Metodyczne aspekty pomiaru zjawiska urban sprawl

• Autorzy: Piotr Lityński

Warianty tytułu

Methodological Aspects of Measuring Urban Sprawl

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest identyfikacja różnych przejawów urban sprawl oraz prezentacja sposobów pomiaru tego zjawiska. Metodą realizacji celu stał się przegląd literatury przedmiotu, zatem prezentowane opracowanie ma charakter teoretyczno-metodyczny. Wśród wiodących teoretycznych koncepcji pomiaru zjawiska dominują trzy podstawowe, które opierają się na wskaźnikach nawiązujących do różnych sposobów zabudowy terenu. Pierwsze podejście opiera się na takich wskaźnikach, jak: gęstość, rozproszenie, estetyczność, ekologia, dostępność. Drugie podejście korzysta z takich wskaźników, jak: stopa wzrostu, gęstość, geometria przestrzenna, dostępność, estetyczność. Trzecie podejście identyfikuje rodzaje sprawlu poprzez wskaźniki: gęstość, ciągłość, skupienie, grupowanie, centralizacja, nuklearność, zróżnicowanie użytkowania, bliskość. Ważną cechą trzeciego podejścia są doświadczenia w badaniach zagranicznych w implementacji tej metody. Ponadto jest to metoda prezentująca metodologię i charakterystykę wielu przejawów sprawlu, które mogą znaleźć zastosowanie w warunkach polskich.(abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of the article is to identify the various sorts of urban sprawl and to present methods of measuring this phenomenon. The article reviews the subject literature, giving it a theoretical-methodological character. Among the leading theoretical concepts involved in measuring the phenomena, there are three basic methods, which are based on indicators that refer to the different ways of building area. The first method is based on density, scatter, aesthetics, ecology and accessibility. The second approach uses the indicators of growth rates, density, spatial geometry, accessibility, and aesthetic measures. The third approach identifies types of sprawl through the indicators of density, continuity, concentration, clustering, centrality, nuclearity, mixed use and proximity. An important feature of the third approach is experience gained from foreign studies in the implementation of this method. In addition, this method presents the methodology and characteristics of the many sorts of sprawl, which can be applied to the conditions prevailing in Poland(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Urbanizacja; Rozwój miasta; Przestrzenne zagospodarowanie miasta; Eksurbanizacja

EN

Urbanisation; City development; Town spatial development; Urban sprawl

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 6 (942)
• Strony: 39--61

Twórcy

autor

Piotr Lityński

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Bose S. [2004], Smart Growth in the State of Ohio: Conflicts and Constraints; An Analysis and Evaluation of the Evolution of Smart Growth in the Cleveland and Cincinnati Metropolitan Regions, The School of Planning of the College of Design, Architecture, Art and Planning, University of Cincinnati, Cincinnati.
• Burchell R.W., Shad N.A., Listokin D., Phillips H., Downs A., Siskin S., Davis J.S., Moore T., Helton D., Gall M., ECONorthwest [1998], Costs of Sprawl-Revisited, National Academy Press, Washington, D.C.
• Downs A. [1998], How America's Cities Are Growing: The Big Picture, "Brookings Review", vol. 16(4).
• Ewing R. [1997], Is Los Angeles-style Sprawl Desirable?, "Journal of the American Planning Association", vol. 63(1).
• Ewing R., Pendall R., Chen D. [2002], Measuring Sprawl and Its Impact, Smart Growth America, Washington D.C.
• Frenkel A., Ashkenazi M. [2005], Measuring Urban Sprawl - How Can we Deal with It?, ERSA Conference Papers, European Regional Science Association.
• Fulton W. [2001], Who Sprawls Most? How Growth Patterns Differ Across the U.S., The Brookings Institution, Washington D.C.
• Galster G., Hanson R., Ratcliffe M.R., Wolman H., Coleman S., Freihage J. [2001], Wrestling Sprawl to the Ground: Defining and Measuring an Elusive Concept, "Housing Policy Debate", vol. 12, nr 4, http://dx.doi.org/10.1080/10511482.2001.9521426.
• Glaeser E.L., Kahn M.E. [2003], Sprawl and Urban Growth, "NBER Working Paper", Series No. 9733, http://dx.doi.org/10.3386/w9733.
• Gordon P., Richardson H. [1997], Where is the Sprawl?, "Journal of the American Planning Association", vol. 63(1).
• Knapp G. [2002], Talking Smart in the United States, International Meeting for Multiple Intensive Land Use, Holland, Habiform.
• Knaap G., Song Y., Ewing R., Clifton K. [2005], Seeing the Elephant: Multi-disciplinary Measure of Urban Sprawl, National Center for Smart Growth Research and Education, Urban Studies and Planning Program, University of Maryland.
• Lisowski A., Grochowski M. [2009], Procesy suburbanizacji. Uwarunkowania, formy i konsekwencje, Instytut Demografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
• Nelson A.C., Duncan J.B. [1995], Growth Management Principlesand Practices, American Planning Association, Chicago.
• Neuman M. [2005], The Compact City Fallacy, "Journal of Planning Education and Research (JPER)", vol. 25(1), http://dx.doi.org/10.1177/0739456x04270466.
• Pendall R. [1999], Do Land-Use Controls Cause Sprawl?, "Environment and Planning B", vol. 26(4), http://dx.doi.org/10.1068/b260555.
• Sierra Club [1998], Sprawl: The Dark Side of the American Dream, San Francisco, CA.
• Torrens P.M., Alberti M. [2000], Measuring Sprawl, Association of Collegiate Schools of Planning, Atlanta.
• Wassmer R.W. [2002], An Economic Perspective on Urban Sprawl: With an Application to the American West and a Test of the Efficacy of Urban Growth Boundaries, California State University.
• Wassmer R.W. [2005], Causes of Urban Sprawl (Decentralization) in the United States: Natural Evolution, Flight from Blight, and the Fiscalization of Land Use, Working Paper, Sacramento, CA.

Identyfikatory

DOI

10.15678/ZNUEK.2015.0942.0603