Rola kapitału społecznego w zrównoważonym rozwoju obszarów wiejskich

• Autorzy: Teresa Miś

Warianty tytułu

The Role of Social Capital in the Sustainable Development of Rural Areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Związek między kapitałem społecznym a problemami zrównoważonego rozwoju polskiej wsi po akcesji nabiera szczególnego naukowego znaczenia. W artykule chodzi o uzyskanie odpowiedzi czy zachodzi związek między poziomem rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich, z uwzględnieniem kwestii środowiskowych a zaangażowaniem kapitału społecznego w postaci lokalnych grup działania w ujęciu regionalnym. Ponadto poznanie faktycznych efektów czyli wartości dodanej tworzonej przez LGD w ramach programu Leader na obszarach wiejskich, przy czym pośrednią miarą będzie absorpcja środków finansowych - do tej pory nie ma innej skutecznej miary. Dane empiryczne pochodziły z badań ankietowych przeprowadzonych wśród instytucji, których jednym z najważniejszych zadań wynikających z regulacji prawnych jest aktywizacja społeczności lokalnych na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także z wywiadów przeprowadzonych wśród mieszkańców wsi - ocena aktywności społecznej rolników i przedsiębiorców wiejskich. Podmioty do badań zostały dobrane według założeń przyjętych w metodyce projektu badawczego, finansowanego ze środków na naukę przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Na możliwości i tempo przemian na obszarach wiejskich istotnie wpływa aktywność kapitału społecznego. Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich nie jest możliwy bezpośredniego i szerokiego udziału mieszkańców wsi. Lokalne grupy działania przez aktywizację mieszkańców obszarów wiejskich przyczyniają się do kreowania rozwoju regionu. Najwięcej LGD w skali kraju powstało i aktywnie działa w regionie Małopolski, czego potwierdzeniem są dwa obliczone wskaźniki absorpcji. Generalnie województwa Polski południowo-wschodniej, gdzie występują największe problemy rozwojowe na obszarach wiejskich można uznać za teren, gdzie społeczność lokalna potrafi zmobilizować się i połączyć siły dla budowania kapitału społecznego. (abstrakt oryginalny)

EN

The relationship between social capital and sustainable development challenges of the Polish countryside after accession is of special scientific importance. The aim of the article is to get an answer if there is a relationship between the level of socio-economic development of rural areas, including environmental issues, and the involvement of social capital in the form of local action groups (LAGs) on a regional basis. In addition, an aim is knowing the actual effects i.e. the value added created by LAGs in the frames of Leader programme in rural areas, where an indirect measure will be absorption of the funds - so far there is no other effective measure. Empirical data come from survey research conducted among institutions which main task stemming from legal regulations is activation of local societies towards sustainable development of rural areas, as well as from interviews with village inhabitants - assessment of social activity of farmers and rural entrepreneurs. The research subjects were selected according to assumptions adopted in the methodology of the research project financed by the Ministry of Science and Higher Education. The capabilities and pace of changes on rural areas is to a large degree determined by activity of social capital. Sustainable development of rural areas is not possible with out direct and wide participation the village inhabitants. Local action groups by activation contribute to create development in the region. Most LAGs in the country were founded and are actively working in the region of Malopolska, which is confirmed by two calculated absorption rates. Generally, Polish south-eastern provinces, where there are the greatest problems of development in rural areas, can be regarded as an area where local community can mobilize and join together to build social capital. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kapitał społeczny; Rozwój obszarów wiejskich; Rozwój zrównoważony; Społeczności lokalne; Wspieranie rozwoju lokalnego

EN

Social capital; Rural development; Sustainable development; Local community; Local development support

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2015
• Numer: z. nr 42 Człowiek, ekonomia, system w modernizacji dla zintegrowanego rozwoju
• Strony: 282--295

