Źródła i obecne rozumienie controllingu w literaturze anglosaskiej

• Autorzy: Andrzej Niemiec

Warianty tytułu

The Sources and Current Understanding of Performance Management in the Anglo-Saxon Literature

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest odnalezienie źródeł oraz najbardziej aktualnego rozumienia controllingu w literaturze anglosaskiej. W artykule dokonano syntezy ewolucji idei controllingu od XII wieku. Okresy ewolucji tego pojęcia w literaturze anglosaskiej podzielono na następujące 4 podokresy. Do 1880 roku rozumiany był zgodnie ze słowem to controll tłumaczonym jako "mieć kontrolę nad" w tym przypadku budżetem. Drugi okres to lata 1880-1962, kiedy idea controllingu nawiązywała do osoby i zadań kontrolera. W trzecim okresie, przypadającym w latach 1962-1995, utożsamiano ją w literaturze amerykańskiej z rachunkowością zarządczą, a później strategiczną rachunkowością zarządczą, Natomiast po 1995 roku controlling jest coraz częściej tożsamy z terminem zarządzania dokonaniami (performance management). (abstrakt oryginalny)

EN

This article aims to find the sources and the most current understanding of performance management in the Anglo-Saxon literature. The article presents the synthesis of evolution of the performance management idea since twelfth century. The periods of the evolution of this concept in the Anglo-Saxon literature is divided into the following four subperiods. Till 1880 was understood, according to the word "to controll", as to be in control, in this case, the budget. The second period: years 1880-1962 when the idea was connected with Controller's person and tasks. Third: 1962-1995 when it was identified in American literature as management accounting and later strategic management accounting, and after 1995, where it have shown up in the term of performance management. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Teoria ekonomii; Controlling; Rachunkowość zarządcza; Zarządzanie wynikami

EN

Economic theory; Controlling; Management accounting; Performance appraisal

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 40 T.1 Problemy współczesnej ekonomii
• Strony: 33--45

Twórcy

autor

Andrzej Niemiec

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• Adler R.W., Performance Management and Organizational Strategy: How to Design Systems that Meet the Needs of Confrontation Strategy Firms, "The British Accounting Review" 2011, No. 43.
• Amaratunga D., Baldry D., Moving from Performance Measurement to Performance Management, "Facilities" 2002, No. 20 (5-6).
• Anthony R., Management Accounting: Text and Cases, Homewood, Irwin, IL 1956.
• Błoch H., Controlling. Rachunkowość zarządcza, CIM, Warszawa 1992.
• Controlling w działalności przedsiębiorstwa, red. E. Nowak, PWE, Warszawa 2004.
• Cookins G., Performance Management. Integrating Strategy Execution, Methodologies, Risk, and Analytics, John Wiley & Sons, Inc., Hoboken 2009.
• Crossman P.T., The Nature of Management Accounting, "Accout Rev" 1958, No. 33 (2).
• Czyż-Gwiazda E., Controlling procesów narzędziem poprawy wyników organizacji, Universitatis Oeconomicus Sigillum, Katowice 2013.
• Demski J.S., Feltham G.A., Cost Determination. A Conceptual Approach, Iowa State University Press, Ames 1976.
• Feltham G.A., The Value of Information, "Account Rev" 1968, No. 43 (4).
• Grace H.S. Jr., Haupert J.E., Financial Officers' Code of Ethics: Help or Hindrance?, "CPA Journal", March 2003.
• Hahn D., Planungs und Kontrollrechnng, Verlag Gerber, Wiesbaden 1994.
• Harvard Business Review on Measuring Corporate Performance, Harvard Business School Press, Harvard 1998.
• Hoffman G.D., University Comptrollership, The George Washington University, June 1956.
• Horváth P., Controlling, Vahlen, München 2012.
• Jackson J.H., The Comptroller: His Functions and Organization, Harvard University Press, Harvard 1949.
• Lebas M., Performance Measurement and Performance Management, "International Journal of Production Economics" 1995, No. 41 (1-3).
• Major A., System controllingu w przedsiębiorstwie, Semper, Warszawa 1998.
• Meyer E., Controlling als Führungskonzept, Gabler Verlag, Wiesbaden 1986.
• Möller K., Wirnsperger F., Gackstatter T., Performance Management - Konzept, Erfahrungen und Ausgestaltung einer neuen Disziplin, "Controlling" 2015, Nr. 27.
• Newcomb H.T., The Industrial Commission on Transportation, "Political Science Quarterly", December 1902, Vol. 17, No. 4.
• Olve N.G., Controllerns roll: konturer av en affärsekonom, Ord & Form AB, Uppsala 1988.
• Simone H.A., Guetzkow H., Kozmetzky G., Tyndal G., Centralization vs. Decentralization in Organizing the Controller`s Department, Controllership Fundation, New York 1954.
• Simons R., Performance Measurment and Control Systems for Implementing Strategy, New Jersey 2000.
• Singer F.A., Management Accounting, "Account Rev" 1961, No. 36 (1).
• Stanowisko Komisji Rachunkowości Zarządczej i Controllingu Rady Naukowej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, Rachunkowość zarządcza a controlling, "Rachunkowość" 2010, nr 3.
• Tyrała P., Stęplewski B., Controlling nowoczesną metodą zarządzania strategicznego. Poradnik dla studentów, nauczycieli i menedżerów, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2003.
• Ward K., Strategic Management Accounting, Butterworth-Heinemann Ltd, Oxford 1992.

Identyfikatory

DOI

10.18276/sip.2015.40/1-03