Zastosowanie narzędzi GIS do analizy planu miasta w morfologii miast

• Autorzy: Marta Chmielewska , Elżbieta Majchrowska

Warianty tytułu

Application of GIS Tools to the Town Plan Analysis in Urban Morphology

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule w sposób praktyczny przedstawiono możliwości zastosowania narzędzi GIS podczas przeprowadzania analizy planu miasta pod kątem morfologicznym. Krok po kroku scharakteryzowano poszczególne etapy takiej analizy, wskazując na korzyści, jakie niesie za sobą wykorzystanie tychże narzędzi. Zwrócono również uwagę na mogące pojawić się trudności i pokazano sposoby minimalizowania ich wpływu na przebieg badań. (abstrakt oryginalny)

EN

Urban morphology is a scientific discipline which studies the external structure(i.e. shape and physiognomy of buildings) and the internal structure (i.e. layout) of thetown, as well as the genesis and evolution of its various parts (their morphogenesis). The main research method in urban morphology is the town plan analysis. It is based on observation of changes in the urban space of the study area by comparing chronologically listed town plans. GIS tools may be applied in urban morphology at all stages of town plan analysis:from the selection of source materials (especially archival town plans), through a proper analysis of morphology and morphogenesis of the study area, to the presentation of the results of these analyses. The paper shows the possibilities of using these tools. It also identifies a number of advantages and benefits related with the introduction of GIS tourban morphology. Attention is also paid to difficulties which may arise at each stage of research. It seems that rectification of archival town plans is the most troublesome task. The older a plan is, the harder it is to register. Another disadvantage is the necessity ofarduous digitization of all archival maps. Overcoming these difficulties opens the way toall advantages of GIS. The greatest advantage of applying GIS to the town plan analysis is the improvement of comparison of town plans from the same area but from different periods of time. Adding georeferences to archival maps, and converting them to one coordinate system,facilitates unification of the scale of all town plans, and allows overlapping of one townplan with another. In turn, the digitization of archival maps enables the introduction ofuniform signs and uniform naming for thematic vector layers in all analysed periods of time, which facilitates tracing the evolution of the town plan. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

System Informacji Przestrzennej; Analiza przestrzenna; Planowanie przestrzenne miasta; Geografia miasta

EN

Geographic Information System (GIS); Spatial analysis; Town spatial planning; Geography of a city

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 16 Przestrzeń publiczna i sektor usług w małych miastach
• Strony: 189--200

