Z historii badań nad pamięcią w nauce rosyjskiej XX wieku

• Autorzy: Wiaczesław Iwanow

Warianty tytułu

From the History of Memory Studies in Russian Science of the 20th Century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Począwszy od okresu wczesnego rozwoju rosyjskiej nauki i sztuki, zwanego umownie "srebrnym wiekiem", istotnie zmieniało się spojrzenie na te podstawowe kategorie, które w terminologii wielkiego uczonego tych czasów Lwa Wygotskiego określa się jako "wyższe funkcje psychiczne". W czasie kiedy (jak się udaje ustalić, nie później niż wiosną 1928 roku1) Wygotski doszedł w swoim rozumowaniu do semiotycznego pojmowania wyższych funkcji psychicznych, sformułowanie nowej koncepcji teoretycznej już było utrudnione z powodu narastającej kontroli redaktorów i cenzorów przybierającego na sile państwa totalitarnego (na przełomie lat 1928/1929 Stalin zdobył pełną władzę dyktatorską, której pełnienie od razu zaczął od terroru ideologicznego). (fragment tekstu)

EN

The article is dedicated to the early stage in the development of memory studies in Russian science of the 1920s. The main figure in this process was the eminent psychologist Lev S. Vygotsky. Vygotsky was one of those rare scholars who had developed and used semiotic ideas in their own field of research as early as by the end of the 1920s and the beginning of the1930s. He built a whole system of a new understanding of human high psychic functions on the basis of describing the dominant role of the signs found in them as their most important feature. These results in their full form had been expressed in his writings already, starting from 1928. But in the Stalinist period, and even immediately after its end, the publication of a detailed exposition of this semiotic theory as a whole had not been possible because of ideological censorship. In his works on pedology of school children and adults Vygotsky studied the difference between two types of memory that he described as natural 'eidetic', immediate and 'cultural mnemotechnical'. He stressed the importance of development from 'natural' to 'cultural' psychological processes that he believed to be characteristic of all mankind. The experimental studies done by Vygotsky himself and by his assistants (Zankov and many others) were analyzed as showing different methods of using signs in mnemotechnical functions. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Nauka; Rozwój nauki

EN

Science; Development of science

• Czasopismo: Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej
• Rocznik: 2015
• Numer: R. 13, z. 2 Polityka wobec pamięci w Europie Środkowo-Wschodniej i Rosji
• Strony: 9--23

Twórcy

autor

Wiaczesław Iwanow

• Rosyjskiej Akademii Nauk; Instytutu Kultury Światowej Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego im. M. W. Łomonosowa; Uniwersytet Kalifornijski

Bibliografia

• Bowra C. M., Heroic Poetry, London 1952.
• Huizinga J., Homo ludens: zabawa jako źródło kultury, przeł. M. Kurecka, W. Wirpsza, Warszawa 1967.
• Ivanov V., Cultural-Historical Theory and Semiotics, [w:] The Cambridge Handbook of Cultural Psychology, Cambridge 2014.
• Ivanov V., Towards Semiotics of Number, "Bulletin of the Georgian National Academy of Sciences", t. 175, 2007, nr 1.
• Kanigel R., The Man Who Knew Infinity: A Life of the Genius Ramanujan, New York 1992.
• Le Goff J., Niezwykli bohaterowie i cudowne budowle średniowiecza, przeł. K. Marczewska, Warszawa 2011.
• Le Goff J., Truong N., Historia ciała w średniowieczu, przeł. I. Kania, Warszawa 2006.
• Lord A., The Singer of Tales, Cambridge 1960.
• Patel A. D., Language, Music, Syntax and the Brain, Oxford 2008.
• Yasnitsky A., The Vygotsky That We (Do Not) Know: Vygotsky's Main Works and the Chronology of their Composition, "PsyAnima, Dubna Psychological Journal", 2011, nr 4.
• Абрамочкин Е. (red.), Рамануджан, Москва 2001.
• Адамар Ж., Исследование психологии процесса изобретения в области математики, Москва 1970.
• Балонов Л., Делгин B., Кауфман Д., Николаенко H., О функциональной специализации больших полушарий мозга человека в отношении восприятия времени, [w:] Фактор времени в функциональной органи- зации деятельности живых систем, Ленинград 1980.
• Бахтин M., Творчество Франсуа Рабле и народная культура средних веков и Ренессанса, zbiór prac, t. 1, Москва 2003 (pierwsze wydanie - 1965).
• Выготский Л., Аномалии культурного развития ребёнка, "Вопросы дефектологии", 1929/30, nr 2 (8).
• Выготский Л., Записная книжка. Октябрь 1932 года, przygotowanie tekstu i komentarz J. Zawierszniewa, publikacja G. Wygodskaja, "НЛО", 2007, nr 85.
• Выготский Л., Орудие и знак в развитии ребёнка, [w:] tenże, Собрание сочинений, t. 6, Москва 1984.
• Выготский Л., Проблема культурного развития ребёнка, "Вестник Московского университета", 1991, nr 4.
• Выготский Л., Собрание сочинений, t. 5, Москва 1983.
• Выготский Л., Собрание сочинений, t. 6, Москва 1984.
• Гиндикин C., Рассказы о физиках и математиках, Москва 2008.
• Жирмунский B., Среднеазиатские народные сказители, "Известия Всесоюзного Географического общества", 1947, z. 4.
• Жирмунский B., Тюркский героический эпос, Ленинград 1974.
• Завершнева E., Путь к свободе, "НЛО", 2007, nr 85.
• Иванов B., Вечное возвращение: культурно-исторические и психологические стороны, "Труды РАШ", 2009, z. 6.
• Иванов B., Нечет и чёт. Избр. тр. по семиотике и истории культуры, t. 1, Москва 1998.
• Иванов B., Озорные рисунки Эйзенштейна и «главная проблема» его искусства, [w:] Художник и его текст. Сборник научных статей, Москва 2011.
• Иванов B., От буквы и слога к иероглифу, Москва 2013.
• Левин B., Рамануджан - математический гений Индии, Москва 1968.
• Лурия A., Маленькая книжка о большой памяти: ум мнемониста, Москва 1968.
• Фрейд З., Психопатология обыденной жизни, [w:] tenże, Психология бессознательного, Москва 1990.
• Ясницкий A., «Когда б вы знали, из какого сора...»: к определению состава и хронологии состава основных работ Выготского, "Психологический журнал Международного университета природы, общества и человека «Дубна»", 2011, nr 4.