Naród jako pojęcie konstytucyjne

• Autorzy: Waldemar Wołpiuk

Warianty tytułu

Nation as a Constitutional Concept

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule opisano początki posługiwania się słowem "naród" w tekstach ustaw rządowych. Następnie omówiono miejsce narodu polskiego w niejednolitym narodowo państwie. Przedstawiono ideę dominacji państwa i określenie statusu zbiorowości ludzkich w Konstytucji Kwietniowej oraz pozycję ustrojową narodu w Konstytucji RP z 1997 r. Na koniec zaprezentowano również inne określenia ogółu obywateli i mieszkańców.

EN

In the study entitled "Nation as a constitutional concept" there are presented the ways of adapting the term "nation" for the legal positioning of people as a collective in the Polish constitutional acts, beginning with the first Polish Constitution of 1791, to the Republic of Poland's amended Constitution of 1997. There are analyzed the reasons of substituting the term "nation" in favour of other expressions in the constitutional act of 1935 and the reasons of the excessive use of the national rhetoric in the legal standards in the 1952 Constitution of People's Republic of Poland. Including the traditional meaning of the term "nation" for Poles and transformations of United Europe's countries character, in the article there are analyzed the relations between the term "nation", understood as citizens overall, and the definition of "society" and "civil society" including the citizens, residents of the state, independently of the citizen status.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Naród; Konstytucja; Konstytucja RP

EN

Nation; Constitution; RP Constitution

• Czasopismo: Studia Iuridica Lublinensia
• Rocznik: 2014
• Tom: 22
• Strony: 371--392

