Determinanty autonomii dochodowej samorządu terytorialnego w Polsce

• Autorzy: Marzanna Poniatowicz

Warianty tytułu

Determinants of the Revenue Autonomy of the Local Government in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Kluczowym aspektem decentralizacji z punktu widzenia samorządności terytorialnej pozostaje aspekt finansowy, a swoistym testem obrazującym charakter i zakres zachodzących procesów decentralizacji jest kategoria samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego, określana w literaturze anglosaskiej mianem lokalnej autonomii finansowej. Celem badawczym opracowania jest wykazanie istoty oraz nadrzędnej roli tej kategorii w aspekcie systemu finansów lokalnych, a także identyfikacja i ocena kluczowych determinant limitujących zakres autonomii finansowej samorządu terytorialnego w wymiarze dochodowym w Polsce. Jako najistotniejsze determinanty określono: ograniczoną stabilność i wydajność dochodów własnych jednostek samorządu, nadmiernie ograniczony zakres lokalnego władztwa podatkowego, częsty proceder nakładania dodatkowych zadań na samorząd terytorialny bez odpowiednich rekompensat finansowych, dominację dochodów transferowych w systemie finansów samorządowych, dysfunkcjonalny system wyrównywania dochodów samorządu terytorialnego, restrykcyjny system reglamentacji deficytu i długu lokalnego, nadmierne upolitycznienie samorządu terytorialnego(abstrakt oryginalny)

EN

Financial aspect remains a key aspect of decentralization from the point of view of local self-government, and a kind of test illustrating the nature and scope of the processes of decentralization is the category of financial independence of local governmental units, referred to in the Anglo-Saxon literature as local financial autonomy. The aim of the research is to demonstrate the essence and the key role of this category in terms of the local financial system, as well as the identification and evaluation of key determinants limiting the scope of the revenue autonomy of local government in Poland. As the most important determinants are stated as follows: limited stability and performance of self-government units, excessively limited range of local taxation powers, frequent practice of imposing additional tasks to the regional and local authorities, without appropriate financial compensation, dominance of income transfer in the system of local government finances, dysfunctional income equalisation system of local government, restrictive system of rationing local deficit and debt, excessive politicisation of the local government(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Decentralizacja; Autonomia lokalna; Samorząd terytorialny

EN

Decentralization; Local autonomy; Local government

• Czasopismo: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 404 Finanse samorządu terytorialnego
• Strony: 245--264

