Konstytucyjne aspekty tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta RP przez Marszałka Sejmu

• Autorzy: Konrad Walczuk

Warianty tytułu

Constitutional Aspects of Provisional Enforcement, the Duties of the President of the Republic of Poland by the Marshal of the Sejm

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Polska uznająca się za demokratyczne państwo prawne jako jedną z głównych zasad konstytucyjnych przyjęła zasadę trójpodziału i równoważenia się władzy. Zatem Prezydent RP (zaliczany do władzy wykonawczej) i Marszałek Sejmu (zaliczany do władzy ustawodawczej) są podmiotami, które mają w swoich działaniach nawzajem się równoważyć, co w praktyce może, a nawet powinno prowadzić do wzajemnego ograniczania. Ponadto Prezydent RP i Marszałek Sejmu mają różną delegację suwerena (Narodu) do sprawowania władzy w jego imieniu. Jedynie Prezydent RP wybierany jest przez suwerena bezpośrednio do sprawowania konkretnej funkcji - głowy państwa, podczas gdy osoba zostająca Marszałkiem Sejmu wskazywana jest przez Naród jedynie jako poseł i dopiero właśnie jako poseł zostaje wskazana przez innych posłów do pełnienia funkcji Marszałka Sejmu. W efekcie sytuacja, w której Marszałek Sejmu tymczasowo wykonuje obowiązki głowy państwa, jest absolutnie wyjątkowa. Choć, jak się wydaje, nie ma konieczności szczególnie dokładnego konstytucyjnego regulowania takiej sytuacji, gdyż w tym czasie szczególnego znaczenia nabierają zwyczaje i praktyki w stosowaniu Konstytucji RP (tworzące kulturę prawną) oraz w stosunkowo dużym stopniu pozostawia się pole do działania politykom, którzy są później oceniani przez wyborców będących głosem suwerena, to jednak potrzebne są regulacje w większym niż obecnie stopniu zapewniające bezpieczeństwo Państwa i obywateli, m.in. przez doprecyzowanie procedur przejmowania władzy. Mimo tego, że wskazane jest w miarę możliwości jak największe zdanie się na zasady demokratycznego państwa (ale bez zbytniej ingerencji prawnej), należy oczekiwać powściągliwości od Marszałka Sejmu, który znalazł się w sytuacji, gdy zmuszony jest zastępować głowę państwa, nie stając się nią, nawet jeżeli elementem ograniczającym działania będzie jedynie stosunkowo trudno definiowalna kultura prawna. Takiego podejścia do zagadnienia wymaga forma ukształtowania państwowości przez współczesnego ustrojodawcę.(abstrakt oryginalny)

EN

The Republic of Poland shall be a democratic state ruled by law and one of the main constitutional principles is the principle of the separation and balancing of power. Thus, the President of the Republic of Poland (considered to be the executive) and Marshal of the Sejm (belongs to the legislative branch) are entities that have in their activities to balance each other, which in practice can and should lead to reciprocal limitation. In addition, the President of the Republic of Poland and the Marshal of the Sejm have different delegation sovereign (the Nation) to rule in his name. Only the President of the Republic is elected by a sovereign right to exercise a particular function - the head of state, while a person becoming Marshal of the Sejm is indicated only by the Nation as deputy, and only just as a deputy is appointed by the other deputies to act as Marshal of the Sejm. As a result, a situation in which the Marshal of the Sejm temporarily perform the duties of head of state is absolutely extraordinary situation. Although it seems there is no need for more extensive constitutional regulation of this situation, because at that time particularly important are habits and practices in the application of the Constitution (forming legal culture), and a relatively high degree left field for action politicians who are supposed to be later judged by voters who are voice of sovereign. However, we need more regulation than the current level to ensure the safety of State and citizens, including by clarifying procedures for taking power. Although it is expected restraint from the Marshal of the Sejm, who found himself in a situation where he have to replace the head of state, without becoming it. Even if the element limiting the action will be only relatively difficult to definable legal culture.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo konstytucyjne; Demokracja; Władza wykonawcza; Prezydent

