Homo oeconomicus - zarys ewolucji pojęcia

• Autorzy: Katarzyna Zofia Gdowska , Anna Markwart

Warianty tytułu

Homo Oeconomicus - a Sketch of Evolution of the Notion

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Klasyczna metafora niewidzialnej ręki Adama Smitha odnosi się do tego, jak rynek, w idealnych warunkach, zapewnia efektywną alokację ograniczonych środków. Jednak w praktyce warunki zwykle nie są idealne; na przykład konkurencja nie jest zupełnie wolna, konsumenci nie dysponują pełnymi informacjami, zaś indywidualnie zorientowana produkcja oraz konsumpcja mogą generować zarówno społeczne koszty, jak i korzyści. Co więcej, wiele transakcji nie odbywa się na otwartym rynku, ale wewnątrz firm, w targach pomiędzy jednostkami albo grupami interesów oraz wśród innych ustaleń instytucyjnych [...]. Teoria projektowania mechanizmów, zapoczątkowana przez Leonida Hurwicza i dalej rozwijana przez Erica Maskina i Rogera Myersona, znacznie poprawiła nasze rozumienie mechanizmów optymalnej alokacji w takich sytuacjach [...] - tak Szwedzka Królewska Akademia Nauk pisała o laureatach Nagrody Nobla z dziedziny ekonomii w 2007 roku. (fragment tekstu)

EN

This paper presents a sketch of evolution of the notion homo oeconomicus. Roots of the concept dating from the philosophy of the British Enlightenment (Adam Smith, John Stuart Mill) were described, where the exact expression were never used. Theoretical construct as originally homo oeconomicus was, in gestation of economical thought was isolated from its genuine context, and started to be often regarded as the vision of human nature. It became a basis for neoclassical, mathematical, school of economics. A polemic with the model a man as exclusively egoistic and rational commenced. It was conducted from different points of view, amongst them: economical theories and behaviorism. However, the inappropriate approach cannot be generalized, due to continuators and defenders of Smithian understanding of the notion. (author's abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia

EN

Economics

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Współczesne Problemy Ekonomiczne. Globalizacja. Liberalizacja. Etyka
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 3
• Strony: 159--167

Twórcy

autor

Katarzyna Zofia Gdowska

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

autor

Anna Markwart

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Bibliografia

• Buchanan J.M., Public Choice and Private Choice, [w:] Theory of Public Choice, ed. J.M. Buchanan, R.D. Tollison, The University of Michigan Press, Ann Arbour 1972.
• Buchanan J.M., Tullock G., Appendix 1: Marginal Notes on Reading Political Philosophy, [w:] tychże, The Calculus of Consent. Logical Foundations of Constitutional Democracy, The University of Michigan Press, Ann Arbor 1962.
• Chodorowski J., Adam Smith (1723-1790). Życie i dzieło autora "Badań nad naturą i przyczynami bogactwa narodów", Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002.
• Dzionek-Kozłowska J., System ekonomiczno-społeczny Alfreda Marshalla, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
• Hayek F.A., Indywidualizm i porządek ekonomiczny, tłum. G. Łuczkiewicz, Znak, Kraków 1998.
• Hayek F.A., Adam Smith's Message in Today's Language, [w:] F.A. Hayek, New Studies in Philosophy, Politics, Economics and the History of Ideas, Routledge & Kegan Paul, London- Henley 1978.
• Hayek F.A., Dr. Bernard Mandeville, [w:] F.A. Hayek, New Studies in Philosophy, Politics, Economics and the History of Ideas, Routledge & Kegan Paul, Londyn-Henley 1978.
• Hayek F.A., The Trend of Economic Thinking: Essays on Political Economists and Economic History, Routledge, London 1991.
• Hume D., Badania dotyczące zasad moralności, tłum. M. Filipczuk i T. Tesznar, Zielona Sowa, Kraków 2005.
• Hume D., Traktat o naturze ludzkiej, tłum. C. Znamierowski, Aletheia, Warszawa 2005.
• Kliemt H., Public choice and political philosophy: Reflections on the works of Gordon Spinoza and David Immanuel Buchanan, "Public Choice" 2005, No. 125.
• Kuniński M., Myślenie modelowe w socjologii Maxa Webera, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1980.
• Kwaśnicki W., Historia myśli liberalnej, PWE, Warszawa 2000.
• Mandeville B., Bajka o pszczołach, tłum. W. Chwalewik i A. Glinczanka, PWN, Kraków 1957.
• Pettit P., The Virtual Reality of Homo Economicus, "The Monist" 1995, Vol. 78, No. 3.
• Rothschild K.W., The Reluctant Rebel Or Glamour and Poverty of the Homo Oeconomicus, "KYKLOS" 2001, Vol. 54.
• Smith A., Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, tłum. O. Einfeld, B. Jasińska, A. Prejbisz, Z. Sadowski i S. Wolff, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
• Smith A., Lectures on Jurisprudence, Liberty Press/Liberty Classics, Indianapolis 1982.
• Smith A., Teoria uczuć moralnych, tłum. D. Petsch, PWN, Warszawa 1989.
• Szwedzka Królewska Akademia Nauk, oświadczenie dla prasy, http://nobelprize.org/nobel_prizes/ economics/laureates/2007/press.html.
• Szwedzka Królewska Akademia Nauk, Scientific Background on the Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2007. Mechanism Design Theory, Compiled by the Prize Committee of the Royal Swedish Academy of Sciences, http://nobelprize.org/ nobel_prizes/economics/laureates/2007/ecoadv07.pdf.
• Tabas S.B., After Nature: 'Homo oeconomicus' and the Aesopic Fable, dissertation for PhD, UMI3380248 (praca w druku).
• Weber M., Etyka protestancka a duch kapitalizmu, tłum. J. Miziński, Test, Lublin 1994.