Authoritarianism in Europe in the Twentieth Century : a Political-Science Analysis of the Characteristics of the Political System (part 1)

• Autorzy: Waldemar Paruch

Warianty tytułu

Autorytaryzm w Europie w XX wieku : politologiczna analiza cech systemu politycznego (część 1)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article is a political-science analysis of authoritarianism as a political system, which was an alternative to democracy and totalitarianism in Europe in the twentieth century. It presents the theoretical determinants of the problem such as disputes over definitions and the definition of the concept of authoritarianism, the subjective and chronological scopes of the use of the term, and the origin of the definition. In his empirical studies on specific instances of the occurrence of dictatorship in Europe, the author used the term "authoritarian syndrome". Seven constitutive elements of the authoritarian syndrome were analyzed: 1) the sovereign as the fundamental institution of State power; 2) coup d'état - the character, ideal type, and its specific variants; 3) the formula of legitimation of State power, including inter alia the character of ways of legitimizing authority, and the "drama of legitimation" after the dictator's death; 4) limited autonomy of society, manifested in the depoliticization of society and in the growing influence of the State on social life with some autonomous spheres being retained; 5) consolidation of State power; 6) the traditionalist axiological order and its sources; 7) the authoritarian camp. Four of seven elements of the authoritarian syndrome were analyzed in first part of this article: the sovereign, coup d'état, the formula of legitimation and limited autonomy of society. (original abstract)

Artykuł jest analizą politologiczną autorytaryzmu jako systemu politycznego, alternatywnego dla demokracji i totalitaryzmu w XX wieku. Do tego celu zostało użyte pojęcie "syndrom autorytarny". Zdefiniowano "syndrom autorytarny", na który składa się siedem elementów kontytutywnych, występujących łącznie. Elementy zostały wydzielone w wyniku badań źródłowych konkretnych przypadków ustanowienia i funkcjonowania systemu autorytarnego w Europie Środkowej i Zachodniej. Są to: 1) suweren - podstawowa instytucja władzy państwowej; 2) zamach stanu - charakter, typ idealny, cechy charakterystyczne, warianty; 3) formuła legitymizacji władzy państwowej oraz "dramat legitymizacyjny" po śmierci dyktatora; 4) limitowana autonomia społeczeństwa w postaci jego depolityzacji oraz ochrony przed ingerencją państwa wydzielonych sfer życia społecznego; 5) konsolidacja władzy państwowej; 6) tradycyjny ład aksjologiczny; 7) obóz autorytarny. W części 1 artykułu omówiono cztery pierwsze składniki "syndromu autorytarnego". W autorytaryzmie za suwerena uznano państwo, którego interesy i podmiotowość były wyrażane przez dyktatora. Zamach stanu był przeprowadzany przez wojsko bez angażowania społeczeństwa, natomiast formuła legitymizacji władzy państwowej została oparta na roli politycznej i historycznej oraz kompetencjach dyktatora. Celem władzy w autorytaryzmie było zdepolityzowanie najważniejszych konfliktów społecznych i ekonomicznych. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Political system; Political situation; Political organization; Authoritarianism

PL

System polityczny; Sytuacja polityczna; Ustrój polityczny; Autorytaryzm

• Czasopismo: Humanities and Social Sciences
• Rocznik: 2014
• Tom: 19 (XIX)
• Numer: nr 21 (2)
• Strony: 177--191

