Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce z perspektywy geografii politycznej

• Autorzy: Andrzej Rykała

Warianty tytułu

National and Ethnic Minorities in Poland from the Perspective of Political Geography

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Mniejszości narodowe i etniczne, mimo niewielkiego udziału w strukturze ludności współczesnej Polski, przyczyniły się do powstania wyjątkowego pod względem narodowo-konfesyjnym dziedzictwa polskiej przestrzeni. Stosując podejście geograficzno- -polityczne dokonano próby uchwycenia, zrozumienia i wyjaśnienia procesu przemian narodowościowo-etnicznych ludności Polski, prowadzącego do ukształtowania się jej współczesnego oblicza. (abstrakt oryginalny)

EN

The preponderance of people of Polish nationality who are followers of the Roman Catholic Church does not make Poland a state of one nation and denomination. In addition to the national and religious majority, Poland also includes national, ethnic and religious minorities. Their presence is stressed not only because in democratic countries such as Poland the protection of these groups is very important. In the case of Poland, it is crucial that throughout its history it has been a multicultural country with representatives of various national and religious groups living together. Minorities occurring in contemporary Poland, despite their numerically small share in the overall population, are a testament to the unique national and religious heritage of Polish land. The general aim of this article is to present the communities that kept their national and ethnic identity in this special cultural context, differing from the majority of Poles in their national (partially coincident with denominational) affiliation. This general objective will be achieved through several detailed objectives including: a retrospective analysis of the recognition of ethnic issues (including minorities) by the political geography, the identification, determining the number and location, as well as an analysis of legal positions of national and ethnic minorities in contemporary Poland. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Mniejszości narodowe; Grupy etniczne; Geografia polityczna

EN

Ethnic minority; Ethnics group; Political geography

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 17 Wybrane problemy badawcze geografii politycznej
• Strony: 63--111