EN

Constitutional law; Democracy; Executive authority; President

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Administracja i Zarządzanie
• Rocznik: 2015
• Tom: 31
• Numer: nr 104
• Strony: 195--206

Twórcy

autor

Konrad Walczuk

• Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

Bibliografia

• Dudek D., Prawo konstytucyjne. Konstytucja RP, Lublin 2008.
• Dudek D., Zakres kompetencji marszałka Sejmu wykonującego obowiązki prezydenta RP, [w:] Szczęch N. (red.), Księga jubileuszowa z okazji 5-lecia Wydziału Prawa Wyższej Szkoły Menedżerskiej w Legnicy, t. I, Legnica 2010.
• Garlicki L., Prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2007.
• Karpiuk M., Kostrubiec J., Zasada podziału i równowagi władzy, [w:] Bożek M., Karpiuk M., Kostrubiec J., Walczuk K., Zasady ustroju politycznego państwa, Poznań 2012.
• Małajny R.M., Trzy teorie podzielonej władzy, Katowice 2003.
• Monteskiusz, O duchu praw, Kęty 1997.
• Sarnecki P., Komentarz do art. 132, [w:] Garlicki L. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. I, Warszawa 1999.
• Sarnecki P., Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz do przepisów, Kraków 2000.
• Sarnecki P., Ustrój polityczny Polski po wejściu w życie Ustawy konstytucyjnej z 7 kwietnia 1989 r., Przegląd Sejmowy 3(92)/2009.
• Walczuk K., Kompetencje z zakresu bezpieczeństwa państwa przynależne Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonującemu obowiązki Prezydenta RP, w: Karpiuk M., Orzeszyna K. (red.), Bezpieczeństwo narodowe Rzeczypospolitej Polskiej. Wybrane zagadnienia prawne, Warszawa 2014.
• Walczuk K., Zasada demokratycznego państwa prawnego, [w:] Bożek M., Karpiuk M., Kostrubiec J., Walczuk K., Zasady ustroju politycznego państwa, Poznań 2012.
• Walczuk K., Zasada suwerenności narodu, [w:] Bożek M., Karpiuk M., Kostrubiec J., Walczuk K., Zasady ustroju politycznego państwa, Poznań 2012.
• Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2008.
• Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. R.P. nr 44, poz. 267; nr 79, poz. 550; nr 101, poz. 935.
• Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 marca 1921 r. w sprawie tymczasowej organizacji władzy zwierzchniej Rzeczypospolitej, Dz.U. R. P. nr 44, poz. 268.
• Ustawa z 2 sierpnia 1926 zmieniająca i uzupełniająca Konstytucję Rzeczypospolitej z 17 marca 1921 r. Dz.U. R. P. nr 78, poz. 442.
• Ustawa Konstytucyjna z 23 kwietnia 1935 r., Dz.U. R. P. nr 30, poz. 227.
• Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 22 lipca 1952 r., Dz.U. z 1952 r., Nr 33, poz. 232 z późn. zm.
• Ustawa Konstytucyjna z dnia 4 lutego 1947 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej, Dz.U. Nr 9, poz. 43.
• Ustawa Konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym, Dz.U. z 1992 r., Nr 84, poz. 426 z późn. zm.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. Nr 78, poz. 483 sprost. Dz.U. z 2001 r. Nr 28, poz. 319, zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 200, poz. 1471.
• http://www.prezydent.pl/aktualnosci/katastrofa-samolotu/art,89,bronislawkomorowski-posmiertnie-awansowal-tragicznie-zmarlych-podsmolenskiem.html (stan na 07.06.2010).
• http://www.prezydent.pl/aktualnosci/katastrofa-samolotu/art,98,min-dudazwrocil-sie-do-marszalka-sejmu-o-skierowanie-ustawy-o-ipn-do-tk.html (stan na 07.06.2010).
• http://www.prezydent.pl/prezydent/historia-prezydentury/ (dostęp 30.09.2014).