Human Predispositions and Personal Competences

• Autorzy: Zenon Uchnast
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The topic of personal psychology is presented from a perspective of achievements in humanistic psychology (M. Kinget), proprium psychology (G. Allport), personalistic psychology (J. DuBois), and also with reference to the assumptions of the Self-Determination Theory of E. Deci and R. Ryan. Nonetheless, a particular subjec tof interest are the assumptions of W. Stern's personalistic approach crucial in psychology and its way of psychological interpretation of natural, human personal predispositions, which are the basis of development of personal competences to perform specifically human activities. With reference to W. Stern's conceptionof the person as the subject of psychological analysis, I present a model of the dimensions of the structure of dispositions of the human person as a proactive subject. Next, I point to the possibility of formulating research hypotheses and their empirical verification in the scope of individual differences between empirically distinguished character types, which are described after Stern as determinants of personal life orientations in the dimension of cooperation - self-preservation. (original abstract)

Problematyka psychologii osoby prezentowana jest najpierw z perspektywy osiągnięć psychologii humanistycznej (M. Kinget), psychologii proprium (G. Allporta), personalistycznej (J. DuBois) oraz w odniesieniu do założeń E. Deciego i R. Ryana Self-Determination Theory. Niemniej, szczególnym przedmiotem zainteresowania są W. Sterna założenia podejścia personalizmu krytycznego w psychologii i jego sposób interpretacji psychologicznej naturalnych ludzkich dyspozycji osobowych. W nawiązaniu do Sterna koncepcji osoby jako przedmiotu analizy psychologicznej prezentuję model wymiarów struktury dyspozycji osoby ludzkiej jako proaktywnego podmiotu działania. Następnie wskazuję na możliwość formułowania hipotez badawczych i ich empirycznej weryfikacji w zakresie różnic indywidualnych między empirycznie wyodrębnionymi typami charakteru, które określa się za Sternem jako wyznaczniki osobowych orientacji życiowych w wymiarze współdziałanie - zabezpieczanie się. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Competences; Human psychology; Personality psychology

PL

Kompetencje; Psychologia człowieka; Psychologia osobowości

• Czasopismo: Management Business Innovation
• Rocznik: 2009
• Tom: 5
• Strony: 32--39

Twórcy

autor

Zenon Uchnast

• Wyższa Szkoła Biznesu - National-Louis University in Nowy Sącz, Poland

Bibliografia

• Allport, G.W. (1953). The Psychological Nature of Personality. The Personalist, 34, pp. 347-357.
• Allport, G.W. (1988). Osobowość i religia [Personality and Religion]. Warsaw: IW Pax. (Part pertaining to personality from: Becoming: Basic Considerations for a Psychology of Personality. New Haven, Conn. 1955: Yale University Press).
• Brachowicz, M., A. Chemperek (2009). Style kierowania a orientacja na zabezpieczanie się i współdziałanie. [Styles of management and orientation to self-defense and cooperation] In: Z. Uchnast (ed.). Synergia w relacjach interpersonalnych i w organizacjach. Wybrane zagadnienia z psychologii kierowania [Synergy in interpersonal relationships and organizations. Selected issues in management psychology] (pp. 267-283). Lublin-Nowy Sącz: TN KUL and WSB-NLU.
• Bulzak, A., A. Celińska-Miszczuk (2009). Style działania obronnego i synergicznego a psychologiczna jakość życia [Styles of defensive and synergetic behavior and the psychological well-being]. In: Z. Uchnast (ed.). Synergia w relacjach interpersonalnych i w organizacjach. Wybrane zagadnienia z psychologii kierowania[Synergy in interpersonal relationships and organizations. Selected issues in management psychology] (pp. 93-116). Lublin-Nowy Sącz: TN KUL and WSB-NLU.
• Chomsky, N. (1957). Syntactic structures. The Hague: Mouton.
• Deci, E.L., Ryan, R.M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. New York: Plenum Publishing Co.
• DuBois, J.M. (ed.) (1995). The nature and tasks of a personalist psychology. Lanham, Maryland: Univ. Press of America.
• DuBois, J.M. (ed.). (1997). Moral issues in psychology. Personalist contributions to selected problems. Lanham, Maryland: Univ. Press of America. (Appendix: Philosophical principles of the Institute for Personalist Psychology, pp. 173-174).
• Goldstein, K. (1938). The organism. New York: American Book Co.
• Goldstein, K. (1940). Human nature in the light of psychopathology. New York: Harvard College.
• Kinget, G. M. (1975). On being human. New York: Harcourt Brace Jovanovich.
• Rogers, C. R. (1955). Persons or science? A philosophical question. American Psychologist, 10,267-278.
• Ryan, R.M., Deci, E. L., (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55,1, 68-78.
• Stern, W. (1905). Helen Keller. Entwicklung und Erziehung einer Taubstummblinden. Berlin.
• Stern, W. (1910). Helen Keller. Persönliche Eindrücke. Zeits. f. angewandte Psychol.,4.
• Stern, W. (1938). General psychology from the personalistic standpoint. New York: The Macmillan Co.
• Uchnast, Z. (1994). Reinterpretacja założeń psychologii postaci: Od modelu całości jako symbolicznej figury do modelu całości naturalnej jako ekosystemu. [Reinterpretation of the principles of gestalt psychology: From the model of the whole as a symbolical figure to the model of the natural whole as an ecosystem] Roczniki Filozoficzne, 4,30-69.
• Uchnast, Z. (2002). Ku psychologii personalistycznej [Towards personalistic psychology], Studia Psychologica, 3, 83-90.
• Uchnast, Z. (2008). Typy charakteru i ich korelaty osobowościowe w wymiarze współdziałanie-zabezpieczanie się [Types of characters and their Personality correlatives in the dimension of cooperation - self-protection]. In: B.J. Soiński (ed.). Psychologiczne i pastoralne aspekty kapłaństwa [Psychological and pastoral aspects of priesthood] (pp. 121-133). Poznań: RW WT UAM.
• White, R. W. (1959). Motivation reconsidered: The concept of competence. Psychological Review,66, 297-333.