Twórcy

autor

Andrzej Rykała

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Babiński G., 2004, Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce w świetle spisu ludności z roku 2002, "Studia Socjologiczne", 1(172).
• Barbag J., 1987, Geografia polityczna ogólna, Warszawa.
• Barwiński M., 2013, Geograficzno-polityczne uwarunkowania sytuacji Ukraińców, Łemków, Białorusinów i Litwinów w Polsce po 1944 roku, Łódź.
• Barwiński M., 2014, Struktura narodowościowa Polski w świetle wyników spisu powszechnego z 2011 roku, "Przegląd Geograficzny", 86(2).
• Bikont A., 2004, My z Jedwabnego, Warszawa.
• Chałupczak H., Browarek T., 1998, Mniejszości narodowe w Polsce 1918-1995, Lublin.
• Eberhardt P., 2010, Migracje polityczne na ziemiach polskich (1939-1945), Poznań.
• Eberhardt P., 2011, Political Migrations on Polish Territories (1939-1950), Warszawa.
• Engelking B., 2011, Jest taki piękny słoneczny dzień... Losy Żydów szukających ratunku na wsi polskiej 1942-1945, Warszawa.
• Fleszar M., 1958, W sprawie badań nad geografią polityczną w Polsce, "Przegląd Geograficzny", 30(1).
• Gawryszewski A., 2005, Ludność Polski w XX wieku, Warszawa.
• Grabowski J., 2011, Judenjagd. Polowanie na Żydów 1942-1945. Studium dziejów pewnego powiatu, Warszawa.
• Grabski A., Rykała A, 2010, Żydzi w Polsce 1944-2010, [w:] Grabski A., Rykała A., Sienkiewicz W., Wijaczka J., Wodziński M., Zaremska H., Żbikowski A., Żyndul J., Atlas historii Żydów polskich, Warszawa.
• Gross J.T., 2000, Sąsiedzi. Historia zagłady żydowskiego miasteczka, Sejny.
• Koter M., Kulesza M., 2001, Geographical and historical grounds of formation of borders and present-day Poland, [w:] Koter M., Heffner K. (red.), Changing role of border areas and regional policies, "Region and Regionalism", 5, Łódź-Opole.
• Kulesza M., 2009, Uwagi na temat geografii historycznej w Polsce po II wojnie światowej, [w:] Kulesza M., Geografia historyczna jako determinanta rozwoju nauk humanistycznych, Legnica-Łódź.
• Kurcz Z., 1995, Mniejszość niemiecka w Polsce, Wrocław.
• Kurcz Z., 1997, Mniejszość niemiecka w Polsce: geneza, struktury, oczekiwania, [w:] Kurcz Z. (red.), Mniejszości narodowe w Polsce, Wrocław.
• Kurcz Z., 2001, Mniejszość niemiecka w Polsce na tle innych mniejszości, Poznań.
• Kwilecki A., 1963, Mniejszości narodowe w Polsce Ludowej, "Kultura i Społeczeństwo", 4.
• Mahler R., 1967, Żydzi w dawnej Polsce w świetle liczb. Struktura demograficzna i społeczno-ekonomiczna Żydów w Koronie w XVIII wieku, [w:] Przeszłość demograficzna Polski. Materiały i studia, Warszawa.
• Maryański A., 1994, Narodowości świata, Warszawa.
• Mędykowski W., 2012, W cieniu gigantów. Pogromy Żydów 1941 r. w byłej sowieckiej strefie okupacyjnej. Kontekst historyczny, społeczny i kulturowy, Warszawa.
• Nijakowski L.M., Łodziński S. (red.), 2003, Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. Informator 2003, Warszawa.
• Nowakowska I., 1989, Fenomen żydowskiej mniejszości narodowej w okresie międzywojennym na przykładzie Polski w latach 1918-1939, "Biuletyn ŻIH", 1-2(150).
• Nowakowski S., 1933, Geografia jako nauka i dzieje odkryć geograficznych, Warszawa.
• Olszewicz B., 1938, Obraz Polski dzisiejszej: fakty, cyfry, tablice, Warszawa.
• Podraza A., 1991, Żydzi i wieś w dawnej Rzeczypospolitej, [w:] Żydzi w dawnej Rzeczypospolitej. Materiały z konferencji "Autonomia Żydów w Rzeczypospolitej szlacheckiej", Międzywydziałowy Zakład Historii i Kultury Żydów w Polsce, Uniwersytet Jagielloński, 22-26 IX 1986 r., Wrocław-Warszawa-Kraków.
• Ratzel F., 1897, Politische Geographie, München.
• Rykała A., 2007, Przemiany sytuacji społeczno-politycznej mniejszości żydowskiej w Polsce po drugiej wojnie światowej, Łódź.
• Rykała A., 2008a, Sytuacja społeczno-kulturalna Litwinów w Polsce i ich wpływ na relacje między krajem zamieszkania a Litwą, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica", 9, Łódź.
• Rykała A., 2008b, Changes of the ethnic-religious map of Poland after the post-war border shifts (on the example of the so-called western territories), [w:] Siwek T. Baar V. (red.), Globalisation and its impact on localities, Ostrava.
• Rykała A., 2009, Z ziemi ukraińskiej do polskiej - dziedzictwo religijne Kresów Rzeczypospolitej w przestrzeni współczesnej Polski, [w:] Franz M., Pietkiewicz K. (red.), Od Zborowa do NATO (1649-2009). Studia z dziejów stosunków polsko-ukraińskich od XVII do XXI wieku, Toruń.
• Rykała A., 2011a, Mniejszości religijne w Polsce - geneza, struktury przestrzenne, tło etniczne, Łódź.
• Rykała A., 2011b, Mniejszość religijna - mniejszość etniczna - wspólnota kulturowa. Uwagi na temat genezy, aktywności i tożsamości Karaimów w Polsce, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica", 11, Łódź.
• Rykała A., 2012, Dlaczego razem? Uwagi o relacjach między geograficzno-historyczną i geograficzno-polityczną perspektywą metodologiczną i poznawczą, [w:] Rykała A. (red.), Granice - mniejszości narodowe i religijne - dziedzictwo, "Studia z Geografii Politycznej i Historycznej", t. 1, Łódź.
• Rykała A., Barwiński M., 2010, Przemiany demograficzno-społeczne i działalność organizacyjna Niemców w Łodzi na tle sytuacji mniejszości niemieckiej w Polsce po 1945 r., [w:] Lech A., Radziszewska K., Rykała A. (red.), Społeczność żydowska i niemiecka w Łodzi po 1945 roku, Łódź.
• Sobczak L., 1982, Mniejszości narodowe w Polsce, "Czasopismo Geograficzne", 2.
• Sobczyński M., 2000, Struktura narodowościowo-wyznaniowa Polski, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica", 3, Łódź.
• Sobczyński M., 2008, Historia geografii politycznej, [w:] Jackowski A., Liszewski S., Richling A. (red.), Historia geografii polskiej, Warszawa.
• Tomaszewski J., 1985a, Ojczyzna nie tylko Polaków, Warszawa.
• Tomaszewski J., 1985b, Rzeczpospolita wielu narodów, Warszawa.
• Tomaszewski J., 1991, Mniejszości narodowe w Polsce w XX w., Warszawa.
• Tomaszewski J. (red.), 1993, Najnowsze dzieje Żydów w Polsce w zarysie (do 1950), Warszawa.
• Topolski J., 2000, Historia Polski, Poznań.
• Wyrwicz K., 1768, Geografia czasów teraźniejszych, Wilno.
• Wyznania religijne. Stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce 2000-2002, 2003, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

11089/10675