Wyczerpanie emocjonalne i cynizm jako przykład problemów zawodowych osób zatrudnionych w elastycznych formach pracy

• Autorzy: Magdalena Ślazyk-Sobol , Małgorzata Dobrowolska

Warianty tytułu

Emotional Exhaustion and Cynicism as an Example of Professional Problems of Employees Working in Flexible Forms

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł prezentuje wyniki badań przeprowadzonych na próbie N=2118 pracowników zatrudnionych w 9 elastycznych formach zatrudnienia: pracy na zastępstwo, telepracy, pracy tymczasowej, prac sezonowych, w ramach umów cywilno-prawnych, w niepełnym wymiarze czasu pracy, na czas określony, w ekonomii społecznej, samozatrudnionych. Problem doświadczania symptomów zjawiska wypalenia zawodowego - wyczerpania emocjonalnego oraz cynizmu, analizowany był z użyciem narzędzi MBI (Maslach Burnout Inventory - General Survey). Na potrzeby badania wykupiono licencje i uzyskano zgodę na zastosowanie niniejszej metody (for use by Magdalena Slazyk&Malgorzata Dobrowolska only. Received from Mind Garden, Inc. on March 21, 2013). Kwestionariusz został przetłumaczony oraz poddany wstępnej walidacji przez M. Ślazyk-Sobol. Celem badań było określenie poziomu wypalenia w grupach pracowników elastycznych form, a także porównanie komponentów wypalenia w zależności od miejsca zatrudnienia. Wyniki badań wskazują na alarmujący poziom wypalenia we wszystkich elastycznych formach poza sektorem ekonomii społecznej oraz zatrudnionymi w ramach umów zleceń (te grupy doświadczają średniego poziomu wypalenia). Wyczerpanie emocjonalne na poziomie przeciętnym i niskim wystąpiło wśród osób pracujących w niepełnym wymiarze czasu, pracujących na umowę na zastępstwo oraz zatrudnionych w ramach ekonomii społecznej. Wszystkie badane grupy charakteryzują się wysokim cynizmem, jednak istotna różnica dotyczy telepracowników oraz ekonomii społecznej, gdzie wyniki tego komponentu były istotnie statystycznie niższe. Przedstawione badania miały charakter eksploracyjny, ale ich wyniki zachęcają do wdrażania działań profilaktycznych, obejmujących programy rozwoju pracownika - przede wszystkim szkoleń lub coachingów, które mogłyby wspierać kompetencje pracowników elastycznych form narażonych na doświadczanie zjawiska wypalenia. Nieodłącznym elementem zapobiegania wypaleniu powinny być także zmiany w polityce personalnej, przekładające się na kreowanie klimatu i kultury organizacyjnej, w których wartością byłoby dbanie o zdrowie, ale także o samorealizację zawodową pracowników.(abstrakt oryginalny)

EN

The article presents the results of research conducted on a sample of n = 2,118 employees working in nine flexible forms of employment: substitute employment, teleworking, temporary work, seasonal work, within the framework of civil law contracts, part-time work, fixed time job, in the social economy and self-employed. The problem of experiencing symptoms of the phenomenon of burnout - emotional exhaustion and cynicism was analyzed using the MBI-Maslach Burnout Inventory - General Survey. The license was bought for the study and authors obtained approval for using MBI method (Received from Mind Garden, Inc. on March 21, 2013). The questionnaire was translated and subjected to a preliminary validation by M. Ślazyk-Sobol. The aim of the presented study is to determine the level of burnout in groups of flexible workers and also to compare the level of burnout components taking into account the form of employment. The results present an alarming level of burnout in all flexible forms, beyond the sector of social economy and civil law contracts (these groups experience the average level of burnout). Emotional exhaustion at average and low level occurred among part-time workers, substitute employment and people employed in the social economy. The researched groups were characterized by high cynicism, however, an important difference appeared among teleworkers and social economy workers. The results of this component were significantly lower among these employees. Presented research was exploratory, but the results encourage to the implementation of preventive tools, including employee development programs - primarily training or coaching, which could support the competence of workers of flexible forms experiencing the phenomenon of burnout. Additionally, the prevention of burnout should also consist of changes in personnel policies, reflected in the creation of a given climate and culture, in which the main values are taking care of health, but also the fulfillment of professional staff.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Elastyczność zatrudnienia; Wypalenie zawodowe

EN

Flexible employment; Professional burnout

• Czasopismo: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 350 Sukces w zarządzaniu kadrami Różnorodność w zarządzaniu kapitałem ludzkim - podejścia, metody, narzędzia Problemy zarządczo-psychologiczne
• Strony: 371--382

Twórcy

autor

Magdalena Ślazyk-Sobol

• Uniwersytet Wrocławski

autor

Małgorzata Dobrowolska

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Cherniss C.,1993, Role of professional self - efficacy in the etiology and amelioration of burn out, [w:] Schaufeli W.B., Maslach C., Marek T. (eds.), Proffessional Burout: Recent Developments in Theory and Research, Taylor & Francis, Washington, DC, s. 135-149.
• Dobrowolska M., 2010, Alternatywne formy zatrudnienia alternatywą dla zatrudnienia tradycyjnego, [w:] Dobrowolska M. (red.), Rozwiązywanie problemów społecznych - wytyczne dla zwiększania integracji zawodowej 50+ w regionie, Wydawnictwo Naukowe KMB Press, Katowice, s. 253-332.
• Dobrowolska M., 2011, Flexible Form of Employmentin View of Unemployment Problems in Middle Age [Elastyczne formy zatrudnienia wobec problemów bezrobocia późnej dorosłości], Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Dobrowolska M., 2012, Employee and Flexible Forms of Employment - a Theoretical Analysis and Empirical Studies [Pracownik i elastyczne formy zatrudnienia. Analiza teoretyczna i studia empiryczne], Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Dobrowolska M., 2013, Postrzeganie zachowań nieetycznych przez pracowników zatrudnionych w nietradycyjnych formach zatrudnienia, [w:] Chudzicka-Czupała A. (red.), Człowiek wobec wartości etycznych. Badania i praktyka, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 3013, s. 173-187.
• Maslach Ch., 2001, What have we learned about burnout and health, Psychology and Health, vol. 16, s. 607-611.
• Maslach Ch., 2004, Wypalenie w perspektywie wielowymiarowej, [w:] Sęk H. (red.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 7-13.
• Maslach Ch, Leiter M.P., 2008, Early predictors of job burnout and engagement, Journal of Applied Psychology, vol. 93, no. 3, s. 498-512.
• Maslach Ch., Leiter M.P., 2010, Pokonać wypalenie zawodowe. Sześć strategii poprawiania relacji z pracą, Oficyna Wolters Kluwer business, Warszawa.
• Maslach Ch., Leiter M.P., 2011, Prawda o wypaleniu zawodowym. Co robić ze stresem w organizacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Maslach Ch., Schaufeli W., Leiter M., 2001, Job burnout, Annual Review of Psychology, 52, s. 397-422.
• Ślazyk-Sobol M., 2012, Podmiotowe i organizacyjne uwarunkowania zjawiska wypalenia zawodowego, niepublikowana praca doktorska, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Psychologii, Wrocław.

Identyfikatory

DOI

10.15611/pn.2014.350.33