Wizerunek Ukraińca w polskiej myśli politycznej - perspektywa historyczna oraz współczesne odniesienia

• Autorzy: Barbara Stoczewska

Warianty tytułu

The Image of the Ukrainians in Polish Political Thought - Historical Perspective and Contemporary References

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Obraz Ukraińców w polskiej myśli politycznej miał zmienny charakter i był również wynikiem bardzo skomplikowanych stosunków polsko-ukraińskich. Świetna rola historycznych wydarzeń, takich jak wojny z Kozakami, silnego antagonizmu polsko-ukraińskiego w Galicji i na Wołyniu, krwawych wydarzeń podczas II wojny światowej. Ten negatywny obraz został skutecznie wzmacniany propagandami okresu komunistycznego. Przed 1918 wizerunek Ukraińców w polskiej myśli politycznej był wynikiem historycznych wspomnień i planów odzyskania niepodległości. W tym kontekście Ukraińcy często byli postrzegani jako potencjalni sojusznicy w walce z Rosją. Pod koniec I wojny światowej wśród Polaków było powszechne przekonanie, że Ukraińcy nie są zdolni do konstruktywnego działania. Wiedza Polaków na temat Ukrainy i Ukraińców jest nadal bardzo niski.

EN

The image of Ukrainians in the Polish political thought had a variable character and was also the result of extremely complicated polish-ukrainian relations. Great role played historical events, such as the war with Cossacks, the strong polish-ukrainian antagonism in Galicia and the bloody events in Volhynia during World War II. This negative image has been effectively reinforced by the propaganda of the communist period. After 1989, this image was completed by new experience, as the result of the transformation. Before 1918 image of Ukrainians in polish political thought was the result of the historical reminiscences and plans for regaining independence. In this context the Ukrainians were often seen as potential allies in the struggle with Russia. At the end of World War I among the Poles was common belief that Ukrainians are not capable of constructive action, create independent state. Conflict with the Ukrainian national minority in the Second Republic influenced the strengthening of the negative image of Ukrainians. Modern research shows, that this image is a change. Only the older generation of Poles look at this problem through the prism of history. However, knowledge of Poles about Ukraine and Ukrainians is still very low. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Społeczeństwo obywatelskie; Wizerunek państwa; Świadomość społeczna; Historia

EN

Civic society; Image of the country; Public awareness; History

• Czasopismo: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius
• Rocznik: 2011
• Tom: 58
• Numer: nr 1
• Strony: 139--155

