Granice prawa do stowarzyszania się w Konstytucji RP, Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz Konstytucji USA

• Autorzy: Przemysław Domagała , Paweł Lenartowicz

Warianty tytułu

The Limits of the Freedom of Association in the Constitution of the Republic of Poland, the European Convention on Human Rights, and the Constitution of the United States

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł porównuje ograniczenia nakładane przez Konstytucję RP, Europejską Konwencję Praw Człowieka i Konstytucję USA na organizacje działające niedemokratycznie lub tajnie wobec władz publicznych. Najkorzystniejszy dla jednostki jest system amerykański. Podkreśla ochronę prawa do stowarzyszania się jako fundamentu demokracji. Ingerencja w nie możliwa jest tylko w wypadku "wyraźnego i aktualnego niebezpieczeństwa" dla cennych społecznie dóbr prawnych. System ten najsilniej chroni interesy związane z nieujawnianiem członkostwa w organizacjach. Z kolei najbardziej elastyczny jest system europejski. Klauzula nadużycia prawa w połączeniu z wypracowanym w orzecznictwie strasburskim rozumieniem zasady proporcjonalności umożliwiają adekwatne reagowanie na zagrożenia dla porządku demokratycznego. Konstytucja RP reguluje granice prawa do stowarzyszania się w sposób zbliżony do systemu strasburskiego. (abstrakt oryginalny)

EN

This paper presents a comparative perspective (through the Constitution of the Republic of Poland, the Constitution of the United States, and the European Convention on Human Rights) of the limitation of the freedom of association that can be placed upon undemocratic or secret organizations. The American system is most favorable to the individual. The interference of public authority is possible only in the case of "clear and present danger" to important public interest. This system stresses that the right to associate is a foundation of democracy and strongly protects the privacy of associations. The European system is the most flexible. The "abuse of right" clause and the principle of proportionality developed in the ECHR`s case law, allow for a flexible response to dangers to the democratic order. The Polish Constitution regulates the limits to the right to association in a way similar to the Strasbourg system. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawa człowieka; Konstytucja RP; Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności; Prawo o stowarzyszeniach; Partie polityczne; Społeczeństwo demokratyczne

EN

Human rights; RP Constitution; Convention for Protection of Human Rights; Law on associations; Political parties; Democratic society

• Czasopismo: Chorzowskie Studia Polityczne
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 7 Bezpieczeństwo i prawa człowieka : analiza wybranych problemów globalnych = Security and Human Rights : an Analysis of Selected Global Problems
• Strony: 173--190

Twórcy

autor

Przemysław Domagała

• Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi

autor

Paweł Lenartowicz

• Okręgowa Izba Radców Prawnych w Łodzi

Bibliografia

• Baszkiewicz J., Władza, Ossolineum, Wrocław 1999.
• Berger P.L., Rewolucja kapitalistyczna, Oficyna Naukowa, Warszawa 1995.
• Czarny P., Naleziński B., Wolność zrzeszania się, w: Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, red. B. Banaszak, A. Preisner, C.H. Beck, Warszawa 2002.
• Garlicki L., Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Komentarz. Tom I, C.H. Beck, Warszawa 2011.
• Goldman N., Wstęp do socjologii, Zysk i S-ka, Poznań 1997.
• Koncewicz T., Demokracja walcząca i sprawa polska. Czy czas działania już nadszedł?, "Palestra" 2014, nr 1-2.
• Król-Bogomilska M., Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki, Beartig, Warszawa 1992.
• Loewenstein K., Militant Democracy and Fundamental Rights, "American Political Science Review" 1937, nr 31.
• Łętowska E., Bariery naszego myślenia o prawie w perspektywie integracji z Europą, "Państwo i Prawo" 1996, nr 4-5.
• Majchrowski J., Partie polityczne w świetle nowej Konstytucji, "Państwo i Prawo" 1997, nr 11-12.
• Majchrowski J., Pierwsza polska ustawa o partiach politycznych a podstawy pluralizmu politycznego u zarania III RP, "Studia Iuridica" 2004, nr XLIII.
• Matyasik M., Realizacja wolności wypowiedzi na podstawie przepisów i praktyki w USA, Księgarnia Akademicka, Kraków 2011.
• Meiklejohn A., Political Freedom: The Constitutional Powers of the People, Oxford University Press, New York 1965.
• O'Connell R., Militant Democracy and Human Rights Principles, "Constitutional Law Review" 2009, nr 1.
• Posner R., Free Speech in an Economic Perspective, "Suffolk University Law Review" 1986, nr 20.
• Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, PWN, Warszawa 1979.
• Skrzydło J., Wolność słowa w orzecznictwie Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Analiza porównawcza, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2013.
• Skrzydło W., Komentarz do art. 13 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, System Informacji Prawnej Lex 2013.
• Stone G.R., Reflections of the First Amendment: The Evolution of the American Jurisprudence of Free Expression, "Proceedings American Philosophy Society" 1987, nr 131.
• Tukidydes, Wojna Peloponeska, Czytelnik, Warszawa 1988.
• Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Liber, Warszawa 2000.