Biblioteczne zasoby cyfrowe jako niezbędny element współczesnego środowiska edukacyjnego studentów z niepełnosprawnością wzroku

• Autorzy: Małgorzata Fedorowicz-Kruszewska

Warianty tytułu

Digital library resources as an essential element of the modern educational environment of students with visual impairment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Liczba studentów z niepełnosprawnością na polskich uczelniach znacznie wzrosła w ciągu ostatnich kilkunastu lat. Wśród nich sporą grupę stanowią osoby z niepełnosprawnością wzroku. Jedną z barier, jakie napotykają w procesie kształcenia, jest utrudniony dostęp do materiałów edukacyjnych w postaci dostosowanej do ich potrzeb. Korzystanie z dokumentów w środowisku cyfrowym jest dla osób z niepełnosprawnością wzroku niejednokrotnie jedynym sposobem na samodzielne pozyskanie informacji, stąd tak ważne jest budowanie zbiorów cyfrowych. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie charakterystyki polskich bibliotek cyfrowych adresowanych do studentów z niepełnosprawnością wzroku, które stanowią istotny element środowiska edukacyjnego współczesnych uczelni. Zostały one zaprojektowane z uwzględnieniem obowiązującego prawa autorskiego oraz narzędzi technicznych wykorzystywanych przez wskazaną w tytule grupę użytkowników. (abstrakt oryginalny)

EN

Higher education allows people with disabilities to build self-realization and self-esteem. It prevents social exclusion, redeems deficiencies and increases the chances to find a job. For over 10 years the number of students with disabilities has been incre asing in Poland. Students with visual impairment (blind and partially sighted) are included in this group. One of the barriers they face in the academic environment is difficulty of reaching the accessible form of educational materials. Rapidly developing assistive technologies allow them to overcome this barrier. Collections of digital documents addressed to students with visual impairment are helpful in this context. The aim of the article is to give a description of Polish digital libraries addressed to visually impaired students and their role in higher education. To collect necessary data websites of all (96) Polish public higher schools subordinated to the Ministry of Science and Higher Education were analysed. Important information the author acquired also came from individuals involved in building digital resources targeted at students with visual impairment. The methods of literature analysis and criticism were also used. Study has shown that only a few public higher schools participate in projects on establishing digital collections accessible for students with disabilities. These collections are getting richer every year. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Edukacja; Osoby niepełnosprawne; Studenci; Szkolnictwo wyższe

EN

Education; Disabled people; Students; Higher education

• Czasopismo: e-mentor
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 3
• Strony: 48--53

