Zawartość wybranych składników mineralnych i anionów nieorganicznych w sokach drzewnych z terenu Podkarpacia

• Autorzy: Maciej Bilek , Kinga Stawarczyk , Łukasz Łuczaj , Ewa Cieślik

Warianty tytułu

Content of Selected Minerals and Inorganic Anions in Tree Saps from Podkarpacie Region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Analizowano soki drzewne ośmiu gatunków drzew z Podkarpacia: brzozy zwisłej (brodawkowatej) - Betula pendula Ehrh., brzozy omszonej - Betula pubescens Ehrh., grabu pospolitego - Carpinus betulus L., klonu zwyczajnego - Acer platanoides L,. klonu jawora - Acer pseudoplatanus L., klonu polnego - Acer campestre L., klonu jesionolistnego - Acer negundo L. i klonu srebrzystego - Acer saccharinum L. Określono zawartość anionów nieorganicznych: chlorków, azotanów(V), siarczanów(VI) oraz fosforanów( V), a także składników mineralnych: miedzi, cynku, wapnia, magnezu, sodu i potasu. Największą średnią zawartość chlorków (32,68 mg•l^-1) i siarczanów (21,8 mg•l^-1) oznaczono w sokach grabowych, a magnezu (18,96 mg•l^-1) i wapnia (30,52 mg•l^-1) w sokach z klonu polnego. W sokach z klonu jesionolistnego stwierdzono największą średnią zawartość fosforanów (114,53 mg•l^-1), miedzi (1,45 mg•l^-1) i azotanów (25,99 mg•l^-1), a w soku z brzozy zwisłej - cynku (1,85 mg•l^-1) i sodu (0,59 mg•l^-1). Soki z klonu zwyczajnego odznaczały się z kolei największą średnią zawartością potasu (82,15mg•l^-1). Otrzymane wyniki zestawiono z obowiązującymi w Polsce normami żywieniowymi. Wskazują one, że soki drzewne mogą być wartościowym źródłem składników mineralnych, szczególnie miedzi i cynku, w mniejszym stopniu wapnia, magnezu i fosforu. Jednocześnie stwierdzono znikome zagrożenie ze strony składników potencjalnie niekorzystnych dla ludzkiego zdrowia, tzn. anionów nieorganicznych: azotanów(V) i siarczanów(VI) oraz sodu. (abstrakt oryginalny)

EN

There were analyzed tree saps of eight tree species: silver birch - Betula pendula, downy birch - Betula pubescens, common hornbeam - Carpinus betulus, Norway maple - Acer platanoides, sycamore maple - Acer pseudoplatanus, field maple - Acer campestre, boxelder maple - Acer negundo, and silver maple - Acer saccharinum). The contents of the following inorganic anions were determined: chlorides, nitrates (V), sulphates (VI), and phosphates (V) as well as of the following minerals: copper, zinc, calcium, magnesium, sodium, and potassium. The highest average content of chlorides (32.68 mg•l^-1) and sulphates (21.8 mg•l^-1) was determined in common hornbeam saps, whereas of magnesium (18.96 mg•l^-1) and calcium (30.52 mg•l^-1) in field maple saps. The highest average content of phosphates (114.53 mg•l^-1), copper (1.45 mg•l^-1), and nitrates (25.99 mg•l^-1) was detected in boxelder maple saps. The highest average contents of zinc (1.85 mg•l^-1) and sodium (0.59 mg•l^-1) were found in the silver birch saps,. The Norway maple tree saps, in turn, were characterized by the highest average content of potassium (82.15 mg•l^-1). The results obtained were compared with the nutrition standards in force in Poland. They indicate that tree saps could be a valuable source of minerals, especially of copper and zinc, and to a lesser degree, of calcium, magnesium, and phosphorus. At the same time, it was reported that the ingredients showing a potentially adverse impact on human health, i.e. inorganic anions: nitrates(V), sulphates(VI), and sodium, present a negligible risk. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Towaroznawstwo żywności; Jakość produktów żywnościowych; Produkcja leśna; Właściwości zdrowotne produktu

EN

Food commodities; Quality of food products; Forest production; Health properties of the product

• Czasopismo: Żywność: nauka - technologia - jakość
• Rocznik: 22 (2015)
• Numer: nr 3 (100)
• Strony: 138--147

