Polska i Polacy w poglądach Adolfa Hitlera (1919-1945)

• Autorzy: Marek Maciejewski

Warianty tytułu

Adolf Hitler's views on Poland and Poles (1919-1945)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W opracowaniu omówiono kilka okresów w kształtowaniu się stosunku Hitlera do spraw polskich. Mniej więcej do końca lat 20. XX w. wódz NSDAP zajmował się nimi na ogół raczej sporadycznie i zupełnie okazjonalnie, np. w związku z wojną polsko-bolszewicką oraz powstaniami śląskimi. Nie przywiązywał przy tym żadnej szczególnej wagi do tych kwestii, koncentrując się przede wszystkim na wypracowaniu generalnych założeń nazistowskiej polityki zagranicznej. (fragment tekstu)

EN

In shaping the attitude of Adolf Hitler towards Poland and Polish issues a few stages can be distinguished. Until about the end of the twenties of the 20th century he was interested in this matter only occasionally and intermittently, for example in connection with the Polish-Bolshevik war and Silesian Uprisings. He did not attach special importance to these issues, being involved in elaboration of the general principles of the Nazi foreign policy. But about the mid-twenties one of the main aims of that policy - besides defining the attitude towards France, Great Britain, Italy and the USA - was conquering territory in Eastern Europe. Hitler's ideas concerning this matter were connected with his critical opinions on communism and Soviet Russia. In the twenties and even later Poland was mainly seen in that context. His views on our country were a consequence of assumed principles of the Eastern Policy ("Ostpolitik"). Practically, until the late thirties Hitler did not refer to principles aiming to revision of the Versailles Order, which was characteristic of many German politicians in the period of Weimar Republic. Near the beginning of the thirties the next stage of Hitler's views on Polish matters could be observed. Its feature was rather positive than negative treatment of these issues. Then the first contacts between Hitler or other Nazi leaders and representatives of the Polish authorities took place. Both sides aimed to improve the relations between Germany and Poland. As Chancellor of the Third Reich Hitler was trying to gain Poland as an ally in realization of his plans of conquering the East. Obviously, his trials were unsuccessful. Just before the outbreak of the war his statements and opinions on Poland and Poles became sharp (a more and more impudent claim to mark out the corridor on Pomerania, a division of Upper Silesia etc.). After September 1, 1939, Poland was treated by Hitler as a Germany's enemy and Poles (and other Slavs) as submen ("Untermenschen"). According to Hitler, the Germans should rule them ruthlessly, tending to annihilation of these nations. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia; Państwo

EN

History; State

• Czasopismo: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius
• Rocznik: 2011
• Tom: 58
• Numer: nr 1
• Strony: 29--61

