Jak "wyceniane" są osiągnięcia sportowe osób niepełnosprawnych? Analiza zjawiska z perspektywy socjologicznej

• Autorzy: Jakub Niedbalski

Warianty tytułu

How are sporting achievements of persons with disabilities 'valued '? An analysis of the phenomenon from a sociological perspective

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Sport niepełnosprawnych narodził się już w latach siedemdziesiątych XIX w., kiedy to zaczęły powstawać pierwsze zorganizowane jego formy, przede wszystkim kluby sportowe. Niemniej jednak prawdziwy przełom nastąpił w połowie ubiegłego wieku, kiedy w pierwszych powojennych igrzyskach sportowych - za sprawą Ludwiga Guttmanna - wystartowali łucznicy kombatanci. Natomiast pierwsze igrzyska paraolimpijskie odbyły się w Rzymie w 1960 r. Startowało w nich 400 zawodników z 23 krajów1. Od tego czasu sport i aktywność fizyczna osób niepełnosprawnych przeszły wiele zmian, aby współcześnie stać się działalnością angażującą coraz więcej osób niepełnosprawnych z całego świata. Obecnie stanowią one jedną z ważniejszych form aktywizacji i uczestnictwa w życiu społecznym osób z różnego rodzaju dysfunkcjami fizycznymi, a także intelektualnymi, tym samym pełnią istotną rolę integracyjną.(fragment tekstu)

EN

In this article issues regarding the perception of oneself and one's sporting career among Polish disabled athletes have been addressed. The main issues discussed include: the commercial and market value of athletes with disabilities as well as their exclusion from economic transactions understood as the ability to 'sell' and earn on one's own image; media marginalisation of sporting events involving persons with disabilities; and the social 'achievement measurement' of disabled athletes in opposition to the 'valuation' of the achievements of healthy, fully proficient athletes, followed by the limited role of the prestige and social recognition which, in connection with their achievements, are suffered by disabled athletes. These issues will be a contribution to the reconstruction of a sense of meaning of the physical activity and sport as specific actions seen from the perspective of sportsmen with disabilities. There are qualitative data used in the research, collected through a technique of an in-depth unstructured interview and observations, conducted among the disabled who play sports. The analysis and interpretation of the empirical material have been based on the principles of the methodology of a grounded theory.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Sport; Osoby niepełnosprawne; Komercjalizacja; Aktywność fizyczna