Twórcy

autor

Barbara Stoczewska

Bibliografia

• A więc jednak Rusin, "Nasza Przyszłość", sierpień 1934, t. XXXVIII
• A. A. Zięba, Historia, a współczesne stosunki polsko-ukraińskie, "Przegląd Polonijny" 1993, nr 4
• A. A. Zięba, Ukraińcy w oczach Polaków (wiekXX), "Dzieje Najnowsze" 1995, nr 2
• A. Mietkowski, Sąsiedzi i Europa, [w:] Kultura i jej krąg 1946-1986, Katalog wystawy czterdziestolecia Instytutu Literackiego, Biblioteka Polska, Paryż 11 XII 1986-10 11987, pod red. G. Pomiana, Paris 1988
• ; A. Wątor, Narodowa Demokracja w Galicji do 1918 roku, Szczecin 2002, s. 69.
• B. Wysłouch, Szkice programowe. (Polska etnograficzna. Nasze zadania narodowe), "Przegląd Społeczny", czerwiec 1886, z. VI
• D. Sosnowska, Stereotyp Ukrainy i Ukraińca w literaturze polskiej, [w:] Narody i stereotypy, pod red. T. Walas, Kraków 1995
• Droga na wschód. Z Jerzym Giedrojciem rozmawia Marek Zieliński, "Więź" 1989, nr 10 (372)
• E. Koko, Polska historiografia po 1989 o relacjach polsko-ukraińskich w latach 1918-1939, [w:] Historycy polscy i ukraińscy wobec problemów XXwieku, pod red. P. Kosiewskiego, G. Motyki, Kraków 2000
• Fatalna synteza, "Biuletyn Polsko-Ukraiński" 1934, nr 45
• H. Arkusza, Sejm Krajowy Galicyjski a kwestia stosunków polsko-ukraińskich, [w:] Parlamentaryzm i prawodawstwo przez wieki, pod red. J. Malca, W. Uruszczaka, Kraków 1999
• H. Pietrzak, Stereotypy polsko-ukraińskie i sposoby ich przezwyciężania, [w:] Polska - Niemcy - Ukraina w Europie. Narodowe identyfikacje i europejskie integracje w przededniu XXI weku, pod red. W. Bonusiaka, Rzeszów 2000
• Historyczna rola chłopów polskich w Małopolsce Wschodniej, "Piast", 02 XII 1928, nr 49.
• J. B. W imię prawdy dziejowej, "Przegląd Polsko-Ruski", "Nasza Przyszłość", październik-grudzień 1935, t. XLVI
• J. Błuszkowski, Stereotypy narodowe w świadomości Polaków, Warszawa 2003
• J. Bobrzyński, W imię prawdy dziejowej. Przegląd Polsko-Ruski, "Nasza Przyszłość", t. XLVI, październik-grudzień 1935
• J. Czarnecki, J. Bobrzyński, Racja stanu ruskiego narodu, "Nasza Przyszłość", t. LXXI-LXXII, maj-czerwiec 1939
• J. Giertych, O program polityki kresowej, Warszawa 1932
• J. Konieczna, Polska - Ukraina. Wzajemny wizerunek, [w:] Obraz Polski i Polaków w Europie, pod red. L. Kolarskiej-Bobińskiej, Warszawa 2003
• J. Popowski, Narodowość - rasa (Słowiaństwo - panslawizm), "Przegląd Polski" 1892, J. Radziejowski, Ukraińcy i Polacy - kształtowanie się wzajemnego obrazu i stereotypu, "Znak" 1884 (11-12), nr 360-361
• K. Srokowski, Polska racja stanu w sprawie ruskiej, "Krytyka", kwiecień 1907, R. IX, z. 4/5
• Koło Polskie, a posłowie ruscy, "Słowo Polskie", 20 I 1901, nr 34.
• Kongres ludowców z Małopolski Wschodniej, "Piast", 03 XII 1922, nr 46-19.
• L. Wasilewski, Józef Piłsudski, jakim go znałem, Warszawa 1935
• L. Wasilewski, Kwestia ukraińska, jako zagadnienie międzynarodowe, Warszawa 1934
• L. Wasilewski, Ukraina i sprawa ukraińska, Kraków 1911, s. X. L. Wasilewski, Z kraju i o kraju. Ze spraw rusińskich, "Przedświt" 1899, nr 7
• M. Bohun, Oblicza obsesji - negatywny obraz Rosji w myśli polskiej, [w:] Katalog wzajemnych uprzedzeń Polaków i Rosjan, pod. red. A. de Lazariego, Warszawa 2006, s. 213.
