Środowiskowe koszty i korzyści w przedsiębiorstwach agrobiznesu

• Autorzy: Tadeusz Liziński , Anna Wróblewska

Warianty tytułu

Environmental Costs and Benefits in Agrobusiness Enterprises

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule podjęto próbę wykazania konieczności poszerzenia oceny gospodarstw rolnych o ich emisję azotu do środowiska. Do tego celu wykorzystano m.in. wieloletnie wyniki badań prowadzonych w Żuławskim Ośrodku Badawczym Instytutu Melioracji i Użytków Zielonych. Wykazując fakt generowania przez gospodarstwa rolne kosztów zewnętrznych staramy się również wskazać na korzyści zewnętrzne, które wynikają z istnienia użytków zielonych, których to istnienie jest uwarunkowane prowadzeniem chowu bydła. Za podstawowy cel pracy uznajemy wykazanie, że w ocenie gospodarstw rolnych (przedsiębiorstw agrobiznesu) oprócz wskaźników ekonomicznych i społecznych należy też zastosować wskaźniki środowiskowe a w szczególności emisję azotu ustalanego na podstawie bilansu tego składnika nawozowego. Pełna ocena ekonomiczno-ekologiczna przedsiębiorstw powinna też obejmować pełne efekty zewnętrzne tj. koszty i korzyści wraz z ich wyceną. W tym celu krótko przedstawiamy metody wyceny zasobów i usług środowiskowych. (fragment tekstu)

EN

Nitrogen balance indicated surplus in range 50-170 kg N/year in researched 5 farms in Żuławy Vistula Delta. This surplus is able to treat as external environmental cost which should undergo internalization that is included to account of person causing damage. It changed also position of enterprise economic optimum which should be treated as economic-ecological optimum. Grasslands in farms keeping cattle growing are simultaneously source of external benefits. Beyond-production significance of grasslands results from landscape, protective, hydrological, climatic meaning and other ecological benefits. Beyond-production functions should be appraised and included to economic-ecological valuation of farms. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Agrobiznes; Ochrona środowiska; Ochrona terenów zielonych; Przedsiębiorstwo rolne; Koszty środowiskowe

EN

Agrobusiness; Environmental protection; Protection of green areas; Agricultural enterprises; Environmental costs

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej
• Rocznik: 2009
• Numer: nr 75
• Strony: 105--119

Twórcy

autor

Tadeusz Liziński

• Żuławski Ośrodek Badawczy

autor

Anna Wróblewska

• Żuławski Ośrodek Badawczy

Bibliografia

• BRUNDTLAND G.H., Nasza wspólna przyszłość. PWE. Warszawa 1991.
• ENELL M., FEJES J., The nitrogen load to the Baltic Sea - Present situation, acceptable future load and suggested source reduction. Water Air Soil Pollution 85. 1995. s. 877-882
• GRACZYK A., Ekologiczne koszty zewnętrzne. Identyfikacja, szacowanie, internalizacja. Wyd. Ekonomia i Środowisko. Białystok 2005. s. 348.
• JANKOWSKA-HUFLEJT H., DOMAŃSKI P.J., Aktualne i możliwe kierunki wykorzystania trwałych użytków zielonych w Polsce. Woda-Środowisko-Obszary wiejskie. t. 8. z. 2b (24). 2008. s. 31-49.
• KOSTUCH R. Pozaprodukcyjne znaczenie użytków zielonych W: Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie. Nr 11/1977. s. 286-288.
• LIZIŃSKI T., MARCINKOWSKI T., System rotacyjnej uprawy pasowo-rzędowej jako technologia produkcji ograniczająca straty azotu W: Poprawa stanu środowiska naturalnego poprzez ograniczenie strat azotu w produkcji rolniczej. Ośrodek Doradztwa Rolniczego Stare Pole. 1996.
• LIZIŃSKI T., Bilans strat azotu jako narzędzie kontroli zmian w urządzaniu rolniczej przestrzeni produkcyjnej W: Poprawa stanu środowiska naturalnego poprzez ograniczenie strat azotu w produkcji rolniczej. Ośrodek Doradztwa Rolniczego Stare Pole. 1996.
• MARCINKOWSKI T., Identyfikacja strat azotu w towarowych gospodarstwach na Żuławach Wiślanych. Woda-Środowisko-Obszary wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie nr 1. IMUZ Falenty 2002.
• MARSHALL A., Principles of Economics. An Introductory Volume. Macmilan. London.
• Metodyka liczenia nadwyżki bezpośredniej i zasady typologii gospodarstw rolniczych. FAPA. Warszawa 2000.
• NASIŁOWSKI M., 1998. System rynkowy. Podstawy mikro- i makroekonomii. Warszawa: Wydaw. Key Text ss. 463.
• PAWŁOWSKA B.: Zewnętrzne koszty transportu-problem ekonomicznej wyceny. Wydawnictwo UG. Gdańsk 2000. s. 237. Za: Quinet E.: The Social Costs of Transport: Evaluation nad Links with Internalisation Policies. Materiały konferencyjne "Internalising the Social Costs of Transport". ECMT/OECD. Paris 1994, rozdz.2, s. 14.
• Przewodnik po analizie kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych. Fundusz Strukturalny EFRR i Fundusz Spójności i ISPA.1997. Wesbite: http://www.mk.gov.pl/eog/wazne_ dokumenty/eog_przew_koszty_korzysci.pdf
• RYCHLIK T., KOSIERADZKI M., Podstawowe pojęcia w ekonomice rolnictwa. PWRiL. Warszawa 1981.
• SAMUELSON P.A., NORDHAUS W.P. Tom I. Wydawnictwo PWN 1999., s. 845
• SAPEK A., SAPEK B., Strategia gospodarowania azotem i fosforem w rolnictwie w aspekcie ochrony wód Morza Bałtyckiego W: Gospodarowanie azotem i fosforem w rolnictwie w aspekcie poprawy jakości wód w Bałtyku. Zeszyty Edukacyjne IMUZ 10/2005. s. 27-38.
• SAPEK A., Udział azotu z opadu atmosferycznego w zanieczyszczaniu zasobów wody. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 1998 z. 458, s. 485-494
• ŚLESZYŃSKI J., 2000. Ekonomiczne problemy ochrony środowiska. Warszawa: Wydaw. Aries ss. 416.