Twórcy

autor

Marek Maciejewski

Bibliografia

• 200 lat niemieckiej polityki wobec Polski, Warszawa 1999
• A. Brożek, Chicagowskie echa napadu na artystów katowickiego Teatru Polskiego w Opolu w 1929 r., "Studia Śląskie"1972, t. XXII
• A. Bullock i I. Kershaw. F. L. Carsten, Faschismus in Oesterreich. Von Schönerer zu Hitler, München 1977
• A. Bullock, Hitler. Studium tyranii, Warszawa 1975
• A. Czubiński, Miejsce Polski w hitlerowskich planach ustanowienia nowego porządku w Europie w latach 1934-1940, [w:] Miejsce Polski w niemieckich planach aneksji i podobojów 1914-1945, pod red. A. Czubińskiego, Opole 1991
• A. Hitler, Monologe im Führerhauptquartier 1941-1944. Die Aufzeichnungen Heinrich Heims, hrsg. Von W. Jochmann, Hamburg 1980
• A. Hitler,Mein Kampf, München 1933
• A. Rosenberg, Der Zukunftsweg der nationalsozialistischen Aussenpolitik, München 1927
• A. Wysocki, Tajemnice dyplomatycznego sejfu, Warszawa 1974, s. 81.
• Adolf Hitler In Franken.Reden aus der Kampfzeit, hrsg. von H. Preiss und J. Streicher, Nürnberg 1939
• B. Dopierała, Gdańska polityka Józefa Becka, Poznań 1967
• B. Hamann, Wiedeń Hitlera. Lata nauki pewnego dyktatora, Warszawa 1999
• Bund DAeutscher Osten w systemie antypolskiej propagandy, Warszawa 1977
• C. Madajczyka: Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t. 1-2, Warszawa 1970
• Teki Jana Szembeka, pod red. T. Komarnickiego, t. 1, Londyn 1964
• Die Tagebücher von Joseph Goebbels, hrsg. von E. Frölich, Bd. II, München 1982
• E. C. Króla, Propaganda i indoktrynacja narodowego socjalizmu w Niemczech 1919-1945
• Studium organizacji, treści, metod i technik masowego oddziaływania, Warszawa 1999
• E. Deuerlein, Hitlers Eintritt in die Politik und die Reichswehr, "Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte", 2/1959
• E. Jäckel, Hitlera pogląd na świat, Warszawa 1974
• E. Kandl, Hitlers Oesterreichsbild, Wien 1963 (maszynopis)
• E. Klein, Mord w Potempie. Kapitulacja republiki weimarskiej przed Hitlerem, "Studia Śląskie" 1963, t. VII
• E. Kuroński, Położenie prawne ludności polskiej w III Rzeszy, Katowice 1938
• F. Ratzela. Szerzej piszę o tym w monografii Ruch i ideologia narodowych socjalistów w republice Weimarskiej. O źródłach i początkach nazizmu 1919-1924, Warszawa - Wrocław 1985
• Faszyzm i okupacje 1938-1945. Wykonywanie okupacji przez państwa Osi w Europie, t. 1-2, Poznań 1983-1984.
• Führer befiehl... Selbstzeugnisse aus der "Kampfzeit" der NSDAP. Dokumentation und Analyse, hrsg. von A. Tyrell, Düsseldorf 1969
• G. Schubert, Die Anfänge der nationalsozialistischen Aussenpolitik 1919-1923, Berlin 1961
• A. Kuhn, Hitlers aussenpolitisches Programm. Entstehung und Entwicklung (1919-1939), Stuttgart 1970
• G. Stoakes, The Evolution of Hitler's Ideas on Foreign Policy 1919-1925, [w:] The Shaping of the Nazi State, ed. by P. D. Stachura, London 1978
• G. Wollstein, Die Politik des nationalsozialistischen Deutschlands gegenüber Polen 19331939/45, [w:] Hitler, Deutschland und die Mächte, hrsg. von M. Funke, Düsseldorf 1977
• G. Wollstein, Von Weimarer Revisionismus zu Hitler. Das Deutsche Reich und die Großmächte in der Anfangsphase der nationalsozialistischen Herrschaft in Deutschland, Bonn -Bad Godesberg 1973, s. 145.
• H. Graml, Europas Weg in den Krieg. Hitler und die Mächte 1939, München 1990
• H. Helbig, Die Träger der Rapallo-Politik, Göttingen 1958
• H. Orłowski, "Polnische Wirtschaft". Zum deutsche Polendiskurs In der Neuzeit, Wiesbaden 1996
• H. Picker, Hitlers Tischgespräche im Fürherhauptquartier, Stuttgart 1977
• H. R. Trevor-Roper, Hitlers Kriegsziele, " Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte", 2/1960
• H. Rauschning, Gespräche mit Hitler, Wien - Zürich - New York 1940
• H. Schleiera, Burżuazyjna historiografia w Niemczech weimarskich, Warszawa 1985.
• H. Sündermann, Tagesparolen. Deutsche Presseweisungen 1939-1945. Hitlers Propaganda und Kriegsführung, Leoni am Starnberger See 1973.
• H. von Seeckt, Die Zukunft des Reiches, Berlin 1929
• H.-L. Volkmann, Polen im politisch-wirtschaftlichen Kalkül des Dritten Reiches, [w:] Der Zweite Weltkrieg. Analysen, Grundzüge, Forschungsbilanz, hrsg. von W. Michalka, München - Zürich 1990
• H. Olszewski, Nauka historii w upadku. Studium o historiografii i ideologii historycznej w imperialistycznych Niemczech, Warszawa - Poznań 1982
