Katalog praw człowieka jako źródło ładu społecznego w nauczaniu Prymasa Stefana Wyszyńskiego

• Autorzy: Agata Gumieniak

Warianty tytułu

The Catalog of Human Rights as a Source of Social Order in Primate's Wyszyński Teaching

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zagadnieniami praw i obowiązków człowieka Prymas Wyszyński zajął się już w czasie zawieruchy II wojny światowej. Od tej chwili stały się one niezwykle ważnym elementem Jego duszpasterskiej posługi. Społeczny wymiar tych przemyśleń został podkreślony przez uznanie prymatu niezbywalnych i powszechnych praw człowieka zakorzenionych w ludzkiej naturze i godności. W nauce Prymasa odnajdujemy przesłanie, że żadna władza ziemska nie ma i nigdy nie będzie miała kompetencji do dokonywania zmian, ograniczania i uchylania któregokolwiek z osobowych, naturalnych praw człowieka. Zadaniem państwa jest niewątpliwie tworzenie pozytywnych warunków społecznych, w których każdy człowiek bez przeszkód będzie mógł korzystać z praw jemu przysługujących. Tak więc koncepcja praw człowieka w świecie współczesnym była ścisłym odzwierciedleniem koncepcji prymatu osoby ludzkiej w życiu społecznym. Była więc spójna z głównym rysem przesłania zaczerpniętego z prawodawstwa światowego i społecznej nauki Kościoła. W ujęciu Prymasa Wyszyńskiego prawa człowieka to nie mgliste ideały, wartości lub wzory do realizowania w życiu społecznym ale zupełnie konkretne i ściśle określone uprawnienia przysługujące jednostce w życiu społecznym z tytułu prawa naturalnego. U szczytu hierarchii praw osobowych człowieka Prymas umieścił prawo do życia, szczególnie dużo miejsca poświęcił jednemu z jego aspektów - prawu do życia nienarodzonych. Według Prymasa prawo do życia jest potężne mocą swego Stwórcy i ludzkiej natury, której służy; jest uświęcone i niezmienne. Każde kształtujące się życie to wynik działań Bożej wszechmocy, mądrości i woli. Jednym z najcenniejszych darów jest również wolność, którą Bóg złożył człowiekowi, istocie rozumnej i podobnej do Siebie. To właśnie ten dar miał człowieka wywyższyć, nadać mu niepowtarzalne miejsce w hierarchii innych bytów stworzonych. Prymas łączy pojęcie i istotę wolności z obowiązkami i odpowiedzialnością. Stwierdza bowiem, że otrzymana wolność nie może być nigdy wykorzystana do swawoli, nieładu i anarchii. Ma budować dobro, prowadzić do miłości, prawdy i wzajemnej służby. Tylko korzystanie z prawdziwej wolności może doprowadzić do szerszego wymiaru stosowania sprawiedliwości społecznej w codziennym życiu. Należy stwierdzić, że szanowany i akceptowany katalog podstawowych praw człowieka i ściśle odpowiadających im obowiązków to niewątpliwie pewny krok na drodze prowadzącej społeczność do ładu i porządku społecznego. Prymas uznał, że usankcjonowanie najważniejszych praw wypływających z natury człowieka, będzie gwarantem uszanowania jego godności i osobowości. Tylko prawo, które jest stanowione w oparciu o zasady sprawiedliwości i miłości społecznej oraz źródła prawa naturalnego, może zapewnić porządek społeczny. (abstrakt oryginalny)

EN

This article refers to Primate's Wyszyński teaching concerning the human rights. It shows the catalog of inalienable rights, which are for every human the condition for personal progress. I mean in particular the right to life, the right to liberty, the right to truth and the right to justice. In Primate Wyszyński's opinion, implementation the most important human rights, coming from human nature, brings respect for human being and for community. Only in this way the mankind can achieve the social order. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawa człowieka; Katolicka nauka społeczna; Ład społeczny

EN

Human rights; Catholic social teaching; Social order

• Czasopismo: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Rocznik: 2009
• Numer: nr 8
• Strony: 16--24

Twórcy

autor

Agata Gumieniak

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach

Bibliografia

• S. Wyszyński, Odwieczne prawa człowieka, "Ład Boży" 1945, nr 3.
• S. Wyszyński, Walczyć o godność człowieka, "Ład Boży" 1945, nr 6.
• A. Micewski, Stefan Kardynał Wyszyński (1901-1981), Warszawa 2000.
• S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946-1981, Warszawa 1990.
• S. Wyszyński, Kościół i media, Warszawa 2002.