Wybrane zagadnienia pomiaru, wyceny, ewidencji i ujęcia w sprawozdawczości kapitału intelektualnego

• Autorzy: Ewa Chojnacka , Jolanta Wiśniewska

Warianty tytułu

Selected Problems Concerning Measurement, Valuation and Accounting for Intellectual Capital

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem niniejszego artykułu jest odniesienie wybranych propozycji, zawartych w publikacji Lesława Niemczyka Rachunkowość finansowa aktywów kompetencyjnych i kapitału intelektualnego. Nowy dział rachunkowości, do istniejących w literaturze przedmiotu koncepcji. W opracowaniu omówiono zagadnienie wartości przedsiębiorstwa, przedstawiono wybrane definicje kapitału intelektualnego oraz wybrane koncepcje metod jego pomiaru i wyceny. Odniesiono się do zagadnień związanych z ewidencją i sprawozdawczością dotyczącą kapitału intelektualnego w księgach organizacji. W publikacji dokonano ponadto analizy podobieństw i różnic poruszanych zagadnień w odniesieniu do krajowej i zagranicznej literatury przedmiotu, a także istniejących regulacji prawnych i standardów.(abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of this study is to confront certain propositions presented in Lesław Niemczyk's publication Rachunkowość finansowa aktywów kompetencyjnych i kapitału intelektualnego. Nowy dział rachunkowości (Accounting for Competence Assets and Intellectual Capital. A New Area in Accounting) with ideas published in other studies. The authors discuss issues concerning firm value, selected definitions of intellectual capital, as well as certain methods of intellectual capital measurement and valuation. Other problems analysed include accounting for and reporting of intellectual capital and similarities and differences between the way those issues are presented in Polish and in international studies as well as in existing legal regulations and standards.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kapitał intelektualny; Wartość przedsiębiorstwa; Sprawozdanie finansowe; Rachunkowość finansowa

EN

Intellectual capital; Enterprise value; Financial statements; Financial accounting

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2015
• Tom: 83
• Numer: nr 139
• Strony: 35--64

