Flota handlowa na Zalewie Szczecińskim w pierwszej połowie XIX stulecia

• Autorzy: Edward Włodarczyk

Warianty tytułu

The Merchant Navy on Szczecin Bay in the First Half of the 19™ Century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Badania nad dziejami handlu morskiego i żeglugi w pierwszej połowie XIX wieku w pruskiej prowincji Pomorze skupiają się głównie na charakterystyce pruskiej polityki handlowej (przede wszystkim celnej), na analizie obrotów portu szczecińskiego oraz zainteresowaniu kół gospodarczych z tego miasta inwestycjami w żeglugę parową. W najnowszej literaturze niemieckiej problematyce tej także nie poświęcano zbyt wiele miejsca. Na uwagę zasługuje jednak dysertacja doktorska Pawła Kozłowskiego (absolwenta WSP w Słupsku), przygotowana na uniwersytecie w Poczdamie, która jest dostępna tylko w postaci mikrofiszy. Obraz żeglugi i stanu floty przed wojnami napoleońskimi i po ich zakończeniu miast położonych nad Zalewem Szczecińskim nie przedstawiał się imponująco. Pomimo tego spełniały one rolę ośrodków handlu zalewowego i częściowo morskiego. Ponadto były one miejscem budowy statków, zwykle dla miejscowych armatorów. Znacznie więcej uwagi poświęcano natomiast flocie handlowej Szczecina, zarówno w XVIII stuleciu, jak i po zakończeniu wojen napoleońskich.(fragment tekstu)

EN

In the first half of the 19lh century, shipping and the navy of the smaller ports at Szczecin Bay encountered various changes. The years before the Napoleonie wars broke out were good and prosperous. During the wars, the Bay ports did not suffcr from conspicuous decrease in the number of ships partly because they still operated on the limited Pomeranian market. As most Prussian ports, after 1815 they benefited from economic prosperity and some of them, like Anklam and Świnoujście, were engaged in Baltic trade (particularly corn trade). After 1820 both the fleet tonnage and the number of ships were drastically diminished. Moreover, smali ports, especially those situated on the east coast of the Bay, were losing their position as centres of maritime and coasting trade. The merchant navy of Goleniów disappeared for good. The fleet of Wolin and Kamień Pomorski became petty. Since mid 1820s the sailing fleet of smaller Bay towns had to compete against steamers. Although the latter were at first used only to carry the mail, they soon started to operate in other trading fields as well. The poor state of other transport connections contributed to the strength of the Bay fleet and shipping shortly after the Napoleonie wars. However, in the first half of the 19"' century Prussia built a network of macadam roads; development of the raił at the end of the first half of the 19,h century heralded the coming of the new competitor to take over the transport operated so tar by the Bay fleet. Consequently, the shipping in towns situated at the east coast of the Bay tended to die out.(author's abstract)

Słowa kluczowe

PL

Flota handlowa

EN

Merchant fleet

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Problemy Transportu i Logistyki
• Rocznik: 2009
• Numer: nr 7 Transport Historia i Współczesność
• Strony: 253--260

Twórcy

autor

Edward Włodarczyk

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• A. Mielcarek, Transport drogowy, wodny i kolejowy w gospodarce prowincji pomorskiej w latach 1815-1914, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2000; tenże. Rozwój floty i żeglugi pruskich portów południowego i wschodniego wybrzeża Bałtyku w latach 1815-1914, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 1993; W. Stępiński, Początki zalewowej żeglugi parowej w Szczecinie w latach 1825-1860, "Przegląd Zachodniopomorski" 1985, nr I -2.
• P. Kozłowski, Rekonstruktion der preussischen Handelsflotte sowie Probleme der Schiffahrt und Haefen der suedlichen Ostseekueste 1793-1830, Tectum Verlag, Marburg 1999.
• R. Gaziński, Handel morski Szczecina w latach 1720-1805, Wydawnictwo DIG, Szczecin 2000; Historia Pomorza, T.II, cz. 3: Pomorze Zachodnie w latach 1648-1805, G. Labuda (red.), Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań 2003 (zwłaszcza partie opracowane przez H. Lesińskiego). Por. również opracowania W. Stępińskiego, J. Stanielewicza, B. Wachowaka i E. Włodarczyka
• A. Mielcarek, Transport drogowy..., s. 47, 48; M. Czekańska, Obszar ujściowy Odry, w: Monografia Odry, A. Grodek, M. Kiełczewska-Zaleska, A. Zierhoffer (red.), Instytut Zachodni, Poznań 1948, s. 156-159
• L.W. Brueggemann, Ausfuehrliche Beschreibungdes gegenwaertigen Zustandes des Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern, Stettin 1800, Bd. II, s. 88-89; H. Lesiński, Kapitał kupiecki i organizacja handlu, w: Historia Pomorza, T. II, cz. 3: Pomorze w latach 1648-1805, G. Labuda (red.), Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2003, s. 698.
• R. Engelsing, Die Haefen an der Suedkueste der Ostsee und der Ostverkehr in der ersten Haelfte des 19. Jahrhunderts, Vierteljahrschrift fuer Sozial- und Wirtschaftsgeschichte, Bd. 85 (1971), s. 25; M. Peters, Die Entwicklung der deutschen Reederei seit Beginn des 19. Jahrhunderts bis zur Begruendung des Deutschen Reiches, Jena 1899, Bd. I, s. 6-7.
• W. Stępiński, Przemiany kapitalistyczne w życiu gospodarczym Szczecina w pierwszej polowie XIX wieku, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Szczecin 1984, s. 52 i dalsze.
• B. Frankiewicz, Garnizony wojsk francusko-polskich na Pomorzu szczecińskim w latach 1807-1813, "Przegląd Zachodniopomorski" 1968, nr 2, s. 7.
• A. Mielcarek, Rozwój floty i żeglugi, s. 12 i dalsze; E. Włodarczyk, Rozwój gospodarczy miast portowych pruskich prowincji nadbałtyckich w latach 1808 -1914, Ossolineum, Wrocław 1987, s. 49 i dalsze; GStAPK Berlin, Rep. 77, Tit. 304, Nr 16, s. 208-215
• W. Stępiński, Początki zalewowej żeglugi parowej w Szczecinie w latach 1825-1860, "Przegląd Zachodniopomorski" 1985, nr 1-2, s. 34; J. Stanielewicz, Rola portów Szczecina, Gdańska i Królewca na tle zaplecza i przedpola portowego w latach 1815-1914, Wydawnictwo Politechniki Szczecińskiej, Szczecin 1976, s. 45.
• W. Stępiński, Początku żeglugi, s. 34-36; A. Mielcarek, Poczta i telekomunikacja w prowincji pomorskiej na tle rozwoju łączności w Prusach i Niemczech w latach 1815 1914, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2004, s. 80 i dalsze