Zasoby siły roboczej miasta Poznania w latach 1945-1980

• Autorzy: Ireneusz Rutkowski
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zjawiska demograficzne wpływają w sposób bezpośredni lub pośredni na kształtowanie się wielu dziedzin życia społeczno-gospodarczego. Bez konkretnej i szczegółowej znajomości tych zjawisk niemożliwe staje się uchwycenie prawidłowości i tempa rozwoju produkcji społecznej oraz racjonalne wykorzystanie majątku produkcyjnego. Niemożliwa jest w szczególności racjonalna gospodarka zasobami pracy, a to oznacza po prostu marnotrawstwo tego czynnika produkcji gdyż charakterystyczną cechą pracy jest "niemożność nagromadzenia w czasie jej niezużytych zasobów, oszczędzenia. Raz nie zużyta ginie bezpłodnie". Spośród przynajmniej kilku definicji zasobów siły roboczej najbardziej przydatne dla potrzeb analizy ekonomicznej wydaje się być ujęcie zaproponowane przez A. Rajkiewicza. Zgodnie z nim do zasobów siły roboczej należy zaliczyć ludność w wieku zdolności do pracy, pomniejszoną o liczbę osób trwale niezdolnych do pracy, a powiększoną o grupę osób pracujących, które jeszcze nie osiągnęły lub już przekroczyły umowną granicę wieku zdolności do pracy. Definicja ta określa zatem potencjalne zasoby siły roboczej, możliwe do zagospodarowania w danym okresie czasu. Uwzględniając dodatkowo poziom aktywności czynnika ludzkiego w procesie produkcji można przyjąć, iż zasoby siły roboczej są funkcją trzech zmiennych: liczby ludności; struktury ludności według płci i wieku; wielkości współczynnika aktywności zawodowej. W przypadku gdy analizą objęta jest mniejsza, wyodrębniona jednostka administracyjna (województwo, miasto) pojawia się problem wykorzystywania siły roboczej pochodzącej spoza danego terytorium, a więc przede wszystkim zjawisko dojazdów do pracy. Można je uznać za czwarty - nie mniej istotny od pozostałych - czynnik kształtujący wielkość zasobów pracy Poznania. Dla uzyskania prawidłowego obrazu zasobów siły roboczej należy ponadto nieco uwagi poświęcić aspektom jakościowym zasobów, poprzez określenie zmian w poziomie kwalifikacji, wykształcenia. W Poznaniu po drugiej wojnie światowej zachodziły na tym polu bardzo głębokie przeobrażenia. Problem ten, nie zawsze uchwytny w wartościach liczbowych, zostanie przedstawiony po analizie statystycznych przemian potencjału siły roboczej miasta. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Siła robocza; Zasoby pracy; Struktura demograficzna; Aktywność zawodowa ludności; Aktywność zawodowa kobiet; Ludność miejska; Statystyka ludności; Statystyka pracy

EN

Labour force; Labour resources; Demographic structure; Activity rate of population; Female economic activity; Urban population; Population statistics; Labour statistics

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1984
• Numer: nr 119 Prace badawcze z historii gospodarczej
• Strony: 55--85

Twórcy

autor

Ireneusz Rutkowski

Bibliografia

• E. Taylor: Teoria produkcji. Warszawa-Łódź 1947.
• A. Rajkiewicz: Zatrudnienie w Polsce Ludowej w latach 1950-1970. Dynamika i struktura. Warszawa 1965.
• H. Jędruszczak: Zatrudnienie a przemiany społeczne w Polsce w latach 1944-1960. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1972.
• J. Regulski: Rozwój miast w Polsce. Aktualne problemy. Warszawa 1980.
• S. Waszak: Poznań w świetle badań demograficzno-statystycznych. "Przegląd Zachodni" 1955, nr 1-2.
• Rozwój gospodarczy Poznania w dwudziestoleciu Polski Ludowej 1945-1964. "Roczniki Ekonomiczne", t. XVII, Poznań 1966.
• B. Ziółek: Zagadnienia ludnościowe Poznania w latach 1945-1975, "Kronika Miasta Poznania" 1975, nr 2.
• E. Rosset: Demografia Polski. Warszawa 1975, t. I.
• Zmiany w strukturze ludności według płci i wieku w latach 1950, 1960, 1970. Warszawa 1972.
• J.Z. Holzer: Demografia. Warszawa 1980.
• P. Rybicki: Społeczeństwo miejskie. Warszawa 1972.
• Wojewódzkie Archiwum Państwowe Poznań (WAPP). Prezydium WRN Poznań. Wydział Zatrudnienia, Ruch ewidencyjny poszukujących pracy, 1946 r., arkusz nr 1.
• WAPP PWRN Poznań, Wydział Zatrudnienia, Ruch ewidencyjny poszukujących pracy, arkusz nr 7.
• M. Żurowski: Uprzemysłowienie Poznania w Polsce Ludowej 1945-1975. Poznań 1981.
• Z. Zaremba: Kobieta w społeczeństwie i w rodzinie. Wyniki ankiety przeprowadzonej w Polsce. "Studia Demograficzne" 1963, t. I, z. 2.
• L. Sobczak: Rynek pracy w Polsce Ludowej. Warszawa 1971.
• Ludność i warunki mieszkaniowe. Miasto Poznań i województwo poznańskie, zeszyt nr 32/1/I.
• E. Krzymień: Rozwój oświaty w Poznaniu ze szczególnym uwzględnieniem szkolnictwa podstawowego. "Przegląd Zachodni" 1955, nr 1-2.
• A. Wesołowski: Szkolnictwo zawodowe Poznania w latach 1945-1970. KMP 1974, nr 4.
• Z. Lewicki: Zmiany struktury zatrudnienia pracowników przemysłu uspołecznionego miasta Poznania według poziomu wykształcenia w latach 1958-1973. "Poznańskie Roczniki Ekonomiczne", t. XXVIII.
• Struktura demograficzna i zawodowa ludności. Gospodarstwa domowe. M. Poznań. Seria "Ludność", z. 12.
• A.J. Przestalski: Dojazdy do pracy do Poznania. KMP 1964, nr 3.
• Wybrane dane o kwalifikacjach i dojazdach do pracy zatrudnionych w gospodarce uspołecznionej. Warszawa 1976.
• R. Andrzejewski: Proces przebudowy struktury gospodarczej Wielkopolski 1945-1970. Warszawa-Poznań 1978.
• Sprawozdanie z IV sesji Rady Narodowej m. Poznania z dnia 30 IX 1969 r. poświęconej głównym kierunkom zatrudnienia w latach 1969-1970. KMP 1970, nr 2.
• M. Genowefiak: Ocena wykonania planu społeczno-gospodarczego rozwoju Poznania w latach 1971-1975. KMP 1976, nr 4.
• Statystyczny bilans siły roboczej 1966-1968. Miasto Poznań. Poznań 1969.