Twórcy

autor

Ewa Chojnacka

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

autor

Jolanta Wiśniewska

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bibliografia

• Barney J.B. (1986), Strategic factor markets: expectations, luck and business strategy, "Management Science", vol. 13, [za:] A. Ujwary-Gil (2009), Koncepcja zasobowej teorii przedsiębiorstwa - całościowe ujęcie i kierunek dalszych badań, "Przegląd Organizacji", nr 6, s. 24-27.
• Boulton R.E.S., Libert B.D., Samek S.M. (2001), Odczytując kod wartości. Jak firmy tworzą wartość w nowej gospodarce, WIG-Press, Warszawa.
• Bratnicki M. (2000), Podstawy współczesnego myślenia o zarządzaniu, Wydawnictwo Triada, Dąbrowa Górnicza, [za:] E. Skrzypek (2005), Kapitał intelektualny oraz możliwości jego wyceny, [w:] E. Skrzypek (red.), Kapitał intelektualny jako szansa na poprawę jakości zarządzania w warunkach globalizacji, Zakład Ekonomiki Jakości i Zarządzania Wiedzą, Wydział Ekonomiczny Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Lublin.
• Bratnicki M., Strużyna J. (2001), Przedsiębiorczość i kapitał intelektualny, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice, [za:] M. Jabłoński (2009), Zarządzanie wartością przedsiębiorstw o orientacji jakościowej a kapitał intelektualny, Oficyna Wydawnicza Humanitas, Sosnowiec.
• Brooking A. (1997), Intellectual Capital, International Thomson Business Press, London.
• Dobija D. (2003), Pomiar i sprawozdawczość kapitału intelektualnego przedsiębiorstwa, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Warszawa.
• Dobija M. (1997), Bilans i sprawozdanie o wartości dodanej w rachunkowości społeczno-ekonomicznej, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej", t. 40, SKwP, Warszawa, s. 29-41.
• Dobija M. (1996), Wartość i koszty kapitału społecznego w aspekcie rachunkowości zarządczej, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej", t. 35, SKwP, Warszawa, s. 31-40.
• Drucker P.F. (1995), Then information executives truly need, "Harvard Business Review", January-February, styczeń-luty, [za:] S. Kasiewicz, W. Rogowski, M. Kicińska (2006), Kapitał intelektualny. Spojrzenie z perspektywy interesariuszy, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
• Edvinsson L. (2013), IC 21: reflections from 21 years if IC practice and theory, "Journal of Intellectual Capital", vol. 14, no 1, s. 163-172.
• Edvinsson L., Malone M.S.(2001), Kapitał intelektualny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Fijałkowska J. (2012), Analiza porównawcza wybranych metod pomiaru i wyceny kapitału intelektualnego, "Zarządzanie i Finanse", t. 3, nr 1, s. 415-425.
• Frąckowiak W. (red.) (2011), Raport roczny spółki publicznej, Instytut Rachunkowości i Podatków, Warszawa.
• Frejtag-Mika E. (2012), Kreatywność kapitału intelektualnego - kooperacja czy konkurencja w B+R. Dylematy semantyczne kapitału intelektualnego, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica", nr 268, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 71-84.
• Gierszewska G., Romanowska M. (2009), Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa.
• Hass Edersheim E. (2010), Przesłanie Druckera. Zarządzanie oparte na wiedzy, MT Biznes, Warszawa.
• Itami H. (1987), Mobilizing Invisible Assets, Harvard University Press, Cambridge, [za:] A. Ujwary-Gil (2009), Koncepcja zasobowej teorii przedsiębiorstwa - całościowe ujęcie i kierunek dalszych badań, "Przegląd Organizacji", nr 6, s. 24-27.
• Jarugowa A., Fijałkowska J. (2002), Rachunkowość i zarządzanie kapitałem intelektualnym, ODDK, Gdańsk.
• Jashapara A. (2006), Zarządzanie wiedzą. Zintegrowane podejście, PWE, Warszawa, [za:] M. Kłak (2010), Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie, Kieleckie Towarzystwo Edukacji Ekonomicznej na zlecenie Wyższej Szkoły Ekonomii i Prawa im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach, Kielce.
• Karmańska A. (2013), Nauka rachunkowości, proces poznawczy, paradygmaty i prawda w rachunkowości - garść ustaleń i refleksji, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 71 (127), SKwP, Warszawa, s. 125-146.
• Kasiewicz S., Rogowski W., Kicińska M. (2006), Kapitał intelektualny. Spojrzenie z perspektywy interesariuszy, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
• Kicińska M. (2006), Metody pomiaru kapitału intelektualnego, [w:] S. Kasiewicz, W. Rogowski, M. Kicińska, Kapitał intelektualny. Spojrzenie z perspektywy interesariuszy, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
• Kobiela-Pionnier K. (2012), Sprawozdawczość zintegrowana: koncepcja raportowania osiągnięć przedsiębiorstwa na miarę XXI wieku, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 66 (122), SKwP, Warszawa, s. 75-85.
• Kochalski C. (2006), Koszty w przedsiębiorstwie zarządzanym przez wartość. Ujęcie modelowe, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
