Dobro jako kategoria etyczna i ontologiczna w twórczości Fiodora Dostojewskiego

• Autorzy: Dorota Jewdokimow

Warianty tytułu

The Concept of the Good as Ethical and Ontological Category in Dostoyevsky's Oeuvre

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Problem dobra i zła w powieściach Dostojewskiego był wielokrotnie poddawany analizie, rozpatrywany z różnych perspektyw badawczych, dających niejednokrotnie sprzeczne ze sobą wyniki. Próby wyjaśnienia sensów zawartych w powieściach tego twórcy mnożą się, powodując, że słowo autorskie, jeśli takowe w powieści polifonicznej istnieje, ginie w gąszczu interpretacji. Bogaty i różnorodny materiał wtórny narosły wokół twórczości rosyjskiego pisarza sam w sobie staje się interesującym przedmiotem badań. Zatem, miast generować kolejne odczytania powieści Dostojewskiego, początkowo skupię się na wybranych, podejmujących zaznaczoną wyżej problematykę dobra w dziele Dostojewskiego, odczytaniach już istniejących. Odczytania te staną się punktem wyjścia dla dalszych rozważań nad kwestią etyki niezależnej, a dalej uniwersalnej wymowy twórczości Rosjanina i zawartej w niej możliwości przekroczenia relatywizmu wartości. (fragment tekstu)

EN

The question of the good and the evil in Dostoyevsky's work has been repeatedly analysed and examined from different research perspectives, often giving contrary results. Such rich and diverse studies of his writings is an interesting subject in itself. The academic work by Leo Zander and Sergiusz Hessen concentrates particularly on issues of the good from readings of Dostoyevsky. Both scholars in their examination derived the concept of the good from the idea of God, according to the principle of "Good from God", thereby establishing a direct dependence on religion and ethics. Ethics without religion, outside God, inside its own structure is becoming impossible and is morphing into deadly ethics of willfulness. The emergence of the concept of the good from a divine being establishes a dependence on ethics from ontology, ontology precedes ethics. These studies are the starting point for further reflections on the matter of independent ethics and even universal explanations of Dostoyevsky's creativeness which incorporates the possibility of exceeding moral relativism. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wartości i normy etyczne; Poglądy filozoficzne; Ocena dorobku naukowego

EN

Value and ethical norms; Philosophical thought; Scholarly achievements estimating

• Czasopismo: Człowiek i Społeczeństwo / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Społecznych
• Rocznik: 2013
• Tom: 35
• Numer: z. 2 Filozofia kultury rosyjskiej - rosyjska filozofia kultury
• Strony: 427--439

Twórcy

autor

Dorota Jewdokimow

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Belknap R., The Genesis of the Brothers Karamazov, Evanston 1990.
• Dostojewski F., Listy, przeł. Z. Podgórzec, R. Przybylski, Warszawa 1979.
• Dostojewski F.M., Zbrodnia i kara, przeł. C. Jastrzębiec-Kozłowski, Londyn 1992.
• Flis A., Chrześcijaństwo i Europa, Kraków 2001.
• Hessen S., Utopia i autonomia dobra u Dostojewskiego i Sołowjowa, [w:] idem, Studia z filozofii kultury, wybór i przypisy A. Walicki, Warszawa 1968.
• Jewdokimow D., Człowiek przemieniony. FM. Dostojewski wobec tradycji Kościoła Wschodniego, Poznań 2009.
• Jewdokimow D., Między wolnością a koniecznością. Dostojewski w oczach Szestowa, "Przegląd Filozoficzno-Literacki" 2006, nr 1(13), s. 143-160.
• Kalaga W., Obowiązek Innego. Trzeci, [w:] Dylematy wielokulturowości, red. W. Kalaga, Kraków 2004.
• Miller R.F., Brothers Karamazov: The Worlds of the Novel, New York 1992.
• Morris P., Inglehart R., Sacrum i profanum. Religia i polityka na świecie, przeł. R. Babińska, Kraków 2006.
• Paprocki H., Posłowie tłumacza. Nad brzegiem otchłani, [w:] M. Bierdiajew, Światopogląd Dostojewskiego, przeł. H. Paprocki, Kęty 2004.
• Rorty R., Filozofia jako polityka kulturalna, przeł. B. Baran, Warszawa 2009.
• Rozmowy z Cioranem, przeł. I. Kania, Warszawa 1999.
• Sartre J.-P., Egzystencjalizm jest humanizmem, przeł. J. Krajewski, Warszawa 1998.
• Styczeń T., Etyka niezależna?, Lublin 1980.
• Szestow L., Dostojewski i Nietzsche. Filozofia tragedii, przeł. C. Wodziński, Warszawa 2000.
• Гecceн C., Tpагeдия дoбpа в "Бpатьях Kаpамазoвых", "Coвpeмeнныe запиcки" 1928, №35.
• Дocтoeвcкий ф.М., Пoлнoe coбpаниe coчиниeний в 30 тoмах, т. XI, Лeнингpад 1974.
• Зандep Л.A., Tайна дoбpа, Frankfurt am Main 1960.
• Мeepcoн O., Библeйcкиe интepтeкcты у Дocтoeвcкoгo, "Дocтoeвcкий и миpoвая культуpа" 1999, нo. 12.