Twórcy

autor

Maciej Bilek

• Uniwersytet Rzeszowski

autor

Kinga Stawarczyk

• Uniwersytet Rzeszowski

autor

Łukasz Łuczaj

• Uniwersytet Rzeszowski

autor

Ewa Cieślik

• Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

Bibliografia

• [1] Beveridge T., Bruce K., Kok R.: Carbohydrate and mineral composition of gray birch syrup. Canadian Inst. Food Sci. Technol. J., 1978, 1 (11), 28-30.
• [2] Bilek M., Natłok N., Kaniuczak J., Gorzelany J.: Sugar and inorganic anions content in mineral and spring water-based beverages. Rocz. Państw. Zakł. Hig., 2014, 3 (65), 193-197.
• [3] Bilek M., Stawarczyk M., Stępień A., Pieniążek M.: Analiza wybranych parametrów jakościowych i zdrowotnych win wytrawnych. Bromat. Chem. Toksykol., 2013, 4 (46), 440-448.
• [4] Ekmekcioglu C.: Intestinal bioavailability of minerals and trace elements from milk and beverages in humans. Nahrung, 2000, 6 (44), 390-397.
• [5] Essiamah S.: Spring sap of trees. Ber. Deut. Bot. Ges., 1980, 93, 257-267.
• [6] Gertig H., Przysławski J.: Bromatologia. Zarys nauki o żywności. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2007, ss. 273-343.
• [7] Harju L., Hulden S.G.: Birch sap as a tool for biogeochemical prospecting. J. Geochem. Explor., 1990, 3 (37), 351-365.
• [8] Hyun-Shik M., Kwon S.-D., Park S.-B., Goo J.-W.: Sap collection and major components of Acer mono in Mt. Jiri. Korean J. Ecol., 2004, 5 (27), 263-267.
• [9] Jarosz M. (Red): Normy żywienia dla populacji polskiej. Nowelizacja. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2012, ss. 123-142 i 143-154.
• [10] Jeong S.J., Lee Ch.H., Kim H.Y., Lee S.H., Hwang I.G., Shin C.S., Lee J., Jeong H.S.: Quality characteristics of the white birch sap with varying collection periods. Korean Soc. Food Sci. Nutr., 2012, 1 (41), 143-148.
• [11] Kallio H., Ahtonen S., Raulo J., Linko R.R.: Identification of the sugars and acids in birch sap. J. Food Sci., 1985, 1 (50), 266-269.
• [12] Kūka M., Čakste I., Geršebeka E.: Determination of bioactive compounds and mineral substances in latvian birch and maple saps. Proc. Latv. Acad. Sci. Sect. B Nat. Exact Appl. Sci, 2013 4-5 (67), 437-441.
• [13] Łuczaj Ł., Bilek M., Stawarczyk K.: Sugar content in the sap of birches, hornbeams and maples in southeastern Poland. Cent. Eur. J. Biol., 2014, 4 (9), 410-416.
• [14] Marcussen H., Holm P.E., Hansen H.Ch.: Composition, flavor, chemical food safety, and consumer preferences of bottled water. Compr. Rev. Food Sci., 2013, 12, 333-356.
• [15] Martínez-Ballesta M.C., Dominguez-Perles R., Moreno D.A., Muries B., Alcaraz-López C., Bastías E., García-Viguera C., Carvajal M.: Minerals in plant food: effect of agricultural practices and role in human health. A review. Agron. Sustain. Dev., 2010, 2 (30), 295-309.
• [16] Marzec A., Marzec Z., Kidała J., Zaręba S.: Zawartość wapnia i fosforu w niektórych produktach przeznaczonych do żywienia niemowląt i małych dzieci. Bromat. Chem. Toksykol., 2009, 3 (XLII), 793-797.
• [17] Ostrowska A., Gawliński S., Szczubiałka Z.: Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin. Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa 1991.
• [18] Rajkowska M., Holak M., Protasowicki M.: Makro- i mikroelementy w wybranych asortymentach piwa. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2009, 2 (63), 112-118.
• [19] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2010 r zmieniające rozporządzenie w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożyci przez ludzi. Dz. U. 2010 r. Nr 72, poz. 466. Zał. nr 1.
• [20] Salomon A., Regulska-Ilow B.: Polskie butelkowane wody mineralne i lecznicze - charakterystyka i zastosowanie. Bromat. Chem. Toksykol., 2013, 1 (XLVI), 53-65.
• [21] Scientific Opinion of the Panel on Contaminants in the Food chain. Nitrate in vegetables. Adopted on 10 April 2008. pp. 2. [online]. Dostęp w Internecie [12.07.2013]: http://www.efsa.europa.eu/de/scdocs/doc/689.pdf.
• [22] Street R., Száková J., Drábek O., Mládková L.: The status of micronutrients (Cu, Fe, Mn, Zn) in tea and tea infusions in selected samples imported to the Czech Republic. Czech J. Food Sci., 2006, 2 (24), 62-71.
• [23] Svanberg I., Sõukand R., Łuczaj Ł., Kalle R., Zyryanova. O., Dénes. A., Papp N., Nedelcheva A., Šeškauskait_ D., Kołodziejska-Degórska I., Kolosova V.: Uses of tree saps in northern and eastern parts of Europe. Acta Soc. Bot. Pol., 2012, 4 (81), 343-357.
• [24] Viškelis P., Rubinskien_ M.: Beržų sulos chemin_ sud_tis. Lietuvos agrarinių ir miškų mokslų centro filialno sodininkyst_s ir daržininkyst_s instituto Ir Lietuvos žem_s ūkio universiteto Mokslo Darbai. Sodininkyst_ ir Daržininkyst_, 2011, 3-4 (30), 75-81.
• [25] Zyryanova O.A., Terazawa M., Koike T., Zyranov V.I.: White birch trees as resource species of Russia: their distribution, ecophysiological features, multiple utilizations. Eurasian J. For. Res., 2010 1 (13), 25-40.

Identyfikatory

DOI

10.15193/zntj/2015/100/046