Instytucjonalne uwarunkowania i mechanizmy podnoszenia świadomości finansowej

• Autorzy: Tomasz Potocki

Warianty tytułu

Institutional Conditions and Mechanisms which Improve the Level of Financial Capabilities

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niski poziom świadomości finansowej, szczególnie w kontekście ostatniego kryzysu finansowego, stał się w ostatnich latach przedmiotem ożywionej debaty międzynarodowej, przedmiotem wydawanych rekomendacji i zaleceń Komisji Europejskiej, OECD i Banku Światowego, a w szczególności punktem narodowych strategii rozwoju wielu krajów świata. Problem niskiej świadomości finansowej jest tym istotniejszy, im coraz mniejsza jest skuteczność stosowanych obecnie mechanizmów edukacji finansowej. Dlatego coraz częściej stosuje się holizm w podejściu do instytucjonalnych mechanizmów podnoszenia świadomości finansowej. Celem artykułu jest przedstawienie argumentów teoretycznych i badawczych wspierających następującą tezę badawczą: "W obliczu rozwoju systemu finansowego i finansjalizacji życia społeczno-ekonomicznego istnieje konieczność wdrażania holistycznych mechanizmów instytucjonalnego podnoszenia świadomości finansowej". Podjęcie przez autora niniejszej tematyki wynika z braku szerszej dyskusji naukowej poświęconej holistycznym, instytucjonalnym metodom podnoszenia świadomości finansowej. Artykuł ten ma charakter metodyczny i przeglądowy. W artykule zastosowano analizę krytyczną źródeł literaturowych. Wnioski wskazują na brak programów, które spełniałyby założenia holistycznego podejścia i wskazują na istotną rolę władz lokalnych w ich wdrażaniu.(abstrakt oryginalny)

EN

The very low level of financial capabilities, especially in the context of the recent financial crisis has became a hot international debate. It has results in the number of recommendation issed by OECD, World Bank as well as the European Commision. The financial education fallacy forces the new institutionalized and holistic framework of rising financial capabilities.The main aim of the paper is to present theoretical and research arguments supporting the research thesis: "In the face of overwhelming financialization there is an urgent need for financial capabilities improvement but only with the usage of new institutionalized and holistic framework". The critical review of international and domestic research was applied to answer the research question.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Edukacja finansowa; Wiedza; Finanse; Rozwój; System finansowy; Psychologia

EN

Financial education; Knowledge; Finance; Development; Financial system; Psychology

• Czasopismo: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 395 Finanse i rachunkowość na rzecz zrównoważonego rozwoju - odpowiedzialność, etyka, stabilność finansowa Tom 1. Finanse
• Strony: 274--285