• Krasodomska J. (2012), Zintegrowana sprawozdawczość spółek w 2020 roku, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 66 (122), SKwP, Warszawa, s. 101-110.
• Lipka A., Król M., Satoła M., Waszczak S. (2009), Koszty jakości działań personalnych wspomagających zarządzanie wiedzą, typologia, identyfikacja w praktyce, ewaluacja, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego, w Katowicach, Katowice.
• Ludwiczyński A. (2002), Kryteria oceny pracy menedżera personalnego, [w:] H. Król (red.), Szkice z zarządzania zasobami ludzkimi, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Warszawa.
• Manzari M., Kazemi M., Nazemi S., Pooya A. (2012), Intellectual capital: concepts, components and indicators: a literature review, "Management Science Letters", vol. 2, s. 2259-2260.
• Marcinkowska M. (2004), Roczny raport z działań i wyników przedsiębiorstwa, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
• Michalczuk G., Mikulska T. (2014), Sprawozdanie zintegrowane jako produkt finalny rachunkowości społecznej, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego", nr 827, "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia", nr 69, s. 197-207.
• Mroziewski M. (2008), Kapitał intelektualny współczesnego przedsiębiorstwa. Koncepcje, metody wartościowania i warunki jego rozwoju, Difin, Warszawa.
• Niemczyk L. (2013), Rachunkowość finansowa aktywów kompetencyjnych i kapitału intelektualnego. Nowy dział rachunkowości, Pacioli Institute, Rzeszów.
• Orczyk J. (2009), Wokół pojęć kwalifikacji i kompetencji, "Zarządzanie Zasobami Ludzkimi", nr 3-4, s. 19-32.
• Perechuda K. (1998), Metody zarządzania przedsiębiorstwem, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław, [za:] M. Jabłoński (2009), Zarządzanie wartością przedsiębiorstw o orientacji jakościowej a kapitał intelektualny, Oficyna Wydawnicza Humanitas, Sosnowiec.
• Perechuda K. (red.) (2006), Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, [za:] A.M. Dereń, Zarządzanie własnością intelektualną w transferze technologii, Difin, Warszawa 2014.
• Prusak L., Klein D.A. (1994), Charakterizing Intellectual Capital, working aper, Centre for Business Innovation, Ernst and Young, [za:] M. Jabłoński (2009), Zarządzanie wartością przedsiębiorstw o orientacji jakościowej a kapitał intelektualny, Oficyna Wydawnicza Humanitas, Sosnowiec.
• Rappaport A. (1999), Wartość dla akcjonariuszy. Poradnik menedżera i inwestora, WIG-Press, Warszawa.
• Romanowska M. (2001), Kształtowanie wartości firmy w oparciu o kapitał intelektualny, [w:] R. Borowiecki, M. Romanowska (red.), System informacji strategicznej. Wywiad gospodarczy a konkurencyjność przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa 2001, [za:] A. Ujwary-Gil (2009), Koncepcja zasobowej teorii przedsiębiorstwa - całościowe ujęcie i kierunek dalszych badań, "Przegląd Organizacji", nr 6, s. 24-27.
• Roos J.G., Roos N.C., Dragonetti N.C., Edvinsson L. (1999), Intellectual Capital: Navigating the New Business Landscape, Macmillan Press, London, [za:] M. Jabłoński (2009), Zarządzanie wartością przedsiębiorstw o orientacji jakościowej a kapitał intelektualny, Oficyna Wydawnicza Humanitas, Sosnowiec.
• Skrzypek E. (2005), Kapitał intelektualny oraz możliwości jego wyceny, [w:] E. Skrzypek (red.), Kapitał intelektualny jako szansa na poprawę jakości zarządzania w warunkach globalizacji, Zakład Ekonomiki Jakości i Zarządzania Wiedzą, Wydział Ekonomiczny Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Lublin.
• Szymczak M. (red.) (1988), Słownik języka polskiego, PWN, Warszawa.
• Sojak S., Stankiewicz J. (2008), Podstawy rachunkowości, TNOiK, Toruń.
• Sokołowska A. (2005a), Wiedza jako podstawa efektywnego zarządzania kapitałem intelektualnym, [w:] K. Perechuda (red.), Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, [za:] S. Kasiewicz, W. Rogowski, M. Kicińska (2006), Kapitał intelektualny. Spojrzenie z perspektywy interesariuszy, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
• Sokołowska A. (2005b), Zarządzanie kapitałem intelektualnym w małym przedsiębiorstwie, Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych, PTE, Warszawa.
• Savage C.M. (1990), Fifth Generation Management: Co-creating Through Virtual Enterprising, Dynamic Teaching and Knowledge Networking, Butterworth-Heinemann, Newton, MA, [za:] A. Jarugowa, J. Fijałkowska (2002), Rachunkowość i zarządzanie kapitałem intelektualnym, ODDK, Gdańsk.
• Stewart T.A. (2001), The Wealth of Knowledge, Intellektual Capital and the Twenty-First Century Organization, Nicholas Brealey Publishing, London, [za:] E. Skrzypek (2005), Kapitał intelektualny oraz możliwości jego wyceny, [w:] E. Skrzypek (red.), Kapitał intelektualny jako szansa na poprawę jakości zarządzania w warunkach globalizacji, Zakład Ekonomiki Jakości i Zarządzania Wiedzą, Wy-dział Ekonomiczny Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Lublin.