Twórcy

autor

Marta Chmielewska

• Uniwersytet Śląski

autor

Elżbieta Majchrowska

• Uniwersytet Śląski

Bibliografia

• Baranowska M., 2007, Koncepcja zjawiska Fringe Belt, [w:] Jażdżewska I. (red.), Polska geografia osadnictwa, dotychczasowy dorobek, program badań, XX Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 177-183.
• Baranowska M., 2009, Fringe belt - geneza zjawiska i rozwój koncepcji w literaturze badawczej, [w:] Kulesza M. (red.), Geografia historyczna jako determinanta rozwoju nauk humanistycznych, Legnica-Łódź, s. 255-266.
• Chmielewska M., 2010, Koncepcje M.R.G. Conzena w badaniach przekształceń przestrzeni miejskiej miasta przemysłowego, [w:] Sitek S. (red.), "Stare i nowe" problemy badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej, z. 1, PTG Oddział Katowicki, UŚWNoZ, Sosnowiec, s. 15-21.
• Chmielewska M., 2012a, Current changes in morphology of the city center of Katowice,[w:] "Acta Geographica Silesiana", 11, WNoZ UŚ-ZPKWŚ, Sosnowiec-Będzin, s. 5-14.
• Chmielewska M., 2012b, Morfologiczne przekształcenia przestrzeni miejskiej Katowic, maszynopis pracy doktorskiej.
• Conzen M.R.G., 1960, Alnwick, Northumberland. A Study in Townplan Analysis, The Institute of British Geographers, 27, London.
• Conzen M.R.G., 1962, The Plan Analysis of an English City Center (Newcastle uponTyne), [w:] Proceedings of the International Geographical Union Symposium inUrban Geography, "Lund Studies in Geography", 24, Lund, s. 383-414.
• Conzen M.R.G., 1966, Historical townscapes in Britain: a problem in applied geography,[w:] House J.W. (red.), Northern geographical essays in honour of G.H.J.Daysh, s. 56-78.
• Conzen M.R.G., 1968, The Use of Town Plans in the Study of Urban History, [w:] Doys H.J. (red.), The Study of Urban History, London, s. 127-130.
• Golachowski S., 1956, Głos w dyskusji nad geneząrozplanowania średniowiecznego Wrocławia, [w:] "Kwartalnik Architektury i Urbanistyki", t. 1.
• Huang J., Lu X.X., Sellers J.M., 2007, A global comparative analysis of urban form:Applying spatial metrics and remote sensing, "Landscape and Urban Planning", 82,s. 184-197.
• Koster E., 1998, Urban morphology and computers, "Urban Morphology", 2, ISUF,s. 3-7.
• Koster E., 2001, Urban Morphology. A Taste of a Form-oriented Approach to the Historyof Urban Development, PhD thesis, Gröningen University, Gröningen.
• Koter M., 1969, Geneza układu przestrzennego Łodzi przemysłowej, PWN, Warszawa.
• Koter M., 1974, Fizjonomia, morfologia i morfogeneza miasta. Przegląd rozwoju oraz próba uściślenia pojęć, [w:] "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego", seria II, z. 55.
• Koter M., 1994, Od fizjonomii do morfogenezy i morfologii porównawczej. Podstawowe zagadnienia teoretyczne morfologii miast, [w:] Koter M., Tkocz J. (red.), Zagadnienia geografii historycznej osadnictwa w Polsce, Materiały konferencyjne, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Uniwersytet Łódzki, Toruń-Łódź, s. 23-32.
• Koter M., Kulesza M., 2008, Zastosowanie metod conzenowskich w polskich badaniach morfologii miast, [w:] Kulesza M. (red.), Czas i przestrzeńw naukach geograficznych. Wybrane problemy geografii historycznej, Wydawnictwo UŁ, Łódź, s. 257-272.
• Kulesza M., 2001, Morfogeneza miast na obszarze Polski Środkowej w okresie przedrozbiorowym. Dawne województwa łęczyckie i sieradzkie, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
• Larkham P.J., 1991, Urban Form, Urban Morphology and Urban Historical Geography, [w:] Larkham P.J., Jones A.N. (red.), A Glossary of Urban Form, "Historical Geography Research", 26, Birmingham.
• Larkham P.J., 2006, The study of urban form in Great Britain, "Urban Morphology",10(2), s. 117-141.
• Longley P.A. i in., 2006, GIS. Teoria i praktyka, PWN, Warszawa.
• Maltret J.-L., Zoller J., 1996, Simulation of Architectural and Urban Morphology, [w:]OEEPE Workshop on 3D-city models, Bonn.
• Miszewska B., 1971, Analiza morfologiczna Opola, [w:] "Studia Społeczno-Ekonomiczne", 2.
• Miszewska B., 1979, Elementy struktury morfologicznej Wrocławia, [w:] "Prace Instytutu Geograficznego Uniwersytetu Wrocławskiego", ser. B, t. 3.
• Miszewska B., 2000, Rodzaje sukcesji funkcjonalnej w mieście na przykładzie Wrocławia, [w:] Słodczyk J. (red.), Społeczne, gospodarcze i przestrzenne przeobrażenia miast, Opole, s. 293-305.
• Moudon A.V., 1997, Urban morphology as an emerging interdisciplinary Fidel, "UrbanMorphology", 1, ISUF, s. 3-10.
• Moudon A.V., 1998, The changing morphology of suburban neighbourhoods, [w:] Petruciolli E. (red.), Typological Process and Design Theory, Cambridge, s. 141-157.
• Muratori S., 1959, Studi per una operante storia Urbana di Venezia, Instituto Poligraphico dello Stato, Roma.
• Muratori S., 1963, Architettura e civilta in crisi. Centro Studi di Staria Urbanistica, Roma.
• Pinho P., Oliveira V., 2009, Cartographic analysis in urban morphology, [w:] "Environmentand Planning B: Planning and Design", 36, s. 107-127.
• Schütz F.X., 2008, Zum Regensburger und Kölner Stadtgrundriss. Ein GIS-gestützte Unetrsuchung, "Regensburger Studien", 14, Regensburg.
• Szczepańska J. i in., 2002, Zaczarowany świat kartografii, cz. I, Bractwo Gospodarcze Związku Górnośląskiego, Pszczyna.
• Urbański J., 1997, Zrozumieć GIS. Analiza informacji przestrzennej, PWN, Warszawa.
• Whitehand J.W.R., 1987, Urban Morphology, [w:] Pacione M. (red.), Historical Geography.Progress and Prospect, London.
• Whitehand J.W.R., 2001, British urban morphology: the Conzenian tradition, [w:]"Urban Morphology", 5(2), ISUF, s. 103-109.
• Zagożdżon A., 1971, Morfologia osiedli woj. opolskiego, [w:] Struktury i procesy osadnicze, PWN, Wrocław-Opole, s. 331-372.

Identyfikatory

DOI

11089/10671