• Herresadjutant bei Hitler 1938-1943. Aufzeichnungen des Major Engel, hrsg. von H. von Kotze, Stuttgart 1974
• Hitlers Weisungen für die Kriegsführung 1939-1945, hrsg. von W. von Hubatsch, Frankfurt a.M. 1960
• Hitlers Zweites Buch. Ein Dokument aus dem Jahre 1928, hrsg. von G. L. Weinberg, Stuttgart 1961
• I. Kershaw, Mit Hitlera. Wizerunek a rzeczywistość III Rzeszy, Zakrzewo 2009
• J. Chodorowski, Niemiecka doktryna gospodarki wielkiego obszaru 1800-1945, Wrocław 1972
• J. Karski, Wielkie mocarstwa wobec Polski 1919-1945. Od Wersalu do Jałty, Warszawa 1989
• J. Krasuski, Stosunki polsko-niemieckie 1919-1932, Poznań 1975
• J. L. Heinemann, Hitler's First Foreign Minister ConstantinFreiherr von Neurath. Diplomat and Statesman, Los Angeles 1979
• J. Lipski, Diplomat in Berlin1933-1939. Papers and Memoirs of Josef Lipski, Ambassador of Poland, New York - London 1968
• J. Serwatka, Józef Piłsudski a Niemcy, Wrocław 1997
• J. Sobczak, Propaganda zagraniczna Niemiec weimarskich wobec Polski, Poznań 1973
• J. W. Borejsza, Antyslawizm Adolfa Hitlera, Warszawa 1988
• K. Fiedor, Antypolskie organizacje w Niemczech (1918-1939), Wrocław 1973
• K. Fiedor, Polska i Polacy w polityce Trzeciej Rzeszy 1933-1939, Łódź 2005
• K. Heiden, Hitler, Zürich 1936
• K. Hildebrand, Vom Reich zum Weltreich. Hitler NSDAP und koloniale Frage 1919-1945, München 1969
• K. Jasik, Uwagi o sanacyjnych sondażach ruchu narodowych socjalistów w Niemczech (19311933), "Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi" 1977, t. III
• K. Jonca, Die polnische Nation in der politischen Doktrin Hitlers, [w:] Menetekel. Das Gesicht des Zweiten Weltkrieges, hrsg. von P. Schönlein, J. Wollenberg und J. Wyrozumski, Kraków - Nürnberg 1991
• K. Jonca, Polityka narodowościowa Trzeciej Rzeszy i jej stosowanie na Śląsku Opolskim (19331940), Katowice 1970
• K.Lange, Der Terminus Lebensraum in Hitlers Mein Kampf, " Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte", 4/1965
• M. Broszat, autor fundamentalnych monografii: Nationalsozialistische Polenpolitik 1939-1945, Stuttgart 1961
• M. Domarus (Hitler. Reden und Proklamationen 1932-1945.Kommentiert von einem deutschen Zeitgenossen, Bd. I, t. 1, Wiesbaden 1973
• M. Maciejewski, Najwcześniejsze polskie interpretacje nazizmu (1922-1924), [w:] Polskie interpretacje autorytaryzmu i totalitaryzmu, "Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi", t. XXXIII (w druku).
• M. Wojciechowski, Polsko-niemiecka deklaracja o nieagresji z 26 stycznia 1934 r., Katowice 1963
• O stosunku rewolucyjnych konserwatystów do nazizmu w Rzeszy republikańskiej i hitlerowskiej, Wrocław 1994
• O.Wagener, Hitler aus nächster Nähe. Aufzeichnungen eines Vertrauten 1929-1932, hrsg. von H. A. Turner jr., Frankfurt a.M. 1978
• P. Wandycz, Próba nawiązania przez Marszałka Piłsudskiego kontaktu z Hitlerem jesienią 1930 roku, "Niepodległość", t. XI, New York 1978.
• Polska i Polacy w propagandzie narodowych socjalistów w Niemczech (1934-1938), "Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi" 2003, t. XXVI
• R. H. Phelps, Hitler als Parteiredner im Jahre 1920, "Vierteljahrshefte für Zeitgeschte", 3/1963
• S. Haffner, Anmerkungen zu Hitler, München 1978
• S. Schimitzka Drogi i bezdroża minionej epoki, Warszawa 1976 S. Żerko, Polska w hitlerowskiej koncepcji polityki zagranicznej 1933-1939 "Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi" 2001, t. XXIV
• S. Żerko, Stosunkipolsko-niemieckie 1938-1939, Poznań 1998
• Sämtliche Aufzeichnungen 1905-1924, hrsg. von E. Jäckel und A. Kuhn, Stuttgart 1980
• Staatsmänner und Diplomaten bei Hitler. Vertrauliche Aufzeichnungen über Unterredungen des Auslandes 1930-1941, hrsg. von A. Hillgruber, Bd. I, Frankfurt a.M. 1967
• T. Szaroty, Niemcy i Polacy. Wzajemne postrzeganie i stereotypy, Warszawa 1996.
• von H. G. Seraphim, Göttingen 1956
• W. Baumgart, Zur Ansprache Hitlers vor den Führern der Wehrmacht am 22. August 1939, "Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte", 2/1968
• W. Daim, DerMann der Hitler die Ideen gab, München 1958
• Warum mußte ein 8. November kommen?, München 1924, s. 3-4.
• Weißbuch der Polnischen Regierung über die polnisch-deutschen und polnisch-sowjetrussischen Beziehungen im Zeitraum von 1933 bis 1939, Basel 1940 (tzw. Polska Biała Księga).
• Z. Wojciechowski, Od Wersalu do Poczdamu, "Przegląd Zachodni" 1955, nr 5-6