Zachmurzenie i burze w aspekcie ekstremalnych zdarzeń atmosferycznych

• Autorzy: Dorota Matuszko

Warianty tytułu

Cloudiness and Thunderstorms in the Context of Extreme Atmospheric Events

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule omówiono wielkości charakteryzujące zachmurzenie w aspekcie wystąpienia zdarzeń ekstremalnych, na podstawie danych z Krakowa (lata 1951-2012). Przedstawiono maksymalne wartości zachmurzenia, liczbę dni pochmurnych i całkowicie zachmurzonych oraz strukturę zachmurzenia. Dokonano również analizy liczby dni z chmurą Cumulonimbus i burzą w Krakowie i okolicach, na podstawie danych ze stacji w Gaiku-Brzezowej i Łazach (lata 1991-2012). Stwierdzono wzrost częstości występowania dni z chmurą Cumulonimbus i burzą, szczególnie w chłodnej części roku, co prawdopodobnie ma związek z współczesnym ociepleniem klimatu. Wzrost liczby dni z burzą jest jednak mniejszy niż wzrost częstości występowania chmur Cumulonimbus. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper discusses cloudiness in the context of the occurrence of extreme events using records from Krakow (1951-2012). The variables analysed included the maximum cloud cover, the number of cloudy and overcast days, and the structure of cloud cover. The study also analysed the numbers of days with the Cumulonimbus cloud and a thunderstorm in Krakow and its environs using data from the stations at Gaik-Brzezowa and Łazy (1991-2012). The number was found to have increased, especially in the cool half of the year, which may be related to the current climatic warming. However, the increase in the number of days with a thunderstorm was greater than in that with the Cumulonimbus cloud. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Klimat; Meteorologia; Zmiany klimatyczne

EN

Climate; Meteorology; Climate change

• Czasopismo: Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Rocznik: 2014
• Numer: z. 139
• Strony: 79--92

