Funkcje obszarów wiejskich i ich rozwój

• Autorzy: Eugeniusz Niedzielski

Warianty tytułu

Functions of Rural Areas and Their Development

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Głównym wyznacznikiem współczesności (ponowoczesności) jest zapewne powszechna zmienność, która dotyczy różnych aspektów rzeczywistości, także funkcji obszarów wiejskich. Wyraża się to w zmianie znaczenia poszczególnych funkcji i proporcji między nimi, ale również dezaktualizacji niektórych przejawów, i rozwiązań związanych z tymi funkcjami z jednoczesnym pojawianiem się nowych aspektów istnienia i funkcjonowania obszarów wiejskich. Zmiana priorytetów (celów) w życiu społeczno-gospodarczym skutkuje także zmianami w oczekiwaniach dotyczących funkcji pełnionych przez obszary wiejskie. Szczególnie intensywne zmiany zachodzące na tych obszarów w Polsce są między innymi następstwem członkostwa w Unii Europejskiej i realizowania wspólnej polityki rolnej. Zmiany te wyrażają się między innymi w: - malejącej roli rolnictwa - malejący udział rolnictwa w wytwarzaniu PKB i w zatrudnieniu, zmniejszanie się powierzchni użytków rolnych, malejąca liczba gospodarstw, - wzrastającej roli pozarolniczej działalności gospodarczej - wzrost zalesienia i funkcji związanych z leśnictwem, rozwój agroturystyki, rozwój wytwórczości ludowej i wykorzystania miejscowych surowców, - wzrastającego znaczenia funkcji środowiskowej - wzrost świadomości ekologicznej, troska o bioróżnorodność, architekturę krajobrazu, poprawa jakości środowiska naturalnego (gleba, woda, powietrze), - wzrastające znaczenie funkcji społecznych i kulturowych - rozwój osadnictwa na wsi, rozwój infrastruktury technicznej i społecznej, aktywność społeczności lokalnych. Uogólnione oceny zmian funkcji obszarów wiejskich zacierają zróżnicowanie tendencji odnoszących się do szczegółowych odmienności przestrzennych i funkcjonalnych. Dla przykładu, malejącej roli rolnictwa wytwarzającego produkty i surowce żywnościowe towarzyszy rosnąca rola produkcji surowców bioenergetycznych; rozwojowi turystyki na obszarach wiejskich towarzyszą rosnące zagrożenia dla środowiska przyrodniczego a trosce o bio-różnorodność towarzyszą zagrożenia dla producentów rolnych (np. bobry, dziki) lub rybaków (kormorany). Konflikty pomiędzy funkcjami i w ramach poszczególnych funkcji obszarów wiejskich powinny być eliminowane lub ograniczane poprzez sprawną międzynarodową, krajową i regionalną politykę społeczno-gospodarczą zapewniającą zrównoważony, wielofunkcyjny rozwój tych obszarów z uwzględnieniem ogólnych i lokalnych uwarunkowań. Problem w tym, by ilościowe i jakościowe zmiany zachodzące na obszarów wiejskich spełniały kryteria korzystności w długookresowej perspektywie.(abstrakt oryginalny)

EN

The article contains an overview of rural areas' functions according to different criteria and an analysis of changes of these functions in the context of rural areas' development. Declining role of agriculture with the growing role of other economic functions in these areas is accompanied by the growing importance of social and environmental functions. This is reflected, inter alia, in the development of settlements in rural areas, increasing ecological awareness, for the sake of landscaping and biodiversity, and in the development of technical and social infrastructure and the activity of local communities.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Obszary wiejskie; Zalesianie gruntów rolnych; Rolnictwo zrównoważone; Dwuzawodowość pracowników rolnictwa; Pozarolnicza działalność gospodarcza

EN

Rural areas; Afforestation of agricultural land; Sustainable agriculture; Double occupation of farmers; Non-agricultural economic activity

• Czasopismo: Zagadnienia Ekonomiki Rolnej
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 2
• Strony: 84--93

Twórcy

autor

Eugeniusz Niedzielski

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Bibliografia

• 1. Błąd M.: Kulturowe funkcje wsi i rolnictwa [w:] Wielofunkcyjność rolnictwa. (red. J. Wilkin). IRWiR PAN, Warszawa 2010.
• 2. Dzun W., Musiał W.: Zagospodarowanie ziemi rolniczej w Polsce w okresie przed i poakcesyjnym w ujęciu regionalnym. Wieś i Rolnictwo, nr 4, 2013.
• 3. Falkowski J.: Wielofunkcyjność rolnictwa - kierunki badań, podstawy metodologiczne i implikacje praktyczne [w:] Wielofunkcyjność rolnictwa (red. J. Wilkin). IRWiR PAN, Warszawa 2010.
• 4. Halamska M.: Nowa gospodarka wiejska. Socjologiczna konceptualizacja i próba analizy zjawiska w Polsce [w:] Rozwój wsi i rolnictwa w Polsce (red. A. Rosner). IRWiR PAN, Warszawa 2012.
• 5. Heffner K.: Ewolucja funkcji w zagospodarowaniu przestrzeni wiejskiej w Polsce [w:] Rozwój wsi i rolnictwa w Polsce (red. Rosner A.). IRWiR PAN, Warszawa 2012.
• 6. Jasiński J., Michalska S., Śpiewak R.: Rynki zakorzenione - koncepcja uruchomienia mechanizmów lokalnego rozwoju. Wieś i Rolnictwo, nr 3, 2014.
• 7. Niedzielski E., Rzeszutek J.: Rozwój obszarów wiejskich na terenach popegeerowskich. Roczniki Naukowe SERiA t. XII, z. 5, 2010.
• 8. Raport o stanie wsi. Polska wieś 2014. Wyd. Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2014.
• 9. Sulima R., Podgórska J.: Bocian w słoiku. Polityka nr 46, 2014.
• 10. Wilkin J.: Wielofunkcyjność rolnictwa i obszarów wiejskich. Nowe Życie Gospodarcze. Dodatek specjalny. Listopad 2007, nr 5, 2007.
• 11. Zawalińska K.: Wielofunkcyjność rolnictwa w ujęciu modelowym [w:] Wielofunkcyjność rolnictwa (red. J. Wilkin). IRWiR PAN Warszawa 2010.

Identyfikatory

DOI

DOI:10.5604/00441600.1152187