• M. Jaskólski, Ateńczyk z Jezupola, [w:] Idee - państwo - prawo. Prace poświęcone pamięci prof. dr Marka Sobolewskiego, pod. red. J. Majchrowskiego, Zeszyty Naukowe UJ, Prace z nauk politycznych, z. 28, Kraków 1991
• M. Nowak, Podstawowe zagadnienia ideologii narodowej a problem mniejszości ukraińskiej w publicystyce Narodowej Demokracji lat 1923-1928, [w:] Między Odrą, a Dnieprem. Wyznania i narody, cz. II, zbiór studiów pod red. T. Stegnera, Gdańsk 2000
• M. Waldenberg, Narody zależne i mniejszości narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej: dzieje konfliktów i idei, Warszawa 2000
• N. Modnicka, "Owo monstrum-stereotyp" - Ukraińcy dawniej i dziś, "Tygiel Kultury" 1999, nr 1-3
• Program Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego w zaborze rosyjskim, "Przegląd Wszechpolski" 1903
• Przegląd Wszechpolski. Narodowa Demokracja. Antologia myśli politycznej "Przeglądu Wszechpolskiego", wstęp, wybór i opracowanie B. Toruńczyk, Londyn 1983
• Przełom w opinii publicznej w sprawie polsko-ukraińskiej, "Nasza Przyszłość", wrzesień 1937, t. LIV
• R. Dmowski, Polityka polska i odbudowanie państwa, Warszawa 1988
• R. Skrzycki (R. Dmowski), Listy warszawiaka z Galicji, "Przegląd Wszechpolski" 1897, nr 1
• R. Tomczyk, Socjaldemokraci polscy i ukraińscy w Galicji. (Z dziejów współpracy), Zeszyty Naukowe Instytutu Badań społecznych i Międzynarodowych Fundacji im. K. Kelles-Krauza, z. 10, Warszawa 2007
• R. Wapiński, Kształtowanie się wyobrażeń polskich środowisk politycznych o narodach Rzeczpospolitej przedrozbiorowej, [w:] Polacy o Ukraińcach, Ukraińcy o Polakach. Materiały z sesji naukowej, pod red. T. Stegnera, Gdańsk 1993
• Raport CBOS stosunek Polaków do innych narodów, luty 2011, www.cbos.pl/SPISKOM. POL/2011/K_013_11.PDF. Dostęp: 21 lipca 2011.
• S. Szczepanowski, Na przełomie, cz. II, "Kraj", 2 XI 1890, nr 44.
• S. Tarnowski, Sienkiewicza "Ogniem i mieczem", "Przegląd Polski" 1884, t. IV
• S. Tarnowski, Wnioski i przestrogi. Dobre i złe znaki, [w:] Z doświadczeń i rozmyślań, wstępem i przypisami opatrzył A. Rzegocki, Kraków 2002
• Smutne żniwo sanacyjnej roboty, "Piast", 14 X 1928, nr 42.
• Sprawa mniejszości, "Piast", 24 IX 1928, nr 39.
• Sprawozdanie z sesji sejmowej, "Przegląd Polski" 1891, t. 99
• Sprawy polskie. W Małopolsce Wschodniej, "Piast", 29 X 1922, nr 44, t. 106
• T. Rutowskiego, Sprawozdanie stenograficzne z rozpraw galicyjskiego Sejmu Krajowego 13 posiedzenia 1 sesji VII periodu Sejmu Galicyjskiego z dnia 9 lipca 1902 roku
• W zaborze austriackim, "Polak" 1902, nr 12
• W. Feldman, Dzieje polskiej myśli politycznej 1864-1914. Wydanie drugie, z przedmową L. Wasielewskiego, Warszawa 1933
• W. Feldman, Stronnictwa i programy polityczne w Galicji 1848-1906, Kraków 1907, t. 2
• W. Tomkiewicz, Ukraina między Wschodem i Zachodem, "Sprawy Narodowościowe" 1938, nr 1-2
• Z zaboru rosyjskiego, "Przegląd Wszechpolski" 1895, nr 16
• Z. Miłkowski, Ukrainizm galicyjski, "Przegląd Narodowy", sierpień 1908, R. I, nr 8
• Z. Wójcik, U źródeł polsko-ukraińskiej teraźniejszości, "Znak" 1984 (11-12), nr 360-361
• Zagadnienie ukraińskie w oświetleniu historycznym, "Nasza Przyszłość", listopad 1930, t. V
• Zbrodnicza działalność Ukraińców w Małopolsce Wschodniej, "Piast", 17 IX 1922, nr 38