Gdzie uplasować suwerenność w ustrojach federalnych? Wprowadzenie do analizy ustrojów Argentyny, Stanów Zjednoczonych Ameryki oraz Szwajcarii

• Autorzy: Sergiusz Bober

Warianty tytułu

Where Can Sovereignty Be Located In Federal Political Systems? An Introduction to the Analysis of the Regimes of Argentina, the United States of America and Switzerland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem badawczym artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, gdzie uplasować suwerenność w ustrojach federalnych Argentyny, Stanów Zjednoczonych i Szwajcarii? Zarazem jest to pytanie o to, kto (jaki podmiot) jest nośnikiem suwerenności (a więc suwerenem) w analizowanych ustrojach. W artykule posłużono się następującą metodą. Najpierw analizie poddane zostały dwie główne kategorie - suwerenność oraz ustrój federalny. W odniesieniu do pierwszej z nich, obok ujęć teoretycznych, przedyskutowane zostały także jej definicje filologiczne, celem możliwie najbardziej precyzyjnego ustalenia jej znaczenia. Analiza drugiej spośród kluczowych kategorii, poza ustaleniem jej zakresu znaczeniowego, miała także na celu wskazanie wpływu kategorii suwerenność na konceptualizacje kategorii ustrój federalny. W ostatniej części tekstu kategorie suwerenność i ustrój federalny wykorzystane zostały do zwięzłej analizy trzech wspomnianych ustrojów federalnych, celem udzielenia odpowiedzi na zasadnicze pytanie badawcze. Skutkiem przeprowadzonej analizy jest teza stwierdzająca, że suwerenność nie może być dzielona w ramach tego samego systemu federalnego na kilka podmiotów. Ustalenie to prowadzi jednocześnie do zakwestionowania poprawności stosunkowo częstych definicji ustroju federalnego, opartych o założenie dopuszczające dzielenie suwerenności. Dalsze badania powinny polegać na poszerzeniu porównawczej analizy o kolejne ustroje federalne, celem wykazania, czy poczynione ustalenia mogą być uogólnione. Bazę źródłową dla niniejszych rozważań stanowiły w przeważającej mierze źródła drukowane, w postaci aktów prawnych (przede wszystkim konstytucji) oraz opracowań dotyczących suwerenności, ustroju federalnego w ogóle oraz jego trzech wymienionych wariantów. Wykorzystano także pewną ilość źródeł internetowych (głównie słowniki). (abstrakt oryginalny)

EN

The research objective of the present study is to answer the following question: where can sovereignty be placed in the federal systems of Argentina, the United States of America and the Swiss Confederation? It is also a question relating to the sovereign: which subject, in the indicated federal systems, can be described in this way. To achieve the aforementioned aim, the following method has been used. First, the two main categories are analyzed, i.e. sovereignty and a federal system. With regard to the first of them, to achieve the most precise understanding of it, not only the theoretical interpretations of the concept of sovereignty are discussed, but also its various philological definitions. The analysis of the second of the main categories, besides leading towards its definition, has also revealed, how various conceptualizations of the federal system are influenced by the concept of sovereignty. In the final part of the article these categories are applied in a concise analysis of the three mentioned federal systems, in order to answer the central research question. As a result, the following conclusion can be drawn: sovereignty cannot be divided among various subjects in a single federal polity. Subsequently frequent conceptualizations of the federal system based upon the notion of divided sovereignty must be perceived as incorrect. Additional research shall broaden the scope of the comparative analysis to include other federal systems, in order to establish if the present conclusions could be generalized. The undertaken research is based primarily on printed sources i.e. legal acts (especially the constitutions) and secondary sources concerning sovereignty federal system in general and its three studied variants. A certain number of internet sources was also used (mostly the dictionaries). (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Suwerenność; Federalizm; Ustrój państwa

