Skuteczność prawa i jej granice

• Autorzy: Małgorzata Ewa Stefaniuk

Warianty tytułu

Effectiveness of the Law and Its Limits

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Na początku artykułu omówiono pojęcie skuteczności i skuteczności prawa. Następnie przedstawiono ograniczenia skuteczności prawa oraz granice prawa. Na koniec zaprezentowano przyczyny trudności w badaniach nad skutecznością prawa.

EN

The effectiveness of the law is one of criteria for its assessment. It is difficult to image good law that is not effective. However, this criterion should not be fetishized because it is not the only one.The concept of effectiveness of the law is ambiguous. In literature on the subject opinions only partially agree about the kinds of effectiveness of the law, the terminology used being far from uniform. Most often the following are distinguished: behavioral (factual) effectiveness, finistic effectiveness and socio-educational effectiveness. There are also motivational effectiveness, psychological effectiveness, and axiological effectiveness as separate kinds of effectiveness or varieties of theforegoing three basic kinds. The problems of the effectiveness of the law also entail the question of its limits, the exceeding of which causes the inefficiency of governance by means of the law. On the two extremes there are opposing conceptions of omnipotence of legal measures and limitation conceptions. Literature on the subject distinguishes factors that cause the total ineffectiveness of action of the law and factors that change this effectiveness in the positive sense (enhancement of effectiveness) and in the negative (diminution of effectiveness). There is no unambiguous answer in what spheres of the reality the law should interfere and in what spheres it should leave a given matter to be regulated by other normative systems. Especially sensitive are the issues associated with the legal regulations concerning access to alcohol, narcotics or to gambling. In literature on the subject there are often demands that studies on the effectiveness of the law should be conducted on a larger scale than previously, using sociological methods, whose result would permit us to avoid making ineffective law and eliminate ineffective or insufficiently effective norms. However, it is difficult to conduct these studies since 1) the term 'effectiveness of the law' is ambiguous; 2) effectiveness differs depending on the branch of the law; 3) effectiveness differs depending on the kinds of norms (whether they designate duties or permissions); 4) there are no good measures of the effectiveness of the law and the measure of tolerance of the ineffectiveness of binding norms; 5) the effectiveness of the law is gradable; 6) effectiveness differs depending on addressees; 7) effectiveness differs depending on the time when studies are conducted. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo; Naruszenie przepisów prawa

EN

Law; Violation of the law

• Czasopismo: Studia Iuridica Lublinensia
• Rocznik: 2011
• Tom: 16
• Strony: 55--72