• Stewart T.A. (1997), Intellectual Capital. The New Wealth of Organisations, Nicholas Brealey, Publis-hing London, [za:] A. Jarugowa, J. Fijałkowska (2002), Rachunkowość i zarządzanie kapitałem intelektualnym, ODDK, Gdańsk.
• Sullivan P.H. (2000), Value-Driven Intellectual Capital. How to Convert Intangible Corporate Assets into Market Value, New York, [za:] A. Ujwary-Gil (2009), Kapitał intelektualny a wartość rynkowa przedsiębiorstwa, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• Suszyński C. (2007), Przedsiębiorstwo. Wartość, zarządzanie, PWE, Warszawa.
• Sypniewska B.A. (2009), Kompetencje a kwalifikacje i umiejętności, "Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae", nr 2, s. 83-90.
• Ujwary-Gil A. (2009a), Kapitał intelektualny a wartość rynkowa przedsiębiorstwa, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• Ujwary-Gil A. (2009b), Koncepcja zasobowej teorii przedsiębiorstwa - całościowe ujęcie i kierunek dalszych badań, "Przegląd Organizacji" nr 6, s. 24-27.
• Urbanek G. (2008), Wycena aktywów niematerialnych przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa.
• Urbanek G. (2007), Pomiar kapitału intelektualnego i aktywów niematerialnych przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Wasiel J. (1984), Rachunkowość zasobów ludzkich, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej", t. 7, SKwP, Warszawa, s. 23-46.
• Wildowicz-Giegiel A. (2011), Wyzwania związane z zarządzaniem kapitałem intelektualnym we współczesnym przedsiębiorstwie, "Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego", nr 25, s. 675-686.
• Wójcik-Jurkiewicz M. (2011), Kapitał intelektualny w teorii i praktyce rachunkowości, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego", nr 668, "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia", nr 41, s. 321-329.
• Zarzecki D. (2000), Metody wyceny przedsiębiorstw. Zarys teorii a praktyka, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 38 Wartości niematerialne.
• Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej nr 3 Połączenia jednostek gospodarczych.
• Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości, Dz. U. 2013, poz. 330, tekst jednolity (z późn. zm.).
• Dzinkowski R. (1999), Managing Intellectual Capital Good Practice Guideline, The Institute of Charted Accountants in England and Wales from The Faculty of Finance and Management of the ICAEW, December, Issue 28, [za:] B. Kaczmarek (2014), Kapitał intelektualny (wiedza) a kreowanie wizji przedsiębiorstwa, http://www.ur.edu.pl/pliki/Zeszyt7/29_Kaczmarek.pdf (dostęp 10.08.2014).
• Gregorczyk G. (2013), Sprawozdawczość finansowa wobec wyzwań idei zrównoważonego rozwoju, IX Kongres Ekonomistów Polskich, http://www.pte.pl/kongres/referaty/Gregorczyk%20Dariusz/ Gregorczyk%20Dariusz%20-%20SPRAWOZDAWCZO%C5%9A%C4%86%20FINANSOWA%2 0WOBEC%20WYZWA%C5%83%20IDEI%20ZR%C3%93WNOWA%C5%BBONEGO%20ROZWOJU.pdf (dostęp 01.09.2014).
• Guidelines and Instructions for OECD Symposium (1999), International Symposium Measuring and Reporting Intellectual Capital: Experiences, Issues, and Prospects, Organization for Economic Co-operation and Development (OECD), June, Amsterdam, Paris, http://www.oecd.org/sti/ind/2750309.pdf (dostęp 15.06.2015).
• IFRS Practice Statement. Management Commentary. A Framework for Presentation (2010), International Accounting Standards Board, http://www.ifrs.org/Current-Projects/IASB-Projects/Management-Commentary/IFRS-Practice-Statement/Pages/IFRS-Practice-Statement.aspx (dostęp 30.03.2015).
• Kaczmarek B. (2014), Kapitał intelektualny (wiedza) a kreowanie wizji przedsiębiorstwa, http://www.ur.edu.pl/pliki/Zeszyt7/29_Kaczmarek.pdf (dostęp 10.08.2014).
• Krajowy Standard Rachunkowości nr 9 Sprawozdanie z działalności, Dz. U. Min.Fin. 2014, poz. 17, http://www.mf.gov.pl/ministerstwo-finansow/dzialalnosc/ciala-kolegialne/komitet-standardow-rachunkowosci/krajowe-standardy-rachunkowosci-i-stanowiska-komitetu/ (dostęp 02.04.2015).
• Ocean Tomo Intellectual Capital Equity (2014), http://www.oceantomo.com/productsandservices/ in-vestments/intangible-market-value (dostęp 18.08.2014).
• Paliszkiewicz J.O. (2009), Próby wyceny kapitału intelektualnego - identyfikacja podstawowych problemów, http://www.wne.sggw.pl/czasopisma/pdf/EIOGZ_2009_nr78_s117.pdf (dostęp 20.08.2014).
• Skrzypek E. (2014), Zarządzanie wiedzą i kapitałem intelektualnym w warunkach globalizacji, s. 20-34, http://www.instytut.info/images/stories/ksiazki_polecane/17_ksztalcenie_ustawiczne/07-Skrzypek. pdf (dostęp 10.08.2014).
• Sveiby K. (2001), Intellectual Capital and Knowledge Management, http://www.sveiby.com/articles/IntellectualCapital.html (dostęp 01.09.2014).
• Walczak W. (2010), Zarządzanie wiedzą i kreowanie kapitału intelektualnego współczesnego przedsiębiorstwa, "E-Mentor", nr 2 (34), s. 4-11, http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/34/id/727 (dostęp 12.07.2014).

Identyfikatory

DOI

10.5604/16414381.1165051