EN

Sovereignty; Federalism; Political system of the state

• Czasopismo: Horyzonty Polityki
• Rocznik: 2015
• Tom: 6
• Numer: nr 14 Suwerenność
• Strony: 161--194

Twórcy

autor

Sergiusz Bober

• Akademia Ignatianum w Krakowie

Bibliografia

• Constitución de la Nación Argentina, 22 de Agosto de 1994.
• Konstytuqa Federalna Konfederaqi Szwajcarskiej z dnia 18 kwietnia 1999 r., w: Konstytucja Federalna Konfederacji Szwajcarskiej, 2000, przekł. Z. Czeszejko-Sochacki, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
• Konstytuqa Republiki Francuskiej z dnia 4 października 1958 r., w: Konstytucja Francji, 2005 (wyd. II zaktualizowane), wstęp i tłumaczenie: W. Skrzydło, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
• Konstytuqa Stanów Zjednoczonych Ameryki z dnia 17 września 1789 r., w: Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1992, przekł. M. Król-Bogomilska, Beartig, Warszawa.
• Traktat o Unii Europejskiej, Dz. Urz. С 83 z 2010 r., s. 13.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 maja 2005 r., sygn. akt К 18/04, OTK ZU 2005, nr 5A, poz. 48.
• Ackerman, B.A., 1984, The Storrs Lectures: Discovering the Constitution, "The Yale Law Journal", vol. 93, no. 6, May 1984, s. 1013-1072.
• Ackerman, B.A., 1989, Constitutional Politics/Constitutional Law, "The Yale Law Journal", vol. 99, no. 3, December 1989, s. 453-547.
• Ackerman, B.A., 2007, 2006 Oliver Wendell Holmes Lectures: The Living Constitution, "Harvard Law Review", vol. 120, no. 7, May 2007, s. 1737-1812.
• Ackerman, В .A., 2014, We the People Volume 3: The Civil Rights Revolution, The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge and London.
• Anderson, G., 2008, Federalism. An Introduction, Oxford University Press Canada and Forum of Federations, Don Mills.
• Anderson, G., 2010, Fiscal Federalism: A Comparative Introduction, Oxford University Press Canada і Forum of Federations, Don Mills.
• Barcz, J., Górka, M., Wyrozumska, A., 2011, Instytucje i prawo Unii Europejskiej. Podręcznik dla kierunków zarządzania i administracji (wyd. II), LexisNexis Polska Sp. z o.o., Warszawa.
• Baur, S., 1992, Szwajcarski fenomen, Wiedza Powszechna, Warszawa.
• Bidart-Campos, G., 2001, Manual de la Constitución reformada 1.1, Ediar Sociedad Anonima Editora Comercial Industrial y Financiera, Buenos Aires.
• Burgess, M., Gagnon, A.-G., 2010, Introduction: Federalism and Democracy, w: Burgess, M., Gagnon, A.-G., (red.), Federal Democracies, Routledge, Abingdon and New York.
• Church, C.H., Head, R.C., 2013, A Concise History of Switzerland, Cambridge University Press, Cambridge and New York.
• Czaputowicz, J., 2010, Pojęcie suwerenności, "Nowa Europa. Przegląd Natoliński", 2 (10)/2010, s. 176-196.
• Czaputowicz, J., 2013, Suwerenność, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa.
• Dalia Via, A.R., 2011, Manual de Derecho Constitucional, (wyd. III), AbeledoPerrot, Buenos Aires.
• Dardanelli, P., 2010, Federal Democracy in Switzerland, w: Burgess, M., Gagnon, A.-G., (red.), Federal Democracies, Routledge, Abingdon and New York.
• Dardanelli, P., 2013, Switzerland: Europe's first federation, w: Loughlin, J., Kincaid, J., Swenden, W., (red.), Routledge Handbook of Regionalism and Federalism, Routledge, Abingdon and New York.
• Dickinson, H.T., 2000, Sovereignty in the American Revolution, w: Dickinson, H.T., Lynch, M., (red.), The Challenge to Westminster. Sovereignty, Devolution and Independence, Tuckwell Press, East Linton.