Twórcy

autor

Małgorzata Ewa Stefaniuk

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• Borucka-Arctowa M., O społecznym działaniu prawa, Warszawa 1967, s. 11.
• Borucka-Arctowa M., Poglądy społeczeństwa polskiego na stosowanie prawa, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1978, s. 8.
• Borucka-Arctowa M., Prawo natury a koncepcja świadomości prawnej, "Studia Prawnicze" 1985, z. 3-4, s. 19.
• Borucka-Arctowa M., Problemy granic prawa, [w:] Problemy teorii i filozofii prawa, Lublin 1985, s. 50.
• Borucka-Arctowa M., Świadomość prawna a planowe zmiany społeczne, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1981, s. 78.
• Chauvin T., Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2009, s. 186.
• Cywiński Z., Kilka uwag o ujęciach świadomości prawnej, "Studia Iuridica" 1996, XXXI, s. 12.
• Frieske K., Socjologia prawa, Warszawa-Poznań 2000, s. 200.
• Fuller L.L., Moralność prawa, Warszawa 1987, s. 74 i nast.
• Gizbert-Studnicki T., Wykładnia celowościowa, "Studia Prawnicze" 1985, z. 3-4, s. 64-69.
• Goetz K.H., Zubek R., Stanowienie prawa w Polsce. Reguły legislacyjne a jakość ustawodawstwa, Sprawne Państwo. Program Ernst &Young, Warszawa 2005.
• Gromski W., Autonomia i instrumentalny charakter prawa, Wrocław 2000, s. 97.
• Gryniuk A., Kultura prawna a świadomość prawna, "Państwo i Prawo" 2002, z. 1, s. 30.
• Gryniuk A., Świadomość prawna. (Studium teoretyczne), Toruń 1979, s. 10-11.
• Izdebski H., Refleksje o skuteczności prawa, [w:] Skuteczność prawa. Konferencja Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, 27 lutego 2009 r., T. Giaro (red.), Warszawa 2010, s. 249.
• Jabłońska-Bonca J., Prawo w kręgu mitów, Gdańsk 1995, s. 105, za: W. Gromski, Autonomia i instrumentalny charakter prawa, Wrocław 2000, s. 155.
• Katz H., Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1971, s. 416.
• Kisilowski M., Prawo sektora pozarządowego. Analiza funkcjonalna, Warszawa 2009, s. 283 i nast. za: H. Izdebski, Refleksje o skuteczności prawa, [w:] Skuteczność prawa. Konferencja Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, 27 lutego 2009 r., T. Giaro (red.), Warszawa 2010, s. 258.
• Klimkiewicz L., Opinie studentów o prawie, "Jurysta" 1997, nr 7-8, s. 5-6.
• Kojder A., Ograniczenia skuteczności prawa, [w:] Skuteczność prawa i problemy jej badania, "Studia Prawnicze" 1980, z. 1-2, s. 33.
• Kowalski J., Lamentowicz W., Winczorek P., Teoria państwa i prawa, Warszawa 1981, s. 216.
• Kwaśniewski J., Polityka prawa jako nauka praktyczna, [w:] Prawo w społeczeństwie, J. Kurczewski (red.), Warszawa 1975, s. 202.
• Michałek K., Na drodze ku potędze. Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki 1861-1945, Warszawa 1999, s. 282.
• Morawski L., Główne problemy współczesnej filozofii prawa. Prawo w toku przemian, Warszawa 2000, s. 65.
• Oniszczuk J., Filozofia i teoria prawa, Warszawa 2008, s. 334.
• Packer H.L., The Limits of the Criminal Sanction, Stanford 1968, s. 282, za: K. Frieske, Socjologia prawa, Warszawa-Poznań 2000, s. 202.
• Pałecki K., Prawoznawstwo. Zarys wykładu. Prawo w porządku społecznym, Warszawa 2003, s. 169.
• Pałecki K., Uwagi o koncepcji 'granic prawa' Roscoe Pounda, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego", Prace z Nauk Politycznych, 1984, z. 20, s. 39. za: W. Gromski, Autonomia i instrumentalny charakter prawa, Wrocław 2000, s. 149-150.
• Pałecki K., Warianty oddziaływania prawem na stosunki rodzinne, [w:] Prawo w społeczeństwie, J. Kurczewski (red.), Warszawa 1975, s. 361-381, zwłaszcza s. 372-375.
• Pieniążek A., Z problematyki przedmiotu socjologii prawa, "Annales UMCS" 1985/1986, sectio G, vol. XXXII/XXXIII, s. 185-186.
• Podgórecki A., Socjologia prawa, Warszawa 1962, s. 169.
• Podgórecki A., Zarys socjologii prawa, Warszawa 1971, s. 457.
• Skąpska G., Prawo i społeczeństwo, Katowice 1999, s. 118-119.
• Stefaniuk M.E., Preambuła aktu normatywnego w doktrynie oraz w procesie stanowienia i stosowania polskiego prawa w latach1989-2007, Lublin 2009.
• Stelmach J., Sarkowicz R., Filozofia prawa XIX i XX wieku, Kraków 1999, s. 68.
• Wilson J.Q., Thinking about Crime, New York 1977, s. 174, za: K. Frieske, Socjologia prawa, Warszawa-Poznań 2000, s. 201.
• Wronkowska S., Kryteria oceny prawa, [w:] Przemiany polskiego prawa (lata 1989-1999), E. Kustra (red.), Toruń 2001, s. 42-44.
• Wróblewski J., Skuteczność prawa i problemy jej badania, "Studia Prawnicze" 1980, z. 1-2, s. 6.
• Wróblewski J., Teoria racjonalnego tworzenia prawa, Wrocław 1985, s. 241.
• Ziembiński Z., Problemy podstawowe prawoznawstwa, Warszawa 1980, s. 434.
• Ziembiński Z., Socjologia prawa jako nauka prawna, Warszawa-Poznań 1975, s. 129-133.