Polska i Polacy doby Renesansu w oczach cudzoziemców

• Autorzy: Mirosław Sadowski

Warianty tytułu

Poland and the Poles of the Age of the Renaissance in Foreginers' Eyes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiotem poniższego tekstu jest próba ukazania obrazu Polski i Polaków w okresie Odrodzenia przez cudzoziemców, którzy dokonywali tej oceny od XVI wieku do czasów nam współczesnych. Moim zdaniem spojrzenie oczami cudzoziemców na ten najlepszy okres w dziejach Polski może być niezwykle interesujące, ponieważ bardziej znane wydają się relacje o naszym kraju dotyczące mniej pomyślnych czasów. Zanim jednak przystąpię do właściwej analizy tematu warto słów kilka powiedzieć o badanej epoce, zarówno na gruncie europejskim, jak i polskim. Pragnę w tym miejscu uściślić, że za lata Odrodzenia w Polsce przyjmuję jego najpełniejszy rozkwit, zatem panowanie ostatnich Jagiellonów i pierwszych władców elekcyjnych. (fragment tekstu)

EN

In the author's judgment, the opinions of foreigners on Poland and the Polish people of the Renaissance era which were presented above, though by necessity limited, nevertheless entitle us to draw some final conclusions. First and foremost it needs to be pointed out that opinions on Poland of the mentioned period were very diverse, ranging from flattering to strongly critical. However, it has to be added that positive views prevail. Among critical ones, those concerning the country's development and Polish national character clearly stand out; foreigners criticize small number of towns which contributes to the increase in travel hardships and negatively evaluate Polish people's excessive predilection for quarrels and squabbles (particularly under the influence of alcohol). In turn, other commentators indicate that the country is well-developed, agriculture is flourishing, the inhabitants are getting richer. Many authors stress the high level of Polish nobility's education and the fluency in foreign languages of many of its representatives. The most prominent humanist of the period, Erasmus of Rotterdam, admires both the Polish ruler and his subjects. He considers them to be reasonable, good-natured and well-meaning towards others, unwilling to quarrel and preferring peaceful resolution of all disputes. It should be especially strongly emphasized that both for earlier and contemporary foreigners writing about Poland, our country was a unique phenomenon on a worldwide scale as far as the question of religious tolerance is concerned. In the Polish Commonwealth not only Protestants or Moslems were able to enjoy their rights; the same was true for Jews who were persecuted on the whole continent during relevant time. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Cudzoziemcy; Kultura; Cywilizacja europejska

EN

Foreigners; Culture; European civilization

• Czasopismo: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius
• Rocznik: 2011
• Tom: 58
• Numer: nr 1
• Strony: 63--74

Twórcy

autor

Mirosław Sadowski

Bibliografia

• A. Wyczański, Polska w epoce Odrodzenia. Państwo, społeczeństwo, kultura, Warszawa 1986
• W. F. Reddaway, The Cambridge History of Poland, t. I, Cambridge 1950
• J. Delumeau, Cywilizacja Odrodzenia, Warszawa 1987
• J. Burckhardt, Kultura Odrodzenia we Włoszech. Próba ujęcia, Warszawa 1991
• P. Burke, Kultura i społeczeństwo w Renesansowych Włoszech, Warszawa 1991
• J. Ziomek, Renesans, Warszawa 2008
• M. Maciejewski, M. Sadowski, Historia gospodarcza od XV do XX wieku, Wrocław 2007
• Historia Europy, pod red. A. Mączaka, Wrocław - Warszawa - Kraków 1997
• J. Lecler, Hitoria tolerancji w wieku reformacji, t. II, Warszawa 1964
• E. Garin, Człowiek renesansu, [w:] Człowiek Renesansu, pod red. E. Garina, Warszawa 2001
• P. Johnson, Historia chrześcijaństwa, Gdańsk 1993
• J. Maritain, Trzej reformatorzy, Warszawa - Ząbki 2005, s. 63-67.
• A. Zamoyski, Polska. Opowieść o dziejach niezwykłego narodu 966-2008, Kraków 2011
• W. Czapliński, Zarys dziejów Polski do roku 1864, Kraków 1985
• L. Poliakov, Historia antysemityzmu. Epoka wiary, t. 1, Kraków 2008
• J. Bodin Andegaweńczyk, Sześć ksiąg o rzeczypospolitej, Warszawa 1958
• S. Sider, Handbook to Life in Renaissance Europe, New York 2005
• N. Davies, Europa. Rozprawa historyka z historią, Kraków 1998
• J. Garbacik, J. A. Gierowski, Epoka Erazma z Rotterdamu. (Rzut oka na stosunki społeczno-gospodarcze. Problem narodowości i patriotyzmu. Erazm wobec idei cesarskiej Karola V), [w:] Erasmiana Cracoviensia. W 500-lecie urodzin Erazma z Rotterdamu (1469-1536), pod red. J. Buszko, Kraków 1971
• H. B. Segel, Renaissance culture in Poland: the rise of humanism, 14701543, New York 1989
• A. Zamoyski, Polska. Opowieść o dziejach niezwykłego narodu 966-2008, Kraków 2011
• J. Domański, Erazm i filozofia. Studium o koncepcji filozofii Erazma z Rotterdamu, Warszawa 2001, s. 99.
• J. Tazbir, W pogoni za Europą, Warszawa 1998
• Fragment pamfletu [w:] N. Davies, Boże igrzysko. Historia Polski, t. 1: Od początków do roku 1795, Kraków 1990, s. 552.
• P. Jasienica, Ostatnia z rodu, Warszawa 1988
• J. Baszkiewicz, Historia Francji, wyd. 3 uzup. i popr., Wrocław 1995
• W. Bruce Por. H. Zins, Polska w oczach Anglików XIV-XVI w., Warszawa 1974