Twórcy

autor

Waldemar Wołpiuk

Bibliografia

• J. Wiatr, Naród i państwo. Socjologiczne problemy kwestii narodowej, Warszawa 1969.
• J. Lelewel: Trzy konstytucje polskie 1791-1807-1815, [w:] Polska, dzieje i rzeczy jej, Poznań 1859, t. VII, s. 252 i n., cyt. za: Dla dobra Rzeczypospolitej. Antologia myśli państwowej, wybór i opracowanie K. Budziło i J. Pruszyński. Warszawa 1996, s. 120.
• Konstytucje w Polsce 1791-1990, red. T. Kołodziejczyk, M. Pomianowska, Warszawa 1990, s. 14.
• "Jutro Europy", [w:] Przyszłość państw narodowych w zjednoczonej Europie, Warszawa 2001, s. 103.
• J. Tazbir, Sarmaci w roli pośredników, "Polityka" 2004, nr 2470, s. 27-3.
• J. Tazbir, Ilu było Polaków w Polsce?, "Polityka" 1993, nr 1885, s. 21.
• K. Bartoszewicz, Konstytucja 3 maja, kronika dni kwietniowych i majowych w 1791 roku w Warszawie, Warszawa 1989 r., s. 88-95.
• W. Surowiecki, O upadku przemysłu i miast w Polsce, Kraków 1861, s. 87 i n., cyt. za: Dla dobra Rzeczypospolitej. Antologia myśli państwowej, wybór i opracowanie K. Budziło i J. Pruszyński. Warszawa 1996, s. 113.
• M. Pietrzak, Tryb uchwalenia Konstytucji marcowej (17 marca 1921 r.), [w:] Tryby uchwalania polskich konstytucji, red. nauk. M. Wyrzykowski, Warszawa 1998, s. 49.
• C. Mierzyński Polityka narodowościowa władz II Rzeczypospolitej wobec mniejszości słowiańskich w latach 1920-1926, www.historia.org.pl.
• J. Kuciński, W. J. Wołpiuk, Zasady ustroju politycznego państwa w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku, Warszawa 2012, s. 149.
• W. Komarnicki, Rzeczpospolita - państwem narodowym, [w:] Ustrój państwowy Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa 1934, s. 36-37.
• E. Gdulewicz, Niektóre koncepcje ustroju politycznego w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 23 kwietnia 1935, "Państwo i Prawo" 1975, z. 3, s. 73.
• A. Ajnekiel, Polskie konstytucje, Warszawa 1983, s. 261.
• A. Garlicki, Od maja do Brześcia, Warszawa 1985; W. Roszkowski, Historia Polski 1914- 2004, Warszawa 2004;
• A. Chojnowski, Koncepcje polityki narodowościowej rządów polskich w latach 1921-1939, Wrocław 1979.
• J. Jaruzelski, Stanisław Cat-Mackiewicz 1896-1996, Wilno-Londyn-Warszawa, Warszawa 1987, s. 162-163.
• M. Piechowiak, Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytucyjnego, Warszawa 2012, s. 167.
• C. Znamierowski, Konstytucja styczniowa i ordynacja wyborcza. Warszawa 1935, s. 49.
• W. J. Wołpiuk, Pozycja ustrojowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych pod rządami ustawy konstytucyjnej z dnia 23 kwietnia 1935 r. [w:] Prawo konstytucyjne II Rzeczypospolitej. Nauka i instytucje, red. P. Sarnecki, Kraków 2006, s. 227-239.
• Prawo konstytucyjne, red. M. Grzybowski, Białystok 2009, s. 57 i n.
• W. J. Wołpiuk, Zasady oraz wartości a jakość konstytucji, [w:] Jakość prawa, Warszawa 1996, s. 107-108.
• W. L. Jaworski, Konstytucja z dnia 17 marca 1921. Prawo polityczne od 2 października 1919 do 4 lipca 1921, Kraków 1921, s. 116. Cyt. za: M. Gulczyński, Zasada zwierzchnictwa narodu, [w:] Zasady podstawowe polskiej konstytucji, red. W. Sokolewicz, Warszawa 1998, s. 108.
• M. Bilig, Banalny nacjonalizm, Kraków 2008, s. 145.
• C. M. Schwarz, M. A. Seaton, J. Fisiak, English Dictionary for Speakers of Polish. Poznań 1990, s. 477.
• N. Ferguson, Cywilizacja. Zachód i reszta świata, Kraków 2013, s. 178.
• W. Góralczyk, S. Sawicki, Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie, Warszawa 2011, s. 117.
• M. N. Shaw, Prawo międzynarodowe, Warszawa 2011, s. 145.
• J. Oniszczuk, Określenie państwa współczesnego, [w:] Współczesne państwo w teorii i praktyce, red. nauk. J. Oniszczuk, Warszawa 2011, s. 53.
• P. Kennedy, Mocarstwa świata. Narodziny. Rozkwit. Upadek. Przemiany gospodarcze i konflikty zbrojne w latach 1500-2000, Warszawa 1994.
• W. J. Wołpiuk, Konstytucyjne zasady partycypacji zbiorowości w sprawach publicznych, [w:] Działania zbiorowe w teorii i praktyce, red. B. Klimczak i A. Matysiak, "Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego w Wrocławiu", nr 1090, Wrocław 2005, s. 15 i n.
• M. Gulczyński, J. Wawrzyniak, Suwerenne prawa narodu do sprawowania władzy zwierzchniej we współczesnych warunkach, [w:] Spór o suwerenność, red. W. J. Wołpiuk, Warszawa 2001, s. 181.
• J. Oniszczuk, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Kraków 2000, s. 163.
• T. Chauvin, J. Winczorek, P. Winczorek, Wprowadzanie klauzuli państwa prawnego do porządku konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Zasada demokratycznego państwa prawnego w Konstytucji RP, red. nauk. S. Wronkowska, Warszawa 2006, s. 11-14.
• J. Oniszczuk, Rządy prawa. Republika i demokracja. Tradycja kantowska, [w:] Współczesne państwo w teorii i praktyce, red. nauk. J. Oniszczuk, Warszawa 2011, s. 144.
• K. Complak, Normy pierwszego rozdziału Konstytucji RP, Wrocław 2007, s. 166.
• H. Izdebski, Fundamenty współczesnych państw, Warszawa 2007, s. 57.
• L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2001, s. 66.
• L. Diamonda, Enciclopedia de la politica, H-Z, Ciudad de México 2003, s. 1304, cyt. za: K. Complak, Normy pierwszego rozdziału Konstytucji RP, Wrocław 2007, s. 167.
• H. Idebski, Doktryny polityczno-prawne, Warszawa 2010, s. 208-211.
• J. Oniszczuk, Demokracja, [w:] Współczesne państwo w teorii i praktyce, red. nauk. J. Oniszczuk, Warszawa 2011, s. 265.
• Po 20 latach. Polska transformacja z perspektywy ekonomicznej, socjologicznej i prawniczej, red. nauk. P. Kozłowski, H. Domański. Warszawa 2010, s. 81-130.

Identyfikatory

DOI

10.17951/sil.2014.22.371