• Ekmekdjian, M.A., 2011, Manual de la Constitution Argentina, (wyd. VI), AbeledoPerrot, Buenos Aires.
• Fleiner, T., 2006, Swiss Confederation, w: Majeed, A., Watts, R.L., Brown, D.M., (red.), Distribution of Powers and Responsibilities in Federal Countries, A Global Dialogue on Federalism vol. 2, McGill-Queen's University Press, Montreal & Kingston London Ithaca.
• Fleiner, T., 2009, The Current Situation of Federalism in Switzerland, "Revista d'estudis autonomics і federals", num. 9 octubre 2009, s. 51-90.
• Fleiner, T., Misie, A., Tôpperwien, N., 2005, Swiss Constitutional Law, Kluwer Law International, The Hague.
• Fleiner, T., Misie, A., Tôpperwien, N., 2012, Constitutional Law in Switzerland, Kluwer Law International, Alphen aan den Rijn.
• Guerra, D.P., 2013, Perfecting the Constitution. The Case for the Article V Amendment Process, Lexington Books, Plymouth.
• Habermas, J., 2012, The Crisis of the European Union. A Response, Polity Press, Cambridge and Maiden.
• Heywood, A., 2008, Klucz do politologii. Najważniejsze ideologie, systemy, postaci, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Hueglin, Т.О., Fenna, A., 2006, Comparative Federalism. A Systematic Inquiry, Broadview Press, Peterborough.
• Jackson, R., 2011, Suwerenność, przekł. J. Majmurek, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
• Katz, E., 2006, United States of America, w: Majeed, A., Watts, R.L., Brown, D.M., (red.), Distribution of Powers and Responsibilities in Federal Countries, A Global Dialogue on Federalism vol. 2, McGill-Queen's University Press, Montreal & Kingston London Ithaca.
• Kincaid, J., 2005, Introduction, w: Griffiths, A., Nerenberg, K., (red.), Handbook of Federal Countries, McGill-Queen's University Press, Montreal and Kingston.
• Kranz, J., 2012, Kilka uwag o federalizmie i suwerenności w kontekście Unii Europejskiej, "Sprawy Międzynarodowe", 1 (LXV) 2012, s. 109-116.
• Kriesi, H., Trechsel, A.H., 2008, The Politics of Switzerland. Continuity and Change in a Consensus Democracy, Cambridge University Press, Cambridge.
• Lipkin, R.J., 2000, Constitutional Revolutions. Pragmatism and the Role of Judicial Review in American Constitutionalism, Duke University Press, Durham NC.
• Magnette, P., Lacroix, J., 2005, Does Europe Need 'Constitutional Patriotism'? A Transatlantic View, "European Political Science", 4/2005, s. 209-218.
• Porębski, Cz., 1994, Na przykład Szwajcarzy... Eseje i rozmowy, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak i Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków.
• Reed Amar, A., 1987, Of Sovereignty and Federalism, "The Yale Law Journal", Volume 96, Number 7, June 1987, s. 1425-1520.
• Reed Amar, A., 2006, America's Constitution. A Biography, Random House, New York.
• Riker, W.H., 1964, Federalism. Origin, Operation, Significance, Little Brown and Company, Boston and Toronto.
• Sand, S., 2011, Kiedy i jak wynaleziono naród żydowski, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa.
• Sandel, M.J., 2005, Public Philosophy. Essays on Morality in Politics, Harvard University Press, Cambridge and London.
• Sarnecki, P., 2013, Ustroje konstytucyjne państw współczesnych, (wyd. V), Wolters Kluwer Polska SA, Warszawa.
• Schmitt, N., 2005, Swiss Confederation, w: Constitutional Origins, Structure and Change in Federal Countries. A Global Dialogue on Federalism vol. 1, McGill-Queen's University Press, Montreal & Kingston London Ithaca.
• Schutze, R., 2012, European Constitutional Law, Cambridge University Press, Cambridge.
