Słuszność jako kryterium oceny prawa - kontrowersje wokół praw mniejszości

• Autorzy: Małgorzata Ewa Stefaniuk

Warianty tytułu

Equity as a Criterion for the Assessment of Law - Controversies over Minority Rights

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule omówiono regulacje prawne dotyczące ochrony praw mniejszości narodowych i etnicznych oraz mniejszości seksualnych w Polsce. Następnie przedstawiono podejście polskich władz i społeczeństwa do praw mniejszości. Na koniec zaprezentowano miejsce mniejszości w społeczeństwie demokratycznym oraz przyczyny kontrowersji wobec słuszności aspiracji mniejszości narodowych, etnicznych i seksualnych.

EN

The assessment of law is an element of the sense of law that is especially important in developing attitudes towards the law. Over the recent years, the law in Poland has been very criticall assessed. One of the most important, substantive criteria for the assessment of law is equity, the level of difficulty of fair or equitable law being raised at present because societies tend be more pluralistic: minorities, including national and ethnic, and sexual minorities, demand that they be granted rights in the name of fairness (equity). In Poland there are both national and ethnic minorities and sexual ones, inadequate regulations concerning the status of homosexual persons being observable. The national and ethnic minorities are not institutionally discriminated against, which does not mean that isolated cases of unequal treatment do not occur. Although the Poles declare that they are tolerant, they are not inclined to accept 'the otherness of the others'. The main reasons why the fairness of granting rights to minorities is challenged include 1) fear of the unknown; 2) the treatment of minorities as an obstacle to the maximization of utility; 3) the use of different cultural codes and conflicts of values; 4) fear of a threat to the vision of social harmony and common interest; 5) interpretation of the way minorities act as aggressive; 6) the perception of minorities as favoured groups; 7) the conviction that some demands by the minorities cannot be reasonably justified; 8) the weakening of the rule of equality before the law by the demands of minorities; 9) historical experience which has resulted in people being guided by stereotypes and prejudices; 10) mutual support of minority group members. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Mniejszości narodowe; Mniejszości religijne; Regulacje prawne; Grupy etniczne

EN

Ethnic minority; Religious minorities; Legal regulations; Ethnics group

• Czasopismo: Studia Iuridica Lublinensia
• Rocznik: 2011
• Tom: 15
• Strony: 157--173