EN

Sport; Disabled people; Commercialization; Physical activity

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 3
• Strony: 301--314

Twórcy

autor

Jakub Niedbalski

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Ancukiewicz Paweł, Wpływ procesów globalizacyjnych na przekształcenia w sporcie oraz zbiorowościach kibiców sportowych, [w:] Zbigniew Dziubiński, Piotr Rymarczyk (red.), Kultura fizyczna a globalizacja, Warszawa: Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa 2010.
• Barlak Marianna, Pedagogiczne wartości sportu integracyjnego, [w:] Jerzy Nowocień (red.), Społeczno-edukacyjne oblicza olimpizmu. Ruch olimpijski i niepełnosprawni sportowcy, Tom I, AWF w Warszawie, Polska Akademia Olimpijska, Warszawa 2006.
• Biały Rafał, Globalizacja a komercjalizacja sportu, [w:] Zbigniew Dziubiński, Piotr Rymarczyk (red.), Kultura fizyczna a globalizacja, Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa, 2010.
• Biały Rafał, Ideał szczupłego i atrakcyjnego ciała w kulturze masowej, [w:] Zbigniew Dziubiński, Michał Lenartowicz (red.), Kultura fizyczna a kultura masowa, AWF w Warszawie, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa, 2011.
• Cynarski Wojciech, Samoidentyfikacja przez cielesność w dzisiejszej kulturze fizycznej, [w:] Zbigniew Dziubiński, Michał Lenartowicz (red.), Kultura fizyczna a kultura masowa, AWF w Warszawie, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa, 2011.
• Dziubiński Zbigniew, Kultura masowa a sport: związki i zależności, [w:] Zbigniew Dziubiński, Michał Lenartowicz (red.), Kultura fizyczna a kultura masowa, AWF w Warszawie, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa, 2011.
• Glaser Barney, Strauss Anselm, The discovery of grounded theory. Strategies for qualitative research, Aldine Publishing Company, Chicago 1967
• Gryglewicz Andrzej, Pozabudżetowe formy finansowania sportu osób niepełnosprawnych, [w:] Zbigniew Dziubiński (red.), Sport jako kulturowa rzeczywistość, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa, 2005.
• Gryglewicz Andrzej, Smoleń Andrzej, Systemowe determinanty osiągnięć polskich sportowców niepełnosprawnych na igrzyskach paraolimpijskich, [w:] Jerzy Chełmecki (red.), Społeczno-edukacyjne oblicza olimpizmu. Ruch olimpijski i niepełnosprawni sportowcy, Tom II, AWF w Warszawie, Polska Akademia Olimpijska, Warszawa, 2006.
• Juszkiewicz Mirosław, Pomiędzy indywidualizmem a uspołecznieniem, [w:] Zbigniew Dziubiński (red.), Społeczny wymiar sportu, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa, 2003.
• Konecki Krzysztof, Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000
• Kowalczyk Stanisław, Personalizm a fenomen upowszechnienia kultury masowej, [w:] Zbigniew Dziubiński, Mariusz Lenartowicz (red.), Kultura fizyczna a kultura masowa, AWF w Warszawie, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa, 2011.
• Krawczyk Zbigniew, Sport jako zwierciadło współczesnego społeczeństwa, [w:] Zbigniew Dziubiński (red.), Społeczny wymiar sportu, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa, 2003.
• Mosz Jakub, "Medializacja" współczesnego sportu, [w:] Zbigniew Dziubiński, Mariusz Lenartowicz (red.), Kultura fizyczna a kultura masowa, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa, 2011.
• Mosz Jakub, "Zarzadzanie wizerunkiem" w kulturze fizycznej cywilizacji konsumpcjonizmu, [w:] Zbigniew Dziubiński, Krzysztof Jankowski (red.), Kultura fizyczna w społeczeństwie nowoczesnym, Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa, 2009.
• Mosz Jakub, Sport w interpretacjach kulturowych, [w:] Zbigniew Dziubiński (red.), Sport jako kulturowa rzeczywistość, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa, 2005.
• Mosz Jakub, Sport w kontekście wartości estetycznych, [w:] Zbigniew Dziubiński (red.), Aksjologia sportu, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa, 2001.
• Mosz Jakub, Sport w mediach kultury masowej, [w:] Zbigniew Dziubiński (red.), Społeczny wymiar sportu, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa, 2003.
• Rubin Herbert J., Rubin Irene S., Jak zmierzać do celu nie wiążąc sobie rąk. Projektowanie wywiadów jakościowych, [w:] Leszek Korporowicz (red.) Ewaluacja w edukacji, Oficyna Naukowa, Warszawa 1997
• Rymarczyk Piotr, A jednak korpus. Koncepcja ciała w przekazach współczesnej kultury masowej, [w:] Zbigniew Dziubiński, Piotr Rymarczyk (red.), Kultura fizyczna a globalizacja, Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa, 2010.
• Whannel Garry, Media Sports Stars. Masculinities and Maidenhead, Routledge, London, New York, 2002.
• Wyka Anna, Badacz społeczny wobec doświadczenia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993
• Zdebska Halina, Globalizacja sportu - między komercją a ideą, [w:] Zbigniew Dziubiński, Piotr Rymarczyk (red.), Kultura fizyczna a globalizacja, Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa, 2010.
• Zdebska Halina, Sport jako element rzeczywistości kulturowej. Bohater sportowy jako bohater kulturowy, [w:] Zbigniew Dziubiński (red.), Sport jako kulturowa rzeczywistość, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa, 2005.
• Zdebska Halina, Wartość ciała w Cubertenowskiej wizji olimpizmu, [w:] Jerzy Nowocień (red.), Społeczno-edukacyjne oblicza olimpizmu. Ruch olimpijski i niepełnosprawni sportowcy, Tom I, AWF w Warszawie, Polska Akademia Olimpijska, Warszawa, 2006.
• Zowisło Maria, Bohater wczoraj i dziś. Szkice o idei męstwa w filozofii i sporcie, [w:] Zbigniew Dziubiński, Krzysztof Jankowski (red.), Kultura fizyczna w społeczeństwie nowoczesnym, Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa, 2009.
• Żukowska Zofia, Wartości sportu mierzone uczestnictwem młodzieży niepełnosprawnej w igrzyskach paraolimpijskich, [w:] Jerzy Nowocień (red.), Społeczno-edukacyjne oblicza olimpizmu. Ruch olimpijski i niepełnosprawni sportowcy, Tom I, AWF w Warszawie, Polska Akademia Olimpijska, Warszawa, 2006.

Identyfikatory

DOI

10.14746/rpeis.2014.76.3.20