Nielegalny obrót dziełami sztuki w wybranych porządkach krajowych i prawie ponadnarodowym. Zagadnienia porównawcze odnośnie do przepisów karnych market nations i source nations

• Autorzy: Marcin Rau

Warianty tytułu

Illicit Trafficking in Works of Art in Selected Orders of Domestic and International Law. Comparative Issues Relating to Penal Provisions of Market Nations and Source Nations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Problematyka przestępczości dotyczącej dzieł sztuki przyciąga uwagę prawników, historyków sztuki, policji oraz służb odpowiedzialnych za ochronę zabytków, co znajduje swoje odzwierciedlenie w literaturze przedmiotu. Polska doktryna kieruje swoje zainteresowanie głównie na przepisy krajowe, co w moim odczuciu jest niewystarczające. Perspektywa prawa karnego międzynarodowego ma kluczowe znaczenie, ponieważ stanowi normatywny wyraz polityki państwa w tych kwestiach. Jak pokazuje to poniższa analiza, polityka państw jest radykalnie niejednolita, bo potencjał ekonomiczny państwa rzadko idzie w parze z bogactwem jego dziedzictwa kulturowego. Ta konstatacja umknęła uwadze polskiej literaturze przedmiotu, która nie zwróciła uwagi na korelację pomiędzy stopniem zamożności państwa, jego ekonomicznymi interesami, a interpretacją pojęcia "ochrona kulturowego dziedzictwa ludzkości". Kluczem do zrozumienia złożoności tych zagadnień jest wprowadzenie kategorii, które istnieją w międzynarodowym, a są nieobecne w polskim dyskursie prawnym. W pierwszym rozdziale niniejszego artykułu scharakteryzuję market nations czyli tzw. państwa kupujące oraz source nations - tzw. państwa-źródła, jak również przedstawię ich politykę dotyczącą dziedzictwa narodowego2. Drugi rozdział poświęcę analizie prawnoporównawczej wybranych ustaw karnych i przepisów dotyczących dóbr kultury. W trzecim rozdziale zwrócę uwagę na rozwiązania, jakie zastosował ustawodawca w Peru oraz we Włoszech - modelowych source nations. Czwarty rozdział przedstawia różnice w orzecznictwie dotyczącym dzieł sztuki na wybranych przykładach. W piątym rozdziale poruszę kwestie dotyczące sprawców przestępstw z perspektywy organów ścigania, natomiast szósty zawiera postulaty de lege ferenda dla polskiego ustawodawcy. (fragment tekstu)

EN

Contemporary perceptions of cultural heritage by the state show that international conventions on cultural goods can be interpreted in two different ways. What is interesting, the level of wealth of the state and its economic interests affect the different understanding of the concept of "protection of the cultural heritage of humanity", which is reflected in national legislation. Source nations typically providing a variety of criminal cultural property offenses, and the market nations preferring general provisions with minimal penalties. Legal solutions existing under Peruvian and Italian law can be an example to the rest of Europe, including Poland. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rynek sztuki; Handel; Dziedzictwo kulturowe; Prawo karne; Przestępczość

EN

Art market; Trade; Cultural heritage; Criminal Law; Crime

• Czasopismo: Studia Prawnicze i Administracyjne
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 9 (3)
• Strony: 33--38

Twórcy

autor

Marcin Rau

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• A. Coppola, Il Comando dei Carabinieri per la Tutela del Patrimonio Culturale [w:] Protecting Cultural Heritage as a Common Good of Humanity, red. S. Manacorda, Milano 2014, s. 93-101.
• S. Houpt, Muzeum zaginionych dzieł, Warszawa 2007, s. 77-83.
• O. Jakubowski, Karnoprawna ochrona zabytków - rozważania nad kierunkami zmian prawnych, [w:] Prawo ochrony zabytków, (red.), K. Zeidler, Gdańsk 2014, s.475-485.
• W. Jie, Art Market in 2014, Art Market Monitor of Artron - Annual Raport, s. 4.
• J. Kaczmarek, Prawnokarna ochrona dziedzictwa kultury, Kraków 2006.
• J. Kaczmarek, K. Zeidler, Karnoprawna ochrona zabytków, Prok. i Pr. 2004, nr 2, s. 83.
• T. Kline, Specyfika amerykańskich przepisów i prawa precedensowego w kontekście restytucji: nowe rozwiązania w prawodawstwie, polityce i praktyce Stanów Zjednoczonych dotyczące dzieł sztuki zagrabionych przez nazistów, Wystąpienie podczas konferencji Zrabowane - Odzyskane. Dobra kultury - przypadek Polski Kraków, 25-26 listopada 2014 r.
• W. Kowalski, Restytucja dóbr kultury utraconych przez Polskę w okresie II wojny światowej jako element polskiej polityki zagranicznej realizowanej przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w latach 1999--2009, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2011, s. 10.
• J. H. Merryman, Two Ways of Thinking About Cultural Property, The American Journal of International Law, Vol. 80, Issue 4 (1986), s. 831-853.
• S. J. Park, Cultural Propety Regime in Italy: An Industrialized Source Nation's Difficulties in Retaining and Recovering Its Antiquities, Journal of International Law, Vol. 23 Issue 4 (2002), s. 937.
• J. Radcliffe, Przedmowa. Handel kradzionymi dziełami sztuki [w:] Muzeum zaginionych dzieł, (red.), S. Houpt, Warszawa 2007.
• A. J. Slattery, To Catch an Art Thief: Using International and Domestic Laws to Paint Fraudulent Art Dealers into a Corner, Villanova Sports & Entertainment Law Journal, Vol. 19, Issue 2 (2012), s. 838.
• S. Stirling, Pizarro: Pogromca Inków, Warszawa 2005.
• M. Trzciński, Przestępczość przeciwko zabytkom archeologicznym. Problematyka prawno-kryminalistyczna, Warszawa 2010.