Twórcy

autor

Małgorzata Ewa Stefaniuk

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• Bator A., Gromski W., Kozak A., Kaźmierczyk S., Pulka Z., Blum D., Mózg i płeć, Warszawa 2000, s. 162, za: K. Księski, Legalizacja związków homoseksualnych a jej aksjologiczne podstawy, "Studia Iuridica Lublinensia" 2007, t. X, s. 115.
• Bojar H., Mniejszości społeczne w państwie i społeczeństwie III Rzeczpospolitej, Wrocław 2000, za: Krajobraz dyskryminacji II. Projekt Xenophob. Ksenofobia w Europie. Formy dyskryminacji instytucjonalnej, politycznej i społecznej, Seria Raporty Migracyjne 2003, nr 4, opracowanie J. Skupińska, G. Firlit-Fensak, P. Hut, E. Jaroszewska, Ł. Potocki, B. Samoraj, s. 9.
• Borucka-Arctowa M., Kultura prawna na tle myśli filozoficznej i społecznej o kulturze, "Studia Prawnicze" 2002, z. 1, s. 21.
• Borucka-Arctowa M., Poglądy społeczeństwa polskiego na stosowanie prawa, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1978, s. 8.
• Borucka-Arctowa M., Prawo natury a koncepcja świadomości prawnej, "Studia Prawnicze" 1985, z. 3-4, s. 19.
• Burszta W.J., Jaskułowski K., Mniejszości narodowe i etniczne a idea państwa narodowego na początku XXI wieku, [w:] Polityka państwa polskiego, s. 28.
• Galicki Z., Prawnomiędzynarodowy kontekst ochrony mniejszości narodowych w Polsce, [w:] Polityka państwa polskiego wobec mniejszości narodowych i etnicznych, L.M. Nijakowski (red.), Warszawa 2005, s. 67.
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2008, s. 94.
• Gawin D., Ile praw dla mniejszości, Debata Klubu Ekspertów "Rzeczpospolitej", jaka odbyła się 28 września 2009 roku, "Rzeczpospolita" nr 8444 z 10 października 2009 r.
• Golec-Grzymek A., Zarejestrowane partnerstwo życiowe - instytucja niemieckiego prawa rodzinnego, "Studia Iuridica Lublinensia" 2005, t. VI, s. 65, 67.
• Gryniuk A., Świadomość prawna (studium teoretyczne), Toruń 1979, s. 10-11.
• Gryniuk A., Kultura prawna a świadomość prawna, "Państwo i Prawo" 2002, z. 1, s. 30.
• Grzymała-Kazłowska A., Trzy wymiary tolerancji w Polsce i w Europie, [w:] Polacy wśród Europejczyków. Wartości społeczeństwa polskiego na tle innych krajów europejskich, A. Jasińska-Kania, M. Marody (red.), Warszawa 2002, s. 187.
• Hliwa R., Ochrona praw mniejszości narodowych i etnicznych, [w:] Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje w praktyce, L. Wiśniewski (red.), Warszawa 2006, s. 87.
• Informacja Rzecznika Praw Obywatelskich za 2004 rok, "Biuletyn RPO" 50, Warszawa 2005, s. 320.
• Izdebski H., Elementy teorii i filozofii prawa, Warszawa 2008, s. 184.
• Izdebski H., Fundamenty współczesnych państw, Warszawa 2007, s. 102-103.
• Jurek P., Mniejszości narodowe i etniczne w Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Mniejszości narodowe. Problemy ustrojowo-prawne, Materiały VIII Konferencji historyków państwa i prawa, Łagów, 8-11 lipca 2004, Wrocław 2005, s. 185.
• Klimkiewicz L.: Opinie studentów o prawie, "Jurysta" 1997, nr 7-8, s. 5.
• Konstytucja Republiki Węgierskiej, tłum. i wstęp H. Donath, Warszawa 1996, s. 38.
• Kowalski J., Lamentowicz W., Winczorek P., Teoria państwa i prawa, Warszawa 1981, s. 216.
• Kwaśniewski K., Narody i mniejszości narodowe - koncerty patriotyzmów czy konflikty szowinizmów?, [w:] Polityka państwa polskiego, s. 49. Informacja Rzecznika Praw Obywatelskich za 1999 rok, "Biuletyn RPO" 39, I, s. 281.
• Łojko E., O trudnościach wykonywania współcześnie zawodu prawnika-refleksji kilka, [w:] Prawo-Władza-Społeczeństwo-Polityka. Księga jubileuszowa profesora Krzysztofa Pałeckiego, M. Borucka-Arctowa, T. Biernat, J. Czapska, H. Opałek, A. Rojek, M. Stępień (red.), Toruń 2006, s. 267-268.
• Malicka A., Ochrona praw mniejszości narodowych w Polsce, [w:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, B. Banaszak, A. Preisner (red.), Warszawa 2002, s. 211.
• Malinowska I., Rzecznik Praw Obywatelskich w systemie ochrony praw i wolności w Polsce, Warszawa 2007, s. 390.
• Milart-Szostak K., Zadania i działalność Rzecznika Praw Obywatelskich na rzecz zachowania tożsamości narodowej i etnicznej mniejszości, [w:] Polityka państwa polskiego, s. 277.
• Morawski W., Sprawiedliwość społeczna a transformacja systemowa. Uwagi wstępne, [w:] B. Cichomski, W. Kozek, P. Morawski, W., W. Morawski, Sprawiedliwość społeczna. Polska lat dziewięćdziesiątych, Warszawa 2001, s. 22.
• Orłowski W., Republika Węgierska, [w:] Ustroje państw współczesnych, E. Gdulewicz (red.), Lublin 2002, s. 308-309.
• Paleczny T., Encyklopedia socjologii, t. 2, Warszawa 1999, s. 259-262.
• Pietrzykowski T., Etyczne problemy prawa. Zarys wykładu, Katowice 2005, s. 293-295.
• Połatyńska J., Equity - słuszność w prawie międzynarodowym publicznym, "Państwo i Prawo" 2003, z. 3, s. 43.
• Pospiszyl I., Patologie społeczne, Warszawa 2009, s. 277.
• Preece J.J., Prawa mniejszości, Warszawa 2007, s. 19.
• Redelbach A., Sądy a ochrona praw człowieka, Toruń 1999, s. 96-97.
• Reszka P.P., Adamaszek K., Publiczne radio z misją za tysiąc złotych, "Gazeta Wyborcza" Lublin z 17 września 2010 r., nr 218 (7036), s. 1.
• Reszka P.P., Folklor czy współobywatele, "Gazeta Wyborcza" nr 218.7036 z 17 września 2010 r., s. 4.
• Sobański R., Problemy prawa i nauki prawa w kontekście politycznym, [w:] Prawo w XXI wieku. Księga pamiątkowa 50-lecia Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, W. Czapliński (red.), Warszawa 2006, s. 813-818.
• Sobański R., Słuszność w prawie, "Państwo i Prawo" 2001, z. 8, s. 3.
• Sokolewicz Z., Prawa człowieka, prawa kulturalne a prawo do różnicy, [w:] Nietolerancja. Rasizm. Ksenofobia, Ośrodek Informacji i Dokumentacji Rady Europy Centrum Europejskiego Uniwersytetu Warszawskiego, "Biuletyn" 1999, nr 1, s. 42.
• Społeczne wizerunki prawa. Z badań: Jakiego prawa Polacy potrzebują?, A. Turska, E. Łojko, Z. Cywiński, A. Kojder (red.), Warszawa 1999, s. 155.
• Stus M., Instytucjonalizacja związków partnerskich i małżeństw homoseksualnych w ustawodawstwie państw europejskich, "Państwo i Prawo" 2005, nr 5.
• Wprowadzenie do nauk prawnych. Leksykon tematyczny, Warszawa 2008, s. 128.
• Wronkowska S., Kryteria oceny prawa, [w:] Przemiany polskiego prawa (lata 1989-1999), E. Kustra (red.), Toruń 2001, s. 37-44.
• Ziembiński Z., Problemy podstawowe prawoznawstwa, Warszawa 1980, s. 435.