Twórcy

autor

Małgorzata Fedorowicz-Kruszewska

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bibliografia

• ABCD Edukacji Włączającej. "Akademicka Biblioteka Cyfrowa" - czym jest i jak działa?, http://www.abcd.edu.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=409:qakademicka-biblioteka-cyfrowaq-czym-jest-i-jak-dziaa-&catid=39:woko-systemu-wsparcia-&Itemid=16.
• Adaszyńska E., Kuncewicz M., Osoby z dysfunkcją wzroku a cyfrowa przestrzeń informacyjna. Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa dla niewidomych, "Biuletyn EBIB" 2012, nr 1, http://www.ebib.pl/images/stories/numery/128/128_adaszynska.pdf.
• Al-Khamisy D., Edukacja włączająca edukacją dialogu. W poszukiwaniu modelu edukacji dla ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2013.
• Dryżałowska G., Żuraw H., Szanse i bariery zatrudniania niepełnosprawnych absolwentów szkół wyższych, [w:] Ochonczenko H., Paszkowicz M.A. (red.), Potrzeby osób niepełnosprawnych w warunkach globalnych przemian społeczno-gospodarczych, t. 2, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2006, s. 237-249.
• Fedorowicz M., Człowiek niepełnosprawny w bibliotece publicznej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2010.
• Fedorowicz-Kruszewska M., Rewolucja tyfloinformatyczna i jej lokalna egzemplifikacja, "Folia Toruniensia" 2012, nr 12, s. 99-106.
• Firkowska-Mankiewicz A., Edukacja - narzędziem przeciw wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych, [w:] Frąckiewicz L. (red.), Przeciw wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2008, s. 224-233.
• Głowacka E., Jakość bibliotek cyfrowych - aspekty i kryteria oceny, "e-mentor" 2011, nr 2, s. 54-58, http://www.e-mentor.edu.pl/_pdf/ementor39.pdf.
• Harań B., Wprowadzenie. Studia osób niepełnosprawnych, [w:] tejże (red.), Wielowymiarowość integracji w teorii i praktyce kształcenia w uczelni wyższej: materiały z Międzynarodowej Konferencji Uczelni Wyższych, Siedlce, 13 maja 2002 r., Akademia Podlaska, Siedlce 2002, s. 6-13.
• Jakubowski T., Rewolucja tyfloinformatyczna w Polsce, "Tyfloświat" 2010, nr 3, s. 26-44, http://www.firr.org.pl/uploads/PUB/Tyfloswiat_3_2010.pdf.
• Lubawy H., Akademicka Biblioteka Cyfrowa nową w dostępie do literatury fachowej dla studentów z dysfunkcją narządu wzroku, [w:] Tylewska-Nowak B., Dykcik W. (red.), Student z niepełnosprawnością w szkole wyższej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2013, s. 137-144.
• Lubawy H., Akademicka Biblioteka Cyfrowa od kuchni, "Tyfloświat" 2012, nr 4, s. 3-11, http://tyfloswiat.pl/files/Tyfloswiat_4_17_2012.pdf.
• Majewski T., Psychologia niewidomych i niedowidzących, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1983.
• Ożegalska-Trybalska J., Stanisławska-Kloc S., Przykładowe sposoby korzystania z utworów przez osoby niepełnosprawne - studia przypadku, [w:] Waszkielewicz A., Przednowek A. (red.) Studenci niewidomi i słabowidzący - poradnik dla wyższych uczelni. Prawo autorskie - dozwolony użytek utworów, Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego, Kraków 2007, s. 35-36, http://www.firr.org.pl/uploads/PUB/FIRR_Prawo_autorskie_-_dozwolony_uzytek_utworow.pdf.
• Smith D.D., Pedagogika specjalna, t. 2,Wydawnictwo Naukowe PWN, Wydawnictwo APS, Warszawa 2009.
• Szkoły wyższe i ich finanse. Roczniki 2013-2004, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/szkoly-wyzsze-i-ich-finanse-w-2013-r-,2,10.html.
• Ślusarczyk C., Projektowanie uniwersalne jako sposób na tworzenie warunków do edukacji włączającej w szkołach wyższych, "e-mentor" 2013, nr 5, s. 65-68, http://www.e-mentor.edu.pl/_pdf/ementor52.pdf.
• Wołodko A., Budniewska A., Użytkownicy niepełnosprawni w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie, [w:] Bednarek-Michalska B., Szczepańska B. (red.), Czytelnik czy klient?: ogólnopolska konferencja bibliotekarzy, Biblioteka Główna UMK, Toruń 4-6 grudnia 2003 roku, Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, Warszawa 2003 [CD-ROM].
• Wołodko A., Czytelnicy niepełnosprawni w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie (omówienie i pokaz stosowanych rozwiązań, urządzeń oraz prowadzonych szkoleń), [w:] Stachowska-Musiał E., Czajkowski F. (red.), Biblioteka otwarta dla czytelników niepełnosprawnych. Materiały z konferencji Grudziądz 2001 - Warszawa 2002, Wydawnictwo SBP, Warszawa 2002, s. 116-123.
• Wstęp, [w:] Tylewska-Nowak B., Dykcik W. (red.), Student z niepełnosprawnością w szkole wyższej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2013, s. 7-11.

Identyfikatory

DOI

10.15219/em60.1186