Twórcy

autor

Marzanna Poniatowicz

• Uniwersytet w Białymstoku

Bibliografia

• Ackerman B., 1978, Private Property and the Constitution, New Haven, Yale University Press.
• Akai N., Nishimura Y., Sakata M., 2007, Complementarity, fiscal decentralization and economic growth, "Economics of Governance", vol. 8 (4), s. 339-362.
• Borodo A., 2007, Słownik finansów samorządowych, Dom Organizatora, Toruń 2007, s. 145.
• Colm G., 1960, Theory of public finance: The study in public economy by Richard A. Musgrave, "The Journal of Finance", vol. 1, no. 1, s. 118.
• Dębowska-Romanowska T., 2010, Prawo finansowe. Część konstytucyjna wraz z częścią ogólną, Warszawa, s. 40.
• Dolnicki B., 2009, Samorząd terytorialny, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa, s. 28.
• Dzieniszewska-Naroska K., Makowski G. (red.), 2014, Samorządowe unie personalne, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa, s. 14-15.
• Ebel R.D., Yilmaz S., 2002, On the Measurement and Impact of Fiscal Decentralization, World Bank Policy Research Working Paper, no. 2809, s. 1-32.
• Eurostat, 2014, Manual on Government Deficit and Debt. Implementation of ESA 2010, Eurostat Manuals and Guidelines, s. 9-10.
• Feret E., 2013, Samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego gwarancją samorządnego działania społeczności lokalnych, [w:] J. Posłuszny, W. Skrzydło, W. Szapował, K. Eckhardt, P. Steciuk (red.), Konstytucyjne podstawy budowania społeczeństwa obywatelskiego w Polsce i na Ukrainie - dobre praktyki, Wyższa Szkoła Prawa i Administracji, Rzeszów - Przemyśl, s. 136.
• Guziejewska B., 2005, Kontrowersje w ocenie niezależności finansowej samorządu terytorialnego, "Samorząd Terytorialny", nr 7-8, s. 64.
• Guziejewska B., 2014, Polityka kształtowania dochodów samorządu terytorialnego w świetle wybranych koncepcji teoretycznych, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 326, s. 63.
• Hausner J. (red.), 2013, Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej, Kraków, s. 43, 89.
• Jastrzębska M., 2012, Finanse jednostek samorządu terytorialnego, Lex a Wolters Kluwer business, Warszawa, s. 54.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. nr 78, poz. 483.
• Kopańska A., Efektywność decentralizacji. Analiza zdecentralizowanego dostarczania dóbr o charakterze ponadlokalnym, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2014, s. 13-48.
• Kopits B., Symansky S., 1998, Fiscal Policy Rules, International Monetary Fund Occasional Paper, International Monetary Fund, Washington, s. 2.
• Kornberger-Sokołowska E., 2001, Samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego w aktualnym systemie prawnym w Polsce, "Studia Iuridica XXXIX", s. 101.
• Kosek-Wojnar M., 2006, Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego w sferze wydatków, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Bochni nr 4, s. 75.
• Krajowa Rada Regionalnych Izb Obracunkowych, Sprawozdania z działalności Regionalnych Izb Obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego za poszczególne lata, http://www.rio.gov.pl (1.04.2015).
• Meloche J.P., Vaillancourt F., Yilmaz S., 2004, Decentralization or Fiscal Autonomy? What Does Really Matter? Effects on Growth and Public Sector Size in European Transition Countries, World Bank Policy Research Working Paper, no. 3254, s. 1-28.
• Miemiec W., Sawicka K., Miemiec M., 2013, Prawo finansów publicznych sektora samorządowego, Lex a Wolters Kluwer business, Warszawa, s. 55, 100, 126.
• Musgrave R.M., 1959, Theory of Public Finance: The Study in Public Economy, McGraw Hill, New York.
• Neneman J., Swianiewicz P., 2013, Koncepcje, warianty i konsekwencje wprowadzenia PIT-u komunalnego w Polsce. Ekspertyza BGK, Centrum Dokumentacji i Studiów Podatkowych w Łodzi, Warszawa, s. 25.
• Oates W.E., 1968, The theory of public finance in a federal System, "Canadian Journal of Economics", vol. 1, no. 1, s. 307-54.
• Oulasvirta L., Turała M., 2009, Financial autonomy and consistency of central government policy towards local governments, "International Review of Administrative Sciences", vol. 75 (2), s. 311-332.
• Patrzałek L., 2010, Finanse samorządu terytorialnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław, s. 65.
• Piotrowska-Marczak K. (red.), Federalizm fiskalny w teorii i praktyce, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2009, s. 9-39.
• Pratchett L., 2004, Local autonomy, local democracy and the 'New Localism', "Political Studies", vol. 52, s. 358.
• Prud'homme R., 1994, On The Dangers of Decentralization, Policy Research Working Paper Series, no. 1252. Washington, DC, World Bank, s. 1.
• Recommendation Rec(2004)1 of the Committee of Ministers to member states on financial and budgetary management at local and regional levels, Załącznik. Część I, Limitations on the financial autonomy of local and regional authorities, pkt 8-16.
• Stegarescu D., 2005, Public sector decentralization: Measurement concepts and recent international trend, "Fiscal Studies", vol. 26 (3), s. 301-333.
• Surówka K., 2013, Samodzielność finansowa samorządu terytorialnego w Polsce, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, s. 52.
• Swianiewicz P., 2011, Finanse samorządowe. Koncepcje, realizacja, polityki lokalne, Municipium S.A., Warszawa, s. 39-41.
• Tanzi V., 1995, Taxation in an Integrating World, Washington, DC, Brookings Institution Press.
• Tiebout Ch.M., 1956, A pure theory of local expenditure, "Journal of Political Economy", vol. 64, no. 5, s. 416-424.
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, tekst jednolity: Dz. U. 2013, poz. 885.
• Wójtowicz K., 2014, Udział w podatkach państwowych a problem stabilności fiskalnej jednostek samorządu terytorialnego w Polsce, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, vol. XLVIII, s. 138-139.

Identyfikatory

DOI

10.15611/pn.2015.404.17