Twórcy

autor

Dorota Matuszko

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Bibliografia

• Bielec-Bąkowska Z., 2002, Zróżnicowanie przestrzenne i zmienność wieloletnia występowania burz w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Bielec-Bąkowska Z., Matuszko D., 2004 - 2005, Warunki meteorologiczne sprzyjające występowaniu burz w Krakowie i okolicach, [w:] W. Chełmicki (red.), Meteorologiczne, hydrologiczne i geomorfologiczne zjawiska ekstremalne w południowej Polsce, Folia Geographica ser. Geographica-Physica, 35 - 36, 113 - 131.
• Błażejczyk K., Kunert A., 2011, Bioklimatyczne uwarunkowania rekreacji i turystyki w Polsce, Warszawa, PAN IGiPZ, Wyd. 2, Monografie, 13.
• Celiński-Mysław D., Matuszko D., 2014, An analysis of selected cases of derecho in Poland, Atmospheric Research, 149, 263 - 281.
• Jafernik K., Wilczek Z., Ziarko J., 2000, Meteorologiczna osłona działań lotnictwa, Bellona, Warszawa.
• Kaszewski B.M., 1983, Próba wydzielenia naturalnych okresów synoptycznych na podstawie częstości typów cyrkulacji nad Polską, Przegląd Geofizyczny, 28, 2, 195 - 207.
• Kaszewski B.M., Flis E., 2014, Meteorologiczne i klimatologiczne zdarzenia ekstremalne w polskiej literaturze, Prace Geograficzne, 139, 7 - 20.
• Kolendowicz L., 1998, Zjawiska burzowe w Polsce a warunki synoptyczne, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Kossowska-Cezak U., 2004, Porozmawiajmy o... "Monsunie europejskim", Gazeta Obserwatora IMGW, 6, 20 - 22.
• Koźmiński Cz., 1968, Studia nad opadami gradu i wyrządzonymi przez nie szkodami w zbożach na terenie Wyżyny Małopolskiej, Wyższa Szkoła Rolnicza w Szczecinie, Rozprawy, 8, 1 - 65.
• Koźmiński Cz., Rytel M., 1963, Próba wykreślenia izarytm prawdopodobieństwa wystąpienia burz gradowych w Polsce na podstawie lat 1947-1960, Czasopismo Geograficzne, 34 (1), 51 - 60.
• Lorenc H., Cebulak E., Głowicki B., Kowalewski M., 2012, Struktura występowania intensywnych opadów deszczu powodujących zagrożenie dla społeczeństwa, środowiska i gospodarki Polski, [w:] H. Lorenc (red.), Klęski żywiołowe a bezpieczeństwo wewnętrzne kraju, IMGW, Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa, 7 - 32.
• Matuszko D., 2003, Cloudiness changes in Cracow in the 20th Century, International Journal of Climatology, 23, 8, 975 - 984.
• Matuszko D., 2006, O problemach terminologicznych z zakresu zachmurzenia, [w:] K. Migała, P. Ropuszyński (red.), Współczesna meteorologia i klimatologia w geografii i ochronie środowiska, Wrocław, 87 - 95.
• Matuszko D., 2007, Groźne zjawiska towarzyszące burzom w Krakowie i okolicach, [w:] J. Szkutnicki, U. Kossowska-Cezak, E. Bogdanowicz, M. Ceran (red.), Cywilizacja i żywioły, PTGeof., IMGW, Warszawa, 78 - 83.
• Matuszko D., 2009, Wpływ zachmurzenia na usłonecznienie i całkowite promieniowanie słoneczne (na przykładzie krakowskiej serii pomiarów), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Matuszko D., Piotrowicz K., 2012, Ekstremalne zdarzenia pogodowe w Krakowie i ich uwarunkowania cyrkulacyjne, [ w: ] Z. Bielec-Bąkowska, E. Łupikasza, A. Widawski (red.), Rola cyrkulacji atmosfery w kształtowaniu klimatu, Wydział Nauk o Ziemi UŚ, Sosnowiec, 211 - 218.
• Matuszko D., 2014, Long-term variability in solar radiation in Krakow based on measurements of sunshine duration, International Journal of Climatology, 34, 228 - 234.
• Matuszko D., Węglarczyk S., 2014, Effect of cloudiness on long-term variability in air temperature in Krakow, International Journal of Climatology, 34, 145 - 154.
• Niedźwiedź T., 1981, Sytuacje synoptyczne i ich wpływ na zróżnicowanie przestrzenne wybranych elementów klimatu w dorzeczu górnej Wisły, Rozprawy Habilitacyjne UJ, 58, Kraków.
• Piotrowicz K., 2003, Variability of the Central European winter thermal structure, Acta Universitatis Wratislaviensis 2542, 75, 108 - 115.
• Preś J., 2007, Zarządzanie ryzykiem pogodowym, CeDeWu, Warszawa.
• Radomski Cz., 1980, Agrometeorologia, PWN, Warszawa.
• Słownik meteorologiczny, 2003, T. Niedźwiedź (red.), PTGeof./IMGW, Warszawa.
• Sun B., Groisman P.Ya., Mokhov I.I., 2001, Recent changes in cloud-type frequency and inferred increases in convection over the United States and the Former USRR, Journal of Climate, 14, 1864 - 1880.
• Twardosz R., Kossowska-Cezak U., 2013, Exceptionally hot summers in Central and Eastern Europe (1951 - 2010), Theoretical and Applied Climatology, 112, 617 - 628.
• Warakomski W., 1961, Częstotliwość występowania rodzajów chmur w Polsce w okresie 1950 - 1959, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, 11, Sec. B, 207 - 256.
• Warakomski W., 1997, Problemy z klasyfikacją i przewidywaniem pogodowych zjawisk ekstremalnych, [w:] Ekstremalne zjawiska meteorologiczne, hydrologiczne i oceanograficzne, Sympozjum Jubileuszowe PTG, Warszawa, 12 - 14 listopada, 169 - 174.
• Wibig J., 2008, Cloudiness variations in Łódź in the second half of the 20^th century, International Journal of Climatology, 28, 4, 479 - 491.
• Żmudzka E., 2005, Anomalne wielkości zachmurzenia w Polsce a cyrkulacja atmosferyczna (1951 - 2000), [ w: ] E. Bogdanowicz, U. Kossowska-Cezak, J. Szkutnicki (red.), Ekstremalne zjawiska hydrologiczne i meteorologiczne, PTGeof., seria Monografie IMGW, Warszawa, 403 - 415.
• Żmudzka E., 2007, Zmienność zachmurzenia nad Polską i jej uwarunkowania cyrkulacyjne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

10.4467/20833113PG.14.027.3017