich gleb nieleśnych wytworzonych ze skał węglanowych, Rozprawy Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w Krakowie.
• Miechówka A., 2002, Wybrane właściwości rędzin występujących pod kosodrzewiną w Tatrzańskim Parku Narodowym, Roczniki Gleboznawcze 53(1-2), 1-8.
• Miechówka A., Ciarkowska K., 1998, Mikromorfologiczne formy próchnicy tatrzańskich rędzin próchnicznych i butwinowych, Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 464, 161-168.
• Mund M., Schulze E.-D., 2006, Impacts of forest menagement on the carbon budget of European beech (Fagus sylvatica) forests, Allgemeine Forst und Jagdzeitung 2(4), 47-63.
• Myczkowski S., Lesiński J., 1974, Rozsiedlenie rodzimych gatunków drzew tatrzańskich, Studia Ośrodka Dokumentacji Fizjograficznej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, PAN, Wrocław-Kraków-Gdańsk 3, 13-70.
• Myczkowski S., Jagiełło Z., Larendowicz Z., Skawiński P., 1985a, Mapa drzewostanów 1:50 000, [w]: K. Trafas (red.), Atlas Tatrzańskiego Parku Narodowego, Tatrzański Park Narodowy, Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi Oddział w Krakowie.
• Myczkowski S., Piękoś-Mirkowa H., Baryła J., 1985b, Zbiorowiska roślinne 1:50 000, [w]: K. Trafas (red.), Atlas Tatrzańskiego Parku Narodowego, Tatrzański Park Narodowy, Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi Oddział w Krakowie.
• Nelson D.W., Sommers L.E., 1996, Total carbon, organic carbon, and organic matter, [w]: Sparks D.L. et al. (red.), Methods of Soil Analysis. Part 3. Chemical Methods, SSSA Book Series no. 5, SSSA and ASA, Madison, WI, USA, 961-1010.
• Niemyska-Łukaszuk J., 1977, Charakterystyka próchnicy niektórych leśnych gleb tatrzańskich, Roczniki Gleboznawcze 28(1), 143-203.
• Oleksynowa K., Tokaj J., Jakubiec J. (red.), 1987, Przewodnik do ćwiczeń z gleboznawstwa i geologii. Część II. Metody laboratoryjne analizy gleby, AR w Krakowie.
• Piękoś-Mirkowa H., 1985, Mapa przekształceń roślinności 1:50 000, [w]: K. Trafas (red.), Atlas Tatrzańskiego Parku Narodowego, Tatrzański Park Narodowy, Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi Oddział w Krakowie.
• Ponge J-F., Jabiol B., Gégout J.-C., 2011, Geology and climate conditions affect more humus forms than forest canopies at large scale in temperate forests, Geoderma, 162, 187-195.
• Puchalski T., Prusinkiewicz Z., 1975, Ekologiczne podstawy siedliskoznawstwa leśnego, PWRiL, Warszawa.
• Reich P.B., Oleksyn J., Modrzynski J., Mrozinski P., Hobbie S.E., Eissenstat D.M., Chorover J., Chadwick O.A., Hale C.M., Tjoelker M.G., 2005, Linking litter calcium, earthworms and soil properties: a common garden test with 14 tree species, Ecology Letters, 8, 811-818.
• Rousk J., Brookers P.C., Bĺĺth E., 2009, Contrasting Soil pH Effects on Fungal and Bacterial Growth Suggest Functional Redundancy in Carbon Mineralization, Appl. Environ. Microbiol., 75(6), 1589-1596.
• Rozpędowska E., Skiba S., 2006, Wpływ niezgodnych z siedliskiem nasadzeń świerkowych na gleby w Karpatach, Roczniki Bieszczadzkie 14, 237-245.
• Salmons S., Mantel J., Frizerra L., Zanella A., 2006, Changes in humus forms and soil animal communities in two develonmental phases of Norway spruce on an acidic substrate, For. Ecol. And Man., 237, 47-56.
• Sarıyıldız T., Tüfekçioğlu A., Küçük M., 2005, Comparison of Decomposition Rates of Oriental beech (Fagus orientalis Lipsky) and Oriental spruce (Picea orientalis (L.) Link) Litter in Pure and Mixed Stands of Both Species in Artvin, Turkey, Turk. J. Agric. For. 29, 429-438.
• Skiba S., 1995, Soils of the upper timberline ecotone in the Polish Carpathian Mts, [w:] O. Heikkinen, B. Obrębska-Starklowa, S. Tuhkanen (red.), Environmental aspects of the timberline in Finland and in the Polish Carpathians, Zesz. Nauk. UJ Prace Geograficzne 98, 189-198.
• Sokołowski M., 1935, Szata roślinna Tatr Polskich, Wydawnictwo Popularno-Naukowe Muzeum Tatrzańskiego, Zakopane.
• Staaf, H., 1987, Foliage turnover and earthworm populations in three beech forests of contrasting soil and vegetation types, Oecologia, 72, 58-64.
• Systematyka gleb Polski, 2011, Roczniki Gleboznawcze 62(3).
• Ukonmaanacho L., Merilä P., Nöjd P., Nieminen T.M., 2008, Literfall production and nutrient return to the forest floor in Scots Pine and Norway Spruce stands in Finland, Boreal Env. Research 13, suppl. B, 67-91.
• Vesterdal L., Raulund-Rasmussen K., 1997, Forest floor chemistry and element contents as affected by seven tree species and a soil fertility gradient, Can. J. For. Res., 28, 1636- 1647.
• Waterhouse M.J., Armleder H.M., Dawson R.J., 1991, Forage literfall in Douglas fir forests in the central interior of British Columbia, Research Note, 108, 1-29.
• Wąsowicz T., 1933, Badania nad glebami górskiemi, Prace Roln.-Leśn. PAU, 7.
• Zanella A., Jabiol B., Ponge J.F., Sartori G., de Waal R., van Delft B., Graefe U., Cools N., Katzensteiner K., Hager H., Englisch M., Brethes A., Broll G., Gobat J.M., Brun J.J., Milbert G., Kolb E, Wolf U., Frizzera L., Galvan P., Kolli R., Baritz R., Kemmers R., Vacca A., Serra G., Banas D., Garlato A., Chersich S., Klimo E. , Langohr R., 2011, European Humus Forms Reference Base, 56, http://hal.archives-ouvertes.fr/docs/00/56/17/95/PDF/Humus_Forms_ERB_31_01_2011.pdf.

Identyfikatory

DOI

10.4467/20833113PG.13.026.1554