Twórcy

autor

Teresa Miś

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• Adamowicz M., 2006, Koncepcja trwałego i zrównoważonego rozwoju wobec wsi i rolnictwa w Polsce, Prace Naukowe SGGW, nr 38.
• Biuletyn Informacyjny MRiRW nr 5, 2014.
• Boni M. (red.), 2009, Polska 2030. Wyzwania rozwojowe, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów - Zespół Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów, Warszawa.
• Borys T., 2011, Warunki brzegowe ekonomii zrównoważonego rozwoju [w:] Ekonomia zrównoważonego rozwoju w świetle kanonów nauki, red. B. Poskrobko, WSE, Białystok.
• Bourdieu P., 1986, The Forms of Capital [in:] Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education, ed. J.G. Richardson, Greenwood Press, New York.
• Coleman J.S., 1998, Social Capital in the Creation of Human Capital, American Journal of Sociology.
• Czyżewski A., Smędzik-Ambroży K., 2013, Intensywne rolnictwo w procesach specjalizacji i dywersyfikacji produkcji rolnej. Ujęcie regionalne i lokalne, PWN Warszawa.
• EU Rural Review, 2010, The Magazine from the European Network for Rural Development, no 3.
• Fiedor B., 2007, Polski wzrost gospodarczy w kontekście współczesnych kontrowersji wokół teorii i polityki wzrostu [w:] Polityka ekonomiczna. Współczesne wyzwania, red. M. Klamut, PWN Warszawa.
• Fedyszak-Radziejowska B., 2010, Społeczności wiejskie pięć lat po akcesji do UE - sukces spóźnionej transformacji [w:] Polska wieś 2010. Raport o stanie wsi, red. J. Wilkin, I. Nurzyńska, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa.
• Fukuyama F., 2001, Social capital, civil society and development. Third World Quarterly, Vol. 22, No. 1.
• Knapik W., 2013, Typy więzi społecznych a wzory współdziałania mieszkańców wsi w sytuacji zagrożenia i katastrofy powodzi, Wyd. Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, Kraków 2013.
• Kronenberg J., Bergier T., 2010, Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce, Fundacja Sendzimira Kraków.
• Kutkowska B., 2012, Przemiany funkcjonalne na obszarach wiejskich w kontekście zróżnicowanego rozwoju (przegląd teorii i piśmiennictwa) [w:] Rozwój wsi i rolnictwa w Polsce. Aspekty przestrzenne i regionalne, red. A. Rosner, IRWiR PAN Warszawa.
• Malik K., 2011, Ewaluacja polityki rozwoju regionu: metody, wymiary i konteksty rozwoju zrównoważonego, Studia KPZK PAN, t. CXXV, Warszawa.
• Miś T., 2011, Instytucje doradcze w rozwoju obszarów wiejskich w regionach rozdrobnionego rolnictwa w warunkach integracji europejskiej, Prace Naukowe Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego, Monografie i Opracowania, nr 12, Wyd. UR, Rzeszów.
• Miś T., 2013, Budowanie kapitału społecznego przez instytucje szczebla regionalnego, Roczniki Naukowe SERiA, t. XV, z. 1.
• Moroń D., 2009, Kapitał społeczny - próba definicji [w:] Kapitał ludzki i społeczny. Wybrane problemy teorii i praktyki, red. D. Moroń, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Piontek F., Piontek B., 2012, Zarządzanie rozwojem niszowym dla zapewnienia spójności społeczno-ekonomicznej, "Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy", red. M.G. Woźniak, z. 24, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
• Poskrobko B., 2008, Rola samorządów terytorialnych w kształtowaniu kapitału ludzkiego na potrzeby gospodarki opartej na wiedzy, "Optimum - Studia Ekonomiczne", nr4(40).
• Putnam R.D., 1995, Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, Wyd. Znak, Fundacja im. Stefana Batorego, Kraków-Warszawa.
• Raport końcowy: Ocena funkcjonowania lokalnych grup działania realizujących lokalną strategię rozwoju w ramach PROW 2007-2013, MRiRW, Warszawa 2012.
• Roszkowska-Mądra B., 2011, Kategorie ekonomii zrównoważonego rozwoju na poziomie gospodarstwa rolnego, [w:] Ekonomia zrównoważonego rozwoju w świetle kanonów nauki, red. B. Poskrobko, WSE, Białystok.
• Social Capital: A review of the literature, Social analysis and reporting division, Office for National Statistics, United Kingdom, October 2001.
• Spychalski G., 2012, Kapitał społeczny jako czynnik konkurencyjności obszarów wiejskich, Roczniki Naukowe SERiA, t. XIV, z. 3.
• Stanny M., 2012, Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich w Polsce - pomiar zjawiska złożonego [w:] Rozwój wsi i rolnictwa w Polsce. Aspekty przestrzenne i regionalne, red. A. Rosner, IRWiR PAN, Warszawa 2012.
• Stevens C., 2005, Measuring Sustainable Development, OECD Statistics Brief, No. 10.
• Wilkin J., 2007, Obszary wiejskie w warunkach dynamizacji zmian strukturalnych [w:] Ekspertyzy do Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020, t. 1, MRR, Warszawa.
• Wilkin J., 2013, Cele i zasady koordynacji polityk wspierających zrównoważony rozwój obszarów wiejskich [w:] Rozwój obszarów wiejskich w Polsce a polityka spójności Unii Europejskiej: stare problemy i nowe wyzwania, red. K. Heffner, Studia, t. CLIV, PAN KPZK, Warszawa.
• Woźniak M.G., 2009, Fundamentalne kwestie zintegrowanego rozwoju w warunkach globalnego kryzysu, czyli jakiej polityki potrzebuje obecnie Polska [w:] Ekonomiczne problemy funkcjonowania współczesnego świata, red. D. Kopycińska, Rozdział 14, Wyd. Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.