• Sen, S., 2007, The Constitution of India. Popular Sovereignty and Democratic Transformations, Oxford University Press, New Delhi.
• Stauffer, T., Tôpperwien, N., Thalmann-Torres, U., 2005, Switzerland, w: Griffiths, A., Nerenberg, K., (red.), Handbook of Federal Countries, McGill-Queen's University Press, Montreal and Kingston.
• Stemplowski, R., 2003, Suwerenność niepodzielna, "Polski Przegląd Dyplomatyczny", t. 3, nr 1 (11) styczeń-luty 2003, s. 5-10.
• Stemplowski, R., 2006, Wprowadzenie do analizy polityki zagranicznej, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa.
• Stemplowski, R., 2012, Elementy politycznej filozofii integracji państwa europejskich w XX i XXI w., (wyd. II), Oficyna Wydawnicza ATUT - Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław.
• Strzyczkowski, F., 2012, Teorie integracji europejskiej w doktrynie amerykańskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Sunstein, C.R., 2012, Republic.com 2.0, Princeton University Press, Princeton and Woodstock.
• Teasdale, A., Bainbridge, T., 2012, The Penguin Companion to European Union (wyd. IV), Penguin Books, London.
• Tilly, Ch., 2008, Demokracja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• van Middelaar, L., 2011, Przejście do Europy. Historia pewnego początku, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
• van der Vyver, J.D., 2007, United States, w: Robbers, G., (red.), Encyclopedia of World Constitutions, Facts on File Inc., New York.
• Wood, G.S., 1993, The Radicalism of the American Revolution, Vintage Books, New York.
• Wood, G.S., 2003, The American Revolution. A History, The Modern Library, New York.
• Zarini, HJ., 1991, Anâlisis de la Constitución nacional. Comentario exegético, origen, reformas, concordancias y antecedentes, (wyd. III rozszerzone i zaktualizowane), Editorial Astrea de Alfredo y Ricardo Depalma, Buenos Aires.
• Zimmerman, J.F., 1992, Contemporary American Federalism. The Growth of National Power, Leicester University Press, Leicester and London.
• Zimmerman, J.F., 2008, Contemporary American Federalism. The Growth of National Power (Second Edition), State University of New York Press, Albany.
• Dictionnaires de français, Larousse, <http://www.larousse.fr/dictionnaires/ francais-monolingue> (dostęp: 30.03.2014).
• Oxford Dictionaries, Oxford University Press, <http://www.oxforddictio-naries.com> (dostęp: 30.03.2014).
• Philpott, D., 2010, Sovereignty, w: Zalta, E.N., (red.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy, <http://plato.stanford.edu/archives/sum2010/ entries/sovereignty/> (dostęp: 30.03.2014).
• Real Academia Espańola - Diccionario de la lengua espańola, <http://www.rae.es/recursos/diccionarios/drae> (dostęp: 30.03.2014).
• Savard, J.-F., przy współpracy Banville, R, 2012, Federalism and Federation, w: Côté, L., Savard, J.-F., (red.), Encyclopedic Dictionary of Public Administration, <http://www.dictionnaire.enap.ca/Dictionnaire/63/ Index_by_word.enap?by=word&id=51> (dostęp: 30.03.2014).
• Słownik języka polskiego pod redakq'ą Witolda Doroszewskiego, <http://doroszewski.pwn.pl> (dostęp: 30.03.2014).
• Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, <http://sjp.pwn.pl> (dostęp: 30.03.2014).
• Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych Władysława Kopalińskiego, <http://www.slownik-online.pl> (dostęp: 30.03.2014).
• Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, <http://www.wsjp.pl> (dostęp: 30.03.2014).