Kultura prawna a prawo obywatela do ochrony słusznego interesu

• Autorzy: Sławomir Pilipiec

Warianty tytułu

Legal Culture and Citizen's Right to Protect a Rightful Interest

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Kulturę danego społeczeństwa można podzielić na kulturę materialną i niematerialną. Częścią kultury niematerialnej jest prawo, zatem częścią kultury będzie też kultura prawna. W artykule omówiono pojęcie kultury prawnej oraz różne jej odmiany występujące na świecie. Przedstawiono analizę związku prawa i słuszności w procesach tworzenia i stosowania prawa.

EN

Opposed interests of individuals and of social groups function in every culture. This can create a conflict between the citizen and the state. The differences of interests existing inside a single culture are protected by social norms that join people into communities. Either power, law or culture can be the source of social order. Predominance of one of these factors can determine the way the society is organized, as well as the way in which conflicts are resolved and interests are protected. Each society functions inside a particular legal culture. A legal culture consists of legal order and of sense of justice. The legal order is organized in branches of law. The most important element of the sense of justice is the sense of law. The relation between law and rightness can be analysed inside a single legal culture. Rightness, or equity, is usually defined as legitimacy or truth. Norms consistent with the social notion of what is just according to a certain set of values are considered rightful. In Poland, the starting point of any considerations on the right of a citizen to protect a rightful interest is the tradition of a legal culture in which rightness supports, corrects and supplements the positive law, to make its rules harmonious with systems of social norms. In the continental culture a decision of an authority must be based on a legal norm. Yet sometimes the norm is a general clause, which refers to extralegal systems. In such a situation, a decision can be based on the equity principle. Making decisions based on the equity principle is a basic way of resolving conflicts between law and morality. Such a conflict is a consequence of the contradiction between a morally right, but abstract and general legal norm and an actual decision regarding application of law. The law should protect an objective interest of an individual, but also the subjective - resulting from extralegal norms - rightful interest. The application of law based on the equity principle must take into account both the individual and the public interest. The activity of public authorities which make and apply the law should be an effect of a compromise between the borders of law and equity, that is a compromise should be found in the extent in which it is possible and necessary. Rightness allows the opening of the law for the needs of a particular society. Rightness also allows for modification, transformation and openness of the legal norms for other normative systems. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo; Kultura; Prawa obywatelskie

EN

Law; Culture; Civil Rights

• Czasopismo: Studia Iuridica Lublinensia
• Rocznik: 2011
• Tom: 15
• Strony: 143--155

Twórcy

autor

Sławomir Pilipiec

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• Adamiak B., Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2009, s. 56.
• Boć J., Obywatel wobec ingerencji współczesnej administracji państwowej, "Zeszyty Naukowe", Prawo 138, Wrocław 1985, s. 54.
• Dawidowicz W., Ogólne postępowanie administracyjne, zarys systemu, Warszawa 1962, s. 110.
• Goodman N., Wstęp do socjologii, Poznań 1997, s. 39.
• Gryniuk A., Kultura prawna a świadomość prawna, "Państwo i Prawo" 2002, z. 2, s. 21.
• Grzeszczuk M., Pojęcie interesu społecznego w jurysdykcyjnym postępowaniu administracyjnym, [w:] Polityka administracyjna, Rzeszów 2008, s. 238.
• Jaśkowska M., Wróbel A., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Kraków 2000, s. 133.
• Kamiński I.C., Słuszność i prawo. Szkic prawnoporównawczy, Kraków 2003, s. 36.
• Kojder A., Kultura prawna: problem demarkacji i użyteczności pojęcia, [w:] Kultura prawna i dysfunkcjonalność prawa, Warszawa 1988.
• Kurczewski J., Prawem i lewem. Kultura prawna społeczeństwa polskiego po komunizmie, "Studia Socjologiczne" 2007, nr 2, s. 34.
• Leszczyński L., Kategoria interesu w stosowaniu prawa administracyjnego. Przykład art. 7 KPA, [w:] Pojęcie interesu w naukach prawnych, prawie stanowionym i orzecznictwie sądowym Polski i Ukrainy, red. A. Korybski, M.W. Kostyckij, L. Leszczyński, Lublin 2006, s. 74.
• Linton R., Kulturowe podstawy osobowości, Warszawa 2000, s. 47.
• Pałecki K., O pojęciu kultury prawnej, "Studia Socjologiczne" 1972, z. 2.
• Pałecki K., O użyteczności pojęcia kultura prawna, "Państwo i Prawo" 1974, z. 2.
• Pieniążek A., Społeczeństwo i jednostka, Lublin 1988, s. 9-10.
• Pilipiec S., Szreniawski P., Kultura prawna w administracji, "Administracja. Teoria. Dydaktyka. Praktyka", Rzeszów 2009, nr 2 (15), s. 56-57.
• Rot H., Główne kultury prawne współczesnego świata, Warszawa 1995.
• Rozmaryn S., O zasadach ogólnych kodeksu postępowania administracyjnego, "Państwo i Prawo" 1961, z. 12, s. 893-894.
• Russocki S., Wokół pojęcia kultury prawnej, "Przegląd Humanistyczny" 1986, z. 11-12.
• Rybicki Z., Szkice o administracji. Problemy organizacyjno-prawne, Warszawa 1988, s. 257.
• Szafarz R., Kultura prawna prawa europejskiego na tle traktatów Rady Europy, "Studia Prawnicze" 1997, nr 1 (131), s. 5.
• Tokarczyk R., Współczesne kultury prawne, Kraków 2005, s. 60.
• Weber M., Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, Warszawa 2002, s. 501.
• Wyrzykowski M., Pojęcie interesu społecznego w prawie administracyjnym, Warszawa 1986.
• Yun-hai W., Three Social Models in a Comparative Study of Criminal Law: China as a 'Power Society', America as a 'Law Society', Japan as a 'Culture Society', "Hitotsubashi Journal of Law and Politics" 1995, 23, s. 73.
• Zakrzewski W., Prawa człowieka, [w:] Encyklopedia politologii, M. Żmigrodzki (red.), t. 2, Ustroje państwowe, W. Skrzydło, M. Chmaj (red.), Kraków 2000, s. 293.
• Zamorska K., Prawa społeczne a kapitał ludzki i społeczny, [w:] Kapitał ludzki i społeczny. Wybrane problemy teorii i praktyki, D. Moroń (red.), Wrocław 2009, s. 74.