Twórcy

autor

Waldemar Paruch

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• Biernat T., Fenomen władzy charyzmatycznej - ludzka potrzeba transcendencji (Refleksja antropologiczna), [in:] Antropologia polityki, z. 2, Warszawa 1990.
• Biernat T., Mit polityczny, Warszawa 1989.
• Borejsza J.W., Mussolini był pierwszy..., Warszawa 1979.
• Borejsza J.W., Szkoły nienawiści: Historia faszyzmów europejskich 1919-1945, Wrocław-Warszawa-Kraków 2000.
• Brodzikowski W., Łoskoczyński J., Franco, generał wielkiej misji, Warszawa 1999.
• Bułhak H., Rola wojska w przewrotach autorytarnych, [in:] [w:] Dyktatury w Europie Środkowo-Wschodniej 1918-1939: Konferencja naukowa w Instytucie Historii PAN 2-3 XII 1971, ed. J. Żarnowski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1973.
• Car S., Na drodze ku nowej konstytucji, Warszawa 1934.
• Drąg Z., Mechanizmy zmiany systemów politycznych, "Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie", Prace z Zakresu Nauk Politycznych 1998/500.
• Filipowicz S., Mit i spektakl władzy, Warszawa 1988.
• Górecki D., Pozycja ustrojowo-prawna Prezydenta Rzeczypospolitej i rządu w ustawie konstytucyjnej z 23 kwietnia 1935 roku, Łódź 1992.
• Grzybowski K., Moderator imperii, "Czasopismo Prawno-Historyczne" 1963/2.
• Grzybowski K., Od dyktatury ku kompromisowi konstytucyjnemu, Kraków 1930.
• Holzer J., System faszystowski a autorytarny: Uwagi polemiczne, "Acta Universitatis Wratislaviensis", Studia nad faszyzmem i zbrodniami hitlerowskimi. Faszyzm - teoria i praktyka w Europie (1922-1945) 1977/3.
• Hołówko T., Ostatni rok, Warsaw 1932.
• Kochanowski J., Węgry: Od ugody do ugody 1867-1990, Warszawa 1997.
• Koźmiński M., Nacjonalizm, mniejszości narodowe a reżimy dyktatorskie w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1918-1939, [in:] Dyktatury w Europie Środkowo-Wschodniej 1918-1939: Konferencja naukowa w Instytucie Historii PAN 2-3 XII 1971, ed. J. Żarnowski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1973.
• Królikowski W., Hiszpania 1923: Pronunciamento generała Primo de Rivery, [in:] Przewroty i zamachy stanu: Europa 1918-1939, ed. A. Garlicki, Warszawa 1981.
• Kumaniecki K.W., Nadzwyczajne urzędy (z prawniczych rozmyślań nad dyktaturą), Kraków 1928.
• Lewandowski J., Historia Estonii, Wrocław-Warszawa-Kraków 2002.
• Linz J.J., An Authoritarian Regime: Spain, [in:] Cleavages, Ideologies and Party Systems, eds A. Allardt, Y. Littunen, Helsinki 1964.
• Łossowski P., Europa Środkowo-Wschodnia XX wieku - triumf dezintegracji?, "Dzieje Najnowsze" 1996/1.
• Łossowski P., Ideologie reżimów autorytarnych (kraje bałtyckie 1926-1934-1940), [in:] Dyktatury w Europie Środkowo-Wschodniej 1918-1939: Konferencja naukowa w Instytucie Historii PAN 2-3 XII 1971, ed. J. Żarnowski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1973, pp. 127-141.
• Łossowski P., Rządy dyktatorskie w państwach bałtyckich 1926-1940: Studium porównawcze, "Acta Universitatis Wratislaviensis", Studia nad faszyzmem i zbrodniami hitlerowskimi 1982/8.
• Machcewicz P., Frankizm: Analiza ruchu politycznego, "Magazyn Historyczny. Mówią Wieki" 1990/8.
• Mikołejko A., Poza autorytetem?: Społeczeństwo polskie w sytuacji anomii, Warszawa 1991.
• Misiuk A., Służby specjalne II Rzeczypospolitej, Warszawa 1998.
• Mularska-Andziak L., Dyktatura generała Primo de Rivery a hiszpańskie tradycje imperialne 1923-1930, Warszawa 1999.
• Orzechowski M., Polityka, władza, panowanie w teorii Maxa Webera, Warszawa 1984.
• Paluszyński T., Walka o niepodległość Łotwy 1914-1921, Warszawa 1999.
• Payne S.G., The Franco's Regime, Madison 1987.
• Piłsudski J., Pisma zbiorowe: Wydanie prac dotychczas drukiem ogłoszonych, vol. 9, Warszawa 1938.
• Poznańska K., Republika Turecka: Türkiye Cumhuriyeti, Warszawa 1977.
• Rataj J., O autoritativní národní stát: Ideologické promĕny české politiky v Druhé Republice 1938-1939, Praha 1997.
• Ryszka F., Państwo autorytarne, [in:] Dyktatury w Europie Środkowo-Wschodniej 1918-1939: Konferencja naukowa w Instytucie Historii PAN 2-3 XII 1971, ed. J. Żarnowski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1973.
• Ryszka F., Państwo stanu wyjątkowego: Rzecz o systemie państwa i prawa Trzeciej Rzeszy, 3 ed., revised and amended, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1985.
• Salazar A., Rewolucja pokojowa, Warszawa 2013.
• Schmitt C., Teologia polityczna i inne pisma, Warszawa 2012.
• Skarzyński R., Od chaosu do ładu: Carl Schmitt i problem tego co polityczne, Warszawa 1992.
• Sokół W., Legitymizacja polityczna, [in:] Wprowadzenie do nauki o państwie i polityce, eds B. Szmulik, M. Żmigrodzki, Lublin 2002.
• Sokół W., Legitymizacja systemów politycznych, Lublin 1997.
• Sokół W., System autorytarny i jego legitymizacja, [in:] Społeczeństwo - Państwo - Władza, ed. M. Żmigrodzki, Lublin 1995.
• Sprawozdanie stenograficzne z 142 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej [Shorthand report of the Sejm session, 3rd term], 23/24 march 1935.
• Stanisław Car - polska koncepcja autorytaryzmu, ed. J.M. Majchrowski, Warszawa 1996.
• Tomaszewski J., Czechosłowacja, Warszawa 1997.
• Tuñón de Lara M., Baruque J.V., Ortiz A.D., Historia Hiszpanii, Kraków 1997.
• Voegelin E., Der autitäre Staat, Vienna 1936.
• Wielomski A., Doktryna El Caudillaje na tle XIX- i XX-wiecznej hiszpańskiej tradycji politycznej, "Acta Universitatis Wratislaviensis", Studia nad faszyzmem i zbrodniami hitlerowskimi 1999/22.
• Wituch T., Historia Portugalii w XX wieku, Pułtusk 2000.
• Wprowadzenie do nauk politycznych, M.G. Roskin et al., Poznań 2001.
• Żarnowski J., Reżimy autorytarne w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej w okresie międzywojennym - analogie i różnice, [in:] Dyktatury w Europie Środkowo-Wschodniej 1918-1939: Konferencja naukowa w Instytucie Historii PAN 2-3 XII 1971, ed. J. Żarnowski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1973.
• Żyro T., Autorytet a autorytaryzm: Kilka uwag doktrynalnych, [in:] Adaptacja - reforma - stabilizacja: Przestrzeń publiczna we współczesnych systemach politycznych, eds T. Koziełło, P. Maj, W. Paruch, Rzeszów 2010.

Identyfikatory

DOI

10.7862/rz.2014.hss.26