Etyka controllingowego pomiaru dokonań w świetle filozofii utylitarystycznej - zarys koncepcji

• Autorzy: Marta Nowak

Warianty tytułu

Performance Measurement Ethics based on Utilitarian Theories - Concept Outline

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest zaproponowanie zarysu autorskiej koncepcji utylitarystycznej etyki controllingowego pomiaru dokonań. Celami szczegółowymi są: wyjaśnienie pojęcia etyki oraz przedstawienie sposobów jej rozumienia, wyjaśnienie założeń paradygmatu utylitarystycznego w etyce i określenie założeń etyki utylitarnej, zdefiniowanie specyfiki controllingowego pomiaru dokonań oraz wypracowanie do zastosowania w odniesieniu do tego ostatniego założeń etyki w paradygmacie utylitarystycznym. Podstawą do przedstawionych rozważań będą interdyscyplinarne studia literaturowe obejmujące filozofię, etykę, zarządzanie, rachunkowość i controlling. Tezy artykułu są następujące: 1) pojęcie etyki nie jest jednoznaczne, jednakże jest możliwe wyodrębnienie podstawowych grup znaczeń tego pojęcia; 2) w stosunku do controllingowego pomiaru dokonań można zastosować założenia etyczne; 3) etyka controllingowego pomiaru dokonań jest specyficznym typem etyki szczegółowej; 4) do stworzenia koncepcji etycznej dla controllingowego pomiaru dokonań można zastosować założenia filozofii utylitarystycznej.(abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the paper is to present the outline of the author's concept of utilitarian ethics of performance measurement in controlling. The detailed goals are: 1) explanation of the term "ethics" and presentation of main ways of understanding the term; 2) explanation of utilitarian paradigm in ethics and specification of foundations of utilitarianism; 3) defining the characteristics of performance measurement in controlling and constructing the foundations of utilitarian ethics for performance measurement. Interdisciplinary studies covering philosophy, ethics, management, accounting and controlling were conducted. The theses of the paper are: 1) the term "ethics" is equivocal, nevertheless it is possible to find out the main groups of meaning of this term; 2) foundations of ethics can be used in performance management; 3) performance management ethics is a particular type of specific ethics; 4) the foundations of utilitarianism philosophy can be used in the construction of performance management ethical concept.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Etyka; Controlling; Filozofia

EN

Ethics; Controlling; Philosophy

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2015
• Tom: 82
• Numer: nr 138
• Strony: 113--128

Twórcy

autor

Marta Nowak

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Bibliografia

• Baggini J., Fosl P.S. (2010), Przybornik etyka. Kompendium metod i pojęć etycznych, Warszawa.
• Coenenberg A.G. (2006), Betriebswirtschaft für Führungskräfte, Schäffer-Poeschel, Stuttgart.
• Coenenberg A.G. (2004), Strategisches Controlling, Schäffer-Poeschel, Stuttgart.
• Cugno A. (1987), Etyka a uczuciowość, [w:] L. Balter i in. (red.), Moralność chrześcijańska, Poznań,Warszawa.
• Deyhle A. (1990), Controller Handbuch. Enzyklopädisches Lexikon für die Controller-Praxis, 3. Aufl., Management Service Verlag, Gauting/München.
• Dźwigoł H. (2003), Controlling jako podsystem zarządzania przedsiębiorstwem w procesie zmian, "Przegląd Organizacji", nr 2, s. 31-36.
• Garstka M. (2013), Podstawy etyki zawodowej w rachunkowości, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce.
• Goodin R.E. (2002), Użyteczność i dobro, [w:]P. Singer (red.), Przewodnik po etyce, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Graßhoff J. (1999), Anforderungen an ein modernes Controlling und Rechnungswesen zu Beginn des XXI Jahrhunderts, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce", t. 51, s. 79-83.
• Haus B., Nowosielski S. (1995), Controlling a kontrakty menedżerskie w przedsiębiorstwie, "Przegląd Organizacji", nr 12, s. 23-34.
• Heigl A. (1989), Controlling - Interne Revision, G. Fischer, Stuttgart.
• Hülsenberg F., Wróbel J. (1995), Controlling, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa, Zielona Góra.
• Knap W., Sawicki K. (1994), Controlling a rachunkowość, "Rachunkowość", nr 2, s. 9-15.
• Krüger W. (1997), Controlling: Gegenstandsbereich, Wirkungsweise und Funktionen im Rahmen der Unternehmenspolitik, "Betriebswirtschaftliche Forschung und Praxis", vol. 31, s. 158-169.
• MacIntyre A. (2013), Krótka historia etyki. Historia moralności od czasów Homera do XX wieku, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Mann R., Mayer E. (1996), Controlling w twojej firmie, Centrum Kreowania Liderów, Skierniewice.
• Midgley M. (2002), Pochodzenie etyki, [w:] P. Singer (red.), Przewodnik po etyce, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Nowak M. (2013), Controlling w zarządzaniu. Uwarunkowania psychologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Nowak M. (2008), Controllingowe wsparcie usprawnienia pracy menedżera oraz optymalizacji jej efektów, "Problemy Zarządzania", nr 4, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 89-102.
• Nowak M. (2007), Rachunkowość, controlling, zarządzanie. Rozważania o relacjach, [w:] E. Nowak (red.),Paradygmaty rachunkowości, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.
• Penc J. (1994), Strategie zarządzania, perspektywiczne myślenie, systemowe działanie, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa.
• Perrin E.B., Durch J.S., Skillman S.M. (eds) (1999), Health Performance Measurement in the Public Sector: Principles and Policies for Implementing an Information Network, National Academy Press, Washington.
• Probucka D. (1999), Utylitaryzm, Wydawnictwo WSP, Częstochowa.
• Schweitzer M., Friedl B. (1992), Beitrag zu einer umfassenden Controlling-Konzeption, [in:] K. Spremann (Hrsg.), Controlling: Grundlagen, Informationssysteme, Anwendungen, Gabler, Wiesbaden, s. 141-167.
• Sidgwick H. (1907), The Methods of Ethics, 7th ed., Macmillan, London.
• Singer P. (2003), Etyka praktyczna, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Ślipko T. (2002), Zarys etyki ogólnej, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Tatarkiewicz W.(2009), Historia filozofii, t. II, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Tokarczyk R. (2011), Etyka prawnicza, LexisNexis, Warszawa.
• Virginia's Handbook on Planning & Performance(1998).
• Vossenkuhl W. (2012), Możliwość dobra. Etyka w XXI wieku, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Lichiello P.W., Turnock B.J. (1999), Guidebook for performance measurement, http://www.turning pointprogram.org/Pages/pdfs/perform_manage/pmc_guide.pdf (dostęp 11.02.2015).

Identyfikatory

DOI

10.5604/16414381.1155818