Twórcy

autor

Tomasz Potocki

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• Altman M., 2012, Implications of behavioral economics for financial literacy and public policy, "Journal of Socio-Economics", vol. 41(5), s. 677-6 90.
• Ameriks J., Caplin A., Leahy J., 2003, Wealth accumulation and the propensity to plan, "Quarterly Journal of Economics", no. 118, s. 1007-1047.
• Atkinson A., Messy F., 2013, Promoting Financial Inclusion through Financial Education: OECD/INFE Evidence, Policies and Practice, OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions, no. 34, OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/5k3xz6m88smp-en (1.12.2014).
• Bogacka-Kisiel E. (red.), 2012, Finanse osobiste, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Buckland J., 2011, Money Management on a Shoestring - A Critical Literature Review of Financial Literacy & Low-income People, Research Paper Task Force on Financial Literacy, http://financialliteracyincanada.com (1.12.2014).
• Bywalec C., 2009, Ekonomika i finanse gospodarstw domowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Bywalec C., 2010, Konsumpcja a wzrost gospodarczy, C.H. Beck, Warszawa.
• Diener E., Lucas R.E., Schimmack U., Helliwell J.F., 2009, Well-being for Public Policy, Oxford University Press, Oxford.
• Flejterski S., 2007, Metodologia finansów. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Flejterski S., 2008, Świadomość ekonomiczna i społeczna jako determinanta kondycji ekonomicznej gospodarstw domowych na tle badań (wtórnych i pierwotnych), [w:] Bankructwa gospodarstw domowych. Perspektywa ekonomiczna i społeczna, red. B. Świecka, Difin, Warszawa, s. 92-143.
• Finlayson A., 2009, Financialisation, financial literacy and asset-based welfare, "The British Journal of Politics and International Relations", no. 11, s. 400-421.
• Froud J., Johal S., Williams K., 2002, Financialisation and the coupon pool, "Capital and Class", no. 78, s. 119-151.
• Goszczyńska M., 2010, Transformacja ekonomiczna w umysłach i zachowaniach Polaków, Scholar, Warszawa.
• GUS 2013, Ubóstwo w Polsce w świetle badań GUS, GUS, Warszawa, http://old.stat.gov.pl/gus/5840_8292_PLK_HTML.htm (1.12.2014).
• Han C.K., Sherraden M., 2009, Do institutions really matter for saving among low-income households? A comparative approach, "The Journal of Socio-Economics", no. 38, s. 475-483.
• Harasim J. (red.), 2010, Oszczędzanie i inwestowanie w teorii i praktyce, PTE, Katowice.
• Hastings J.S., Mitchell O.S., 2011, How financial literacy and impatience shape retirement wealth and investment behaviors, NBER Working Papers 1674, Cambridge, MA, www.nber.org/papers/1674 (1.12.2014).
• Hastings J.S., Madrian B.C., Skimmyhorn W.L., 2012, Financial Literacy, Financial Education and Economic Outcomes, NBER Working Paper 18412, Cambridge, MA, http://www.nber.org/papers/w18612.pdf (1.12.2014).
• Holzmann R., 2010, Bringing Financial Literacy and Education to Low and Middle Income Countries: The Need to Review, Adjust, and Extend Current Wisdom, IZA Discussion Paper no. 5114, http://ftp.iza.org/dp5114.pdf (1.12.2014).
• Iwanicz-Drozdowska M., 2008, Bezpieczeństwo rynku usług finansowych, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Iwanicz-Drozdowska M., 2009, Produkty finansowe i edukacja finansowa w Polsce na tle wybranych krajów wysoko rozwiniętych, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa.
• Iwanicz-Drozdowska M. (red.), 2011, Edukacja i świadomości finansowa, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Johnson E., Sherraden M.S., 2007, From financial literacy to financial capability among youth, "Journal of Sociology & Social Welfare", vol. 34(3), s. 119-146.
• Kłodziński M., 1994, Wielofunkcyjność obszarów wiejskich jako niezbędny element rozwoju rolnictwa, [w:] Problemy integracji rolnictwa polskiego z Unią Europejską, red. A. Kwieciński, H. Runowski, J. Wilkin, Fundacja SGGW, Warszawa, s. 169-178.
• Komisja Europejska 2008, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 44/74, Opinia Europejskiego Komitetu Społecznego w sprawie: Kredyty a wykluczenie społeczne w społeczeństwie dobrobytu, 2008/C 44/19, 16.02.2008, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=uriserv:OJ.C_.2008.044.01.0074.01.POL (1.12.2014).
• Korenik D., 2009, Odpowiedzialność banku komercyjnego. Próba syntezy, Difin, Warszawa.
• Kozak M.W., 2008, Wykluczenie - rozwój - przestrzeń, [w:] Wykluczeni. Wymiar społeczny, materialny i etniczny, red. M. Jarosz, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa, s. 211-242.
• Kozarzewski P., 2008, Wykluczenie edukacyjne, [w:] Wykluczeni. Wymiar społeczny, materialny i etniczny, red. M. Jarosz, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa, s. 137-177.
• Lusardi A., Mitchell O.S., 2006, Financial literacy and planning: Implications for retirement wellbeing, Pension Research Council Working Paper, 1, The Wharton School, www.dartmouth.edu/~alusardi/Papers/FinancialLiteracy.pdf (1.12.2014).
• Lusardi A., Mitchell O.S., 2013, The economic importance of financial literacy - theory and evidence, NBER Working Paper 18952, Cambridge, MA, www.nber.org/papers/w18952 (1.12.2014).
• Lusardi A., Mitchell O.S., Curto V., 2009, Financial Literacy among the Young: evidence and implications for Consumer Policy, NBER Working Paper 15352, http://www.nber.org/papers/w15352. (1.12.2014).
• Lusardi A., Tufano P., 2009, Debt Literacy, Financial Experiences, and Overindebtedness, NBER Working Paper 14808, Cambridge, MA, www.nber.org/papers/14808 (1.12.2014).
• Maciejasz-Świątkiewicz M., 2013, Wykluczenie finansowe i narzędzia jego ograniczania, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
• Meza D. de, Irlenbusch B., Reyniers D., 2008, Financial Capability: A Behavioural Economics Perspective, Consumer Research 69, Financial Services Authority, London, https://www.fca.org.uk/static/fca/documents/research/fsa-crpr69.pdf (1.12.2014).
• Murray T.C., 2011, Financial Literacy A Conceptual Review, Research Paper Task Force on Financial Literacy, http://financialliteracyincanada.com (1.12.2014).
• OECD 2005, Improving financial literacy: analysis of issues and policies, OECD Publishing, www.oecd.org/finance/financial-education/37742200.pdf (1.12.2014).
• OECD 2009, Financial Literacy and consumer Protection. Overlooked Aspects of the Crisis, OECD Publishing, www.oecd.org/finance/financial-markets/43138294.pdf (1.12.2014).
• OECD 2013, PISA 2012 Assessment and Analytical Framework: Mathematics, Reading, Science, Problem Solving and Financial Literacy, OECD Publishing, http://dx.doi.org/10.1787/9789264190511-en (1.12.2014).
• Półtorak B., 2012, Kredytowanie potrzeb gospodarstw domowych, [w:] Finanse osobiste, red. E. Bogacka-Kisiel, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 152-202.
• Roy A., 2010, Poverty Capital: Microfinance and the Making of Development, Routledge, New York.
• Roland-Levy C., 2004, W jaki sposób nabywamy pojęcia i wartości ekonomiczne, [w:] Psychologia ekonomiczna, red. T. Tyszka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, s. 277-299.
• Sherraden M., 2010, Financial Capability: What is It, and How Can It Be Created?, CSD Working Papers, Center for Social Development, University of Missouri - St. Louis, s. 10-17. csd.wustl.edu/Publications/Documents/WP10-17.pdf (1.12.2014).
• Smyczek S., 2013, Nowe trendy w zachowaniach konsumentów na rynkach finansowych, Placet, Warszawa.
• Szopa B., Szopa A., 2011, Wykluczenie finansowe a wykluczenie społeczne, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Zeszyty Naukowe nr 11, Kraków.
• Szopa B. (red.), 2012, Wokół zagadnień ubóstwa i bogactwa, Wydawnictwo UEK, Kraków.
• Ślęzak E., 2012, Wykluczenie społeczne. Ubóstwo i bogactwo z perspektywy socjologicznej, [w:] Wokół zagadnień ubóstwa i bogactwa, red. B, Szopa, Wydawnictwo UEK, Kraków, s. 138-169.
• Świecka B., 2008, Bankructwa gospodarstw domowych. Perspektywa ekonomiczna i społeczna, Difin, Warszawa.
• Świecka B. (red.), 2014, Współczesne problemy finansów osobistych, CeDeWu, Warszawa.
• The World Bank, 2014, Global Financial Development Report 2014: Financial Inclusion, World Bank, Washington, DC, http://econ.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/EXTDEC/EXTGLO BALFINREPORT/0,contentMDK:23489619~pagePK:64168182~piPK:64168060~theSite PK:8816097,00.html (1.12.2014).
• Van Rooij M., Lusardi A., Alessie R., 2007, Financial literacy and stock market participation, NBER Working Papers no. 13565, Cambridge, MA, www.nber.org/papers/13565 (1.12.2014).
• Wąsowicz-Kiryło G., 2008, Psychologia finansowa. O pieniądzach w życiu człowieka, Difin, Warszawa.
• Willis L.E., 2011, The Financial Education Fallacy, "American Economic Review", vol. 101(3), s. 429-434.
• Wilkin J. (red.), 2010, Wielofunkcyjność rolnictwa. Kierunki badań, podstawy metodologiczne i implikacje praktyczne, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa.
• Zaleśkiewicz T., 2011, Psychologia ekonomiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

10.15611/pn.2015.395.26