Types of Application of Law and the Decision Making Model

• Autorzy: Leszek Lesczyński

Warianty tytułu

Typy stosowania prawa a model procesu decyzyjnego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This article links the types of application of law present in the legal theory with the relevant decision making model, constructed on the basis of two main types: the judicial and the administrative types. However, the model also takes into account the attributes of two subtypes: the mediation and managerial subtypes. The attributes that differentiate the types are associated with the subject, the mode of the process, the shape and contents of the decision, the types of control as well as decision making discretion. The decision making model that applies for all the types referred to above focuses on discerning the preparatory phase which includes fact finding and operative interpretation (in the broad validation-derivative approach) and phases of making the decision to apply law (with the decision divided into the decision that qualifies the factual state and the decision that defines the consequences of the qualification), along with its justification that plays a highly significant communication and argumentation role. The holistic model of the process of application of law ought to also include the potential control phase and execution phase, both of which also, as a rule, constitute separate decision making processes. The following are the basic detailed components of the model, applicable across all types of application of law: making the assumption on the existence of operative interpretation in each decision making process (i.e. negation of the clara non sunt interpretanda principle); differentiation of reasoning and activities that include validation and reconstruction findings as well as post-reconstruction reduction and presentation of reasoning and interpretative activities as arguments justifying the decision, leading to its rationalisation. The following are the main particular components of the decision making model (relative to the type of the decision making model): diversity of relations between particular sources of reconstruction of the norm (regulations, decisions, non-legal criteria) within validation findings; diversity of relations between particular principles of reconstruction of the normative basis of the decision (linguistic, systemic, purposeful, functional, axiological); diversity of types and sources leading to diversity of decision making discretion in application of law; presence of political goals and policies of application of law within the decision making processes of the administrative type, and diversity of justification styles, associated with the content of descriptive components and components that rationalise the contents of the decision and its process, and with the openness of the presented arguments. An extensive analysis of the above-mentioned universal components and differentiators will be the subject of part 2 of this collection of articles.(original abstract)

Model procesu decyzyjnego w sądowym i administracyjnym typie stosowania prawa koncentruje się na wyróżnieniu fazy przygotowawczej. W jej ramach podejmuje się ustalenie stanu faktycznego i wykładnię operatywną (w szerokim ujęciu - walidacyjno-derywacyjnym) oraz fazy podejmowania decyzji stosowania prawa, włącznie z jej uzasadnieniem. Decyzja ta kwalifikuje stan faktyczny i ustala konsekwencje tej kwalifikacji. Uzasadnienie decyzji pełni funkcję komunikacyjną i argumentacyjną. Model całościowy procesu powinien też objąć potencjalną fazę kontrolną oraz fazę egzekucyjną, które co do zasady mogą być traktowane jako odrębne procesy decyzyjne, sprzężone przyczynowo-skutkowo z zasadniczym procesem kończącym się wydaniem decyzji stosowania prawa. Obok uniwersalnych składników tego modelu (takich jak: właściwości wykładni operatywnej; występowanie rozumowań i czynności, obejmujących ustalenia walidacyjne i rekonstrukcyjne oraz szczególne fazy obejmujące intuicję i redukcję decyzyjną), należy także dostrzec występowanie składników różniących poszczególne typy stosowania prawa. Do tych ostatnich należą m.in.: różnorodność relacji między poszczególnymi źródłami rekonstrukcji normy (przepisy prawne, decyzje stosowania prawa, otwarte kryteria pozaprawne); różnorodność relacji między poszczególnymi regułami wykładni (językowymi, systemowymi, celowościowymi, funkcjonalnymi, aksjologicznymi); różnorodność rodzajów, źródeł i zakresów luzów decyzyjnych stosowania prawa; obecność albo nieobecność celów politycznych i polityki stosowania prawa w procesach decyzyjnych, a także różnorodność stylów uzasadniania decyzji.(abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Law; Decision proces; Legal proceedings

PL

Prawo; Proces decyzyjny; Postępowanie sądowe

• Czasopismo: Studia Iuridica Lublinensia
• Rocznik: 2015
• Tom: 24
• Numer: nr 2
• Strony: 27--47

Twórcy

autor

Leszek Lesczyński

• Maria Curie-Sklodowska University

Bibliografia

• Harczuk J., Uzgadnianie w stosowaniu krajowego prawa publicznego, Lublin 2009 (unpublished PhD dissertation).
• Jaśkowska M., Uznanie administracyjne w orzecznictwie sądów administracyjnych, "Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego" 2010, No. 5-6.
• Kalisz A., Zienkiewicz A., Mediacja sądowa i pozasądowa. Zarys wykładu, Warsaw 2009.
• Kmieciak Z., Mediacja i koncyliacja w prawie administracyjnym, Cracow 2004.
• Lande J., Studia z filozofii prawa, Warsaw 1959.
• Lang W., Wróblewski J., Zawadzki S., Teoria państwa i prawa, Warsaw 1979.
• Leszczyński L., Orzekanie przez sądy administracyjne a kontrola wykładni prawa, "Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego" 2010, No. 5-6.
• Leszczyński L., Wykładnia operatywna (podstawowe właściwości), "Państwo i Prawo" 2009, No. 6.
• Leszczyński L., Zagadnienia teorii stosowania prawa. Doktryna i tezy orzecznictwa, Cracow 2000.
• Petrażycki L., Wstęp do nauki polityki prawa, Warsaw 1968.
• Petrażycki L., Wstęp do nauki prawa i moralności, Warsaw 1959.
• Podgórecki A., Założenia polityki prawa, Warsaw 1957.
• Wróblewski J., Sądowe stosowanie prawa, Warsaw 1988.
• Zieliński M., Poznanie sądowe - poznanie naukowe, Poznań 1979.
• Zieliński M., Wybrane zagadnienia wykładni prawa, "Państwo i Prawo" 2009, No. 6.
• Ziembiński Z., Problemy podstawowe prawoznawstwa, Warsaw 1980.
• Zimmermann J., Motywy decyzji administracyjnej i jej uzasadnienie, Warsaw 1981.
• Zirk-Sadowski M., Wykładnia i rozumienie prawa w Polsce po akcesji do Unii Europejskiej, [in:] Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, ed. S. Wronkowska, Cracow 2003.

Identyfikatory

DOI